Online moslimhaat neemt alarmerende proporties aan

In 2007 opende het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding 2917 dossiers, een toename van 77 procent tegenover 2006. Slechts in twee procent van de gevallen kwam het tot een gerechtelijke procedure, aldus het Centrum in zijn Jaarverslag Discriminatie-Diversiteit, dat vandaag wordt voorgesteld. De spectaculaire stijging van het aantal meldingen is niet per se te wijten aan een toename van de onverdraagzaamheid in België, want het Centrum raakte ook bekender. Het maakte immers werk van een sensibiliseringscampage naar aanleiding van de goedkeuring van drie nieuwe federale antidiscriminatiewetten en voerde promotie rond het ‘Europees Jaar 2007 van gelijke kansen voor iedereen’. Sommige cijfers blijven echter frappant.

Haatmails

Net zoals in 2006 scoort discriminatie op basis van ras (vier op tien meldingen) ook dit jaar het hoogst. De sterkste stijging treffen we aan in het segment “media, internet en propaganda”, waarover ook de meeste meldingen binnenliepen. Het grootste aantal meldingen had betrekking op kettingmails, waarin aangezet wordt tot haat tegen vreemdelingen - voornamelijk moslims. Islamofobie uit zich dan in het opwekken van angst, het veroordelen van moslimgeweld en discriminatie. De islam wordt in die mails geassocieerd met terrorisme, extremisme en als een bedreiging voor andere culturen voorgesteld. Het Centrum spreekt van een ‘doordachte strategie van haatverspreiding’. Veel mails hebben immers een internationaal karakter en door het versturen van een kettingmail kan men tegen een minimale kost een groot publiek bereiken. In veel gevallen berusten de mails op leugens en halve waarheden.
‘Er is sprake van een verscherping van de boodschappen. Er lijkt een normalisering van racisme en haat tegenover mensen van een andere etnische origine aan de gang in ons land,’ meldt het rapport. Tot spijt van het Centrum durven maar weinig mensen te reageren tegen de afzender van een racistisch bericht. Vaak is dat immers een kennis en wil men confrontatie vermijden. Anderzijds vreest men dat men alleen staat met zijn mening.
Het Centrum kan ook niet altijd actie ondernemen. Iedereen heeft immers het recht om kritiek te uiten. ‘Sommige mensen zeggen “dit is toch schandalig” of  “dat zou toch niet mogen”. Dat kan kloppen, maar wij zijn enkel bevoegd voor wat in de antidiscriminatiewet staat. Schokkende verontrustende en kwetsende uitdrukkingen moeten kunnen in een democratie. Dat staat onder andere in het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens,’ aldus directeur Jozef De Witte in een gesprek met MO*. Om strafbaar te zijn, moet een boodschap aanzetten tot haat, geweld of discriminatie en de “dader” moet expliciet deze bedoeling hebben.

Mentale handicap

Op de tweede plaats staan de meldingen met betrekking tot discriminatie op grond van een handicap (elf procent). Dit jaar werden dossiers van chronische ziekte toegevoegd aan dat criteria, wat de toename kan verklaren. Personen met een fysieke handicap wenden zich het meest tot het Centrum, al stegen ook de meldingen met betrekking tot mentale handicaps. Het aantal klachten rond zintuiglijke handicaps is met de helft gedaald tegenover 2006. Klachten van slechthorenden gaan echter vaak over de toegang tot informatie, wat niet onder de federale wet valt, maar een gemeenschapsbevoegdheid is.
Op de derde plaats staat discriminatie op basis van geloof (zes procent). Tegenover 2006 is er sprake van meer dan een verdubbeling. De meldingen zijn in de eerste plaats gerelateerd aan de islam en op de tweede plaats aan het christendom. Deze stijging is opmerkelijk, aangezien de derde plaats in 2006 nog werd ingenomen door discriminatie op grond van seksuele geaardheid (vijf procent in 2007).
Naast de vernoemde criteria zijn ook inbreuken op de antidiscriminatiewet mogelijk op grond van leeftijd, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, politieke overtuiging, taal, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, fysieke of genetische eigenschap en sociale afkomst. Naast deze algemene antidiscriminatiewet zagen ook een genderwet en een antiracismewet het licht in 2007. Hiermee beschikt het centrum over een scala aan nieuwe instrumenten.

Naar één groot centrum

Voor 2008 kijkt het Centrum uit naar de omzetting van de Europese richtlijnen door de gewesten en gemeenschappen. In het Vlaams Parlement ligt daarvoor een uitgewerkt decreet klaar. Mogelijk wordt dat nog gestemd voor 11 juli, de dag waarop het Parlement in vakantie gaat. Ook de Franstalige Gemeenschap en het Waals Gewest zijn op dit vlak ver gevorderd. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zal echter nog een tandje moeten bijsteken.
Het Centrum is opgericht door een federale wet en kan daarom enkel in rechte optreden in federale aangelegenheden. Over meldingen die vallen onder gemeenschaps- of gewestbevoegdheden kan het centrum alleen maar advies geven. De gemeenschappen en gewesten hebben nog geen gelijkaardig orgaan aangeduid. ‘Onze bedoeling is om het federale centrum af te schaffen en te vervangen door één interfederaal centrum, dat in rechte kan optreden op basis van wetten, decreten én ordonnanties,’ zegt Jozef De Witte. ‘Dat biedt als grote troef dat mensen die te maken hebben met discriminatie altijd op hetzelfde adres terecht kunnen. De expertise zit op die manier gegroepeerd en het kost veel minder dan als ieder een eigen centrum opricht.’ Hierover bestaat reeds een politiek akkoord, maar de lange formatie heeft roet in het eten gegooid. Woensdag werd het onderwerp echter opnieuw op de agenda van de interministeriële conferentie gezet.