Onzekerheid troef in industrielanden; Oost-Europa en GOS blijven snelle groeiers

De economische groei in Oost-Europa en vooral in het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) toonde in 2001 en 2002 verbazend veel weerstand tegen de wereldwijde groeivertraging, zegt het VN-orgaan, dat de economische ontwikkeling in Noord-Amerika, Europa en de voormalige Sovjet-Unie volgt. Dat hebben die landen te danken aan de sterke groei van hun binnenlandse vraag en in verscheidene gevallen ook aan hun onverwacht goede exportresultaten.

Het bruto binnenlands product (bbp) van de GOS-landen steeg in 2002 met 4,8 procent - volgens de UNECE een nawerking van het voorgaande jaar van snelle groei, maar ook een resultaat dat in de lijn ligt van de aanhoudende boom in sommige Kaukasische en Centraal-Aziatische landen. De snelste groeiers van 2002 waren Turkmenistan (21,2 procent), Armenië (12,9 procent), Azerbeidzjan (10,6 procent), Kazachstan (9,5 procent) en Tadzjikistan (9,1 procent). De Turkmeense economie groeit al vier jaar lang met meer dan 17 procent per jaar en zou dit jaar weer op 16 procent afstevenen. De UNECE waarschuwt wel dat veel GOS-landen sterk afhankelijk zijn van de export van grondstoffen: voor Kirgizië is dat goud, in Tadzjikistan bauxiet, in Turkmenistan aardgas en in Azerbeidzjan en Kazachstan olie.

Voor de overige industrielanden ziet 2003 er somberder uit; de UNECE verwacht dat de wereldeconomie pas in 2004 weer echt zal opleven. En dan houdt de instelling nog geen rekening met een eventuele oorlog in Irak. Volgens Dieter Hesse, de directeur van de afdeling Economische Analyse van UNECE, is het onmogelijk uit te maken hoe de gevolgen van een dergelijk conflict er zouden uitzien. Dat hangt af van de duur ervan, de schade die wordt aangericht en het destabiliserende effect op andere landen. Naast een verwachte stijging van de olieprijzen zou ook de verhoging van de militaire uitgaven en het effect op het consumentenvertrouwen in rekening moeten worden gebracht.

Dat vertrouwen zit momenteel al in de kelder. Het consumentenvertrouwen in Europa daalde in januari tot het laagste niveau dat sinds 1996 was opgetekend; de VS moeten zelfs naar 1993 terug om een gelijkaardige mate van onzekerheid te vinden. Een andere aanwijzing bieden de beurskoersen: die waren in zes jaar niet meer zo laag. Eind december 2002 waren de aandelenprijzen in de VS met 40 procent gedaald vergeleken met de piek van begin 2000; in West-Europa bedraagt de achteruitgang 50 procent en in Japan zelfs 60 procent.