'Oorlog in Irak wordt inferno voor mens en natuur'

Bij het verrijken van uranium blijft verarmd uranium over, dat kan worden
verwerkt in uiterst harde projectielen die makkelijker door muren en
pantsers dringen. Volgens het Centre for Defence Information beschikken de
VS over vier wapensystemen die dergelijke munitie kunnen afvuren: het A-10
Thunderbolt- vliegtuig, Apache- en Cobra-helikopters, en de M1A1 Abrams,
een tank. Tijdens de Golfoorlog in 1991 en in Kosovo in 1999 werden
vijandelijke tanks en pantservoertuigen bij voorkeur bestookt met munitie
met verarmd uranium.

Deze wapens zullen ongetwijfeld ook nu worden gebruikt. Washington heeft
te kennen gegeven bunkers te willen bombarderen en zo veel mogelijk Irakese
leiders te doden, zegt John Catalinotto van het New Yorkse International
Action Center, dat het gebruik van verarmd uranium fel bekritiseert.
Bagdad, een stad van vijf miljoen inwoners, krijgt op die manier een nog
grotere dosis over zich heen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO)
bevestigt dat vooral hulpverleners en de lokale bevolking in contact zullen
komen met de - al dan niet schadelijke - munitie.

Hoe schadelijk verarmd uranium nu eigenlijk is, blijkt een heikele vraag.
Het Pentagon houdt staande dat verarmd uranium niet giftig of radioactief
is. Het liet een aantal onderzoeken uitvoeren en besloot daaruit dat er
geen sprake is van betekenisvolle gezondheidsrisico’s. Een aantal
Amerikanen en Irakezen is het daar helemaal niet mee eens. De Golfoorlog
is de enige aanwijzing voor de opmars van het aantal kankergevallen in
Irak, dat nu vijf- tot zevenmaal hoger is dan in 1991, verklaart Loua’i
Latif Kasha, patholoog en directeur van het Mansour-ziekenhuis in Bagdad.

Ook aan Amerikaanse zijde heerst scepsis. De wetenschap heeft bewezen dat
de ziektes waar Golfveteranen mee kampen geen gevolg zijn van
oorlogsstress, maar van blootstellingen (aan giftige stoffen), van
niet-erkende vaccins, niet-erkende pillen en van een rist andere zaken die
nog niet zijn onderzocht, weet Steve Robinson, directeur van het National
Gulf War Resource Center in Washington. Veteranenverenigingen hameren er
bovendien op dat er nog geen afdoende verklaring werd gevonden voor het
zogenaamde Golfoorlogsyndroom. In april van dit jaar maakte de Amerikaanse
veteranendienst bekend dat een derde van alle Golfveteranen een of meerdere
medische klachten had geuit, maar veel wijzer is men nog niet.

Een derde groep schippert een beetje tussen beide meningen in. Stephen
Schwartz, uitgever van het Amerikaanse Bulletin of Atomic Scientists,
beweert dat verarmd uranium wel gevaarlijk is, maar niet in grote mate. De
risico’s voor de gezondheid en het milieu in de Golfoorlog en Kosovo werden
overdreven, aldus Schwartz.

John Catalinotto van het New Yorkse International Action Center speelt
liever op veilig. We weten nog steeds niet welke combinatie factoren
100.000 Amerikaanse soldaten ziel maakt(e). Maar veel van de verdachte
factoren zullen er nu opnieuw bij zijn - verarmd uranium, blootstelling aan
giftige materialen, vreest de actievoerder.

En dan is er - biologische en chemische wapenvoering daar gelaten - de
milieuschade. Bij milieuverenigingen heerst de algemene teneur dat een
ecologisch inferno voor de deur staat. Irak zit op 112 miljard vaten olie
en de gevolgen van een grootscheepse militaire actie zullen volgens
milieuactivisten desastreus zijn. Zij herinneren eraan dat na de vorige
Golfoorlog de laatste oliebranden pas 8 maanden na het zwijgen van de
wapens werden geblust. Voertuigen reden in die periode door een vette
rookwolk van 16.000 vierkante kilometer met de lichten aan; 11 miljoen
vaten olie werden in de Arabische zee gedumpt. Nu nog is 40 procent van
Koeweits natuurlijke watervoorraden onbruikbaar.

Volgens Environmental Media Services is het weliswaar onwaarschijnlijk dat
de Irakese president Saddam Hoessein zijn eigen olieputten in brand zal
steken, maar is het risico reëel dat bombardementen een vuurzee van
brandende olievelden zullen veroorzaken. In het uitgestrekte Irak zijn die
veel moeilijker te blussen dan in het ministaatje Koeweit, mede door het
gas dat zich in sommige sites bevindt en onder hoge druk staat.