Oorlog werkt islamisering in de hand

De belangrijke mededelingen zouden plaatsvinden in twee moskeeën - de soennitische Adhamiya-moskee en de sjiitische Kadhamiya-moskee. Nu de Amerikanen en Britten niet meer ver van de hoofdstad zijn, zou het de laatste kans kunnen zijn om zoveel mensen op een enkele plaats bijeen te roepen. De stemming in de soennitische Adhamiyamoskee zal tot op zekere hoogte voorspellen wat de Amerikanen kunnen verwachten als ze Bagdad zouden proberen te besturen. De moskee, die door VN-inspecteurs op massavernietigingswapens is doorzocht en waar anti-Amerikaanse gevoelens hoog oplaaien, staat dicht bij woningen van beleidsmensen.

De samenkomst in de sjiitische Kadhamiyamoskee, enkele kilometers verderop, is om een andere reden belangrijk. Het kan de laatste kans zijn om te bepalen hoe grote groepen sjiieten de geallieerde troepen moeten ontvangen. De Amerikanen hadden hun hoop gesteld op de Irakese sjiitische meerderheid. Maar niets wijst er voorlopig op dat de sjiieten op het punt staan zich tegen soennitische inwoners te keren, of dat ze er meer dan de soennieten naar uitkijken om de Amerikaanse troepen te verwelkomen. Het bloedbad woensdag in de voornamelijk sjiietsiche volkswijk Al Shaab moet zelfs de meest optimistische Amerikaan van die illusie hebben beroofd.

De moslims van Bagdad lijken hun heil elke dag meer in religie te zoeken. Sinds het begin van de oorlog is er elke dag meer volk in de moskee. Om te bidden, maar ook omdat het de plaats is waar je anderen kan ontmoeten, praten over wat er kan gebeuren en wat je kan doen. Wij Irakezen zijn nooit een heel religieus volk geweest, zegt een hoteluitbater. Vooral de jongeren gingen zo goed als nooit naar de moskee. Maar deze dagen zie je mensen in de moskee die daar vroeger nooit kwamen. De manager zegt dat hij zelf beginnen bidden is, hoewel hij daar vroeger verre van strikt in was. Wat kan je anders doen, zegt hij. De mensen weten dat áls iemand hen zal redden, dat alleen Allah kan zijn, niemand anders. Opvallend is dat de moskeeën hun oproep tot gebed de laatste dagen lieten samenvallen met de luchtafweersirenes.

Het moskeebezoek kan weer teruglopen als de crisis eindigt, maar alles wijst erop dat de eerste stappen van een toenemende islamisering zijn genomen. De Iraakse televisie is die trend beginnen versterken. Er zijn nu meer beelden van een biddende Saddam Hoessein, en meer leiders die oproepen tot Arabische eenheid en moslimeenheid tegenover de indringers. Leiders van de Baath-partij maken gebruik van religie om aanhangers te ronselen. Nochtans kwam de partij in 1968 aan de macht als deel van een heropleving van Arabisch socialisme en heeft ze het land de facto als een seculiere staat gerund. Nu praten gewapende partijaanhangers over vechten in de naam van Allah, en over hoe hun geloof in Allah hen zal verdedigen. De toenemende tekenen van islamisering gaan hand in hand met een groeiende woede tegenover de binnendringende troepen. De ‘hearts and minds campaign’ lijkt voorlopig vele mensen in de armen van de ‘maulvi’s’ (clerus) te drijven, niet in die van het Amerikaanse leger.