Overdracht van groene technologie blijft holle slogan in Afrika

Auto’s en motorfietsen blijven steken in de modder in de straten van Bamako, de hoofdstad van Mali. De voorbije dagen heeft het hevig geregend. Volgens experts kan Mali zich aan steeds meer extreme regenval verwachten, een gevolg van de klimaatverandering. Over het hele jaar zal er dan weer minder neerslag vallen.

“Sinds het begin van de jaren 70 is de neerslag in Mali met 20 procent afgenomen en het debiet van de grote rivieren zelfs met de helft”, zegt Sidi Konaté, een ingenieur van het ministerie van Milieu. Hij werkt voor de afdeling die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de afspraken in het kader van de VN-Conventie over Klimaatverandering.

Hinderpaal

Een van die afspraken is dat de industrielanden arme landen technologie ter beschikking zullen stellen om de uitstoot van broeikasgassen in te dammen en de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. “Tot hiertoe hebben we daar nog niets van gezien”, klaagt Konate. “Vooral de intellectuele eigendomsrechten vormen een hinderpaal. De VN-conventie heeft geen bevredigend mechanisme gevonden, en de klimaatconferentie in Kopenhagen (van december, nvdr.) zal dat ook niet doen.  Je moet de technologie die je nodig hebt kopiëren, zoals de Chinezen!”

“Mali heeft veel zon en wind”, zegt Mamadou Gakou, een andere hooggeplaatste medewerker van het ministerie van Milieu. “We kunnen dus ons voordeel doen bij technologieën om stroom te halen uit die energiebronnen. We hebben ook nieuwe oplossingen nodig om onze irrigatie te verbeteren.”

Volgens het Agentschap voor Informatie en Samenwerking inzake Handel, een internationale instelling uit Genève, is het probleem dat technologieoverdracht niet tussen regeringen plaatsvindt, maar tussen bedrijven. En die moeten daar op een of andere manier voordeel uit kunnen halen.

Volle pot

Er worden moderne groene technologieën toegepast in Mali, maar dat is niet het gevolg van technologieoverdracht. Meestal moet de overheid er de volle pot voor betalen. Dat is bijvoorbeeld het geval met een project dat de regenval in bepaalde gebieden moet verhogen. In samenwerking met de Amerikaanse Weather Modification Corporation stuurt de luchtmacht van Mali er in door droogte getroffen gebieden vliegtuigen op uit die de schaarse wolken met zoutverbindingen bestrooien zodat er regen valt. “We zetten de vliegtuigen in als het in een bepaalde regio tien dagen niet meer heeft geregend”, vertelt Daouda Zan Diarra, een ingenieur van de weerdienst Meteo Mali die ook bij het project betrokken is. “Het regent precies waar we willen”.

Het project kostte de regering van Mali 9 miljoen euro – de prijs van twee vliegtuigen en de nodige radarapparatuur die de Weather Modification Corporation leverde. Maar er is ook een return. Volgens Zan Diarra is de oogst van gierst, rijst, sorghum en aardnoten in het projectgebied met de helft gestegen.

Ontwikkelingshulp

Soms helpt ook ontwikkelingshulp moderne technologie het land binnen te brengen.  In de buurt van Bamako heeft Coca-Cola het tot hiertoe enige waterzuiveringsstation van het land gebouwd. Dat deed het bedrijf samen met het Amerikaans Agentschap voor Ontwikkelingssamenwerking. Het zuiveringsstation behandelt het afvalwater van een fabriek die bier en softdrinks produceert.

Duitsland, de belangrijkste donor van Mali op het vlak van milieu, begint ook meer oog te krijgen voor projecten die inspelen op de klimaatverandering.

Volgens Gakou van het ministerie van Milieu moet Mali er beter in slagen de financiële middelen aan te boren die er nu al zijn. Via het Global Environment Facility pompen de Wereldbank en andere donoren miljoenen in klimaatprojecten, maar Mali en veel Afrikaanse landen hebben daar nog nauwelijks toegang toe.

Verder moet Mali zijn hoop stellen op de “doorgedreven actie” inzake technologieoverdracht die de internationale gemeenschap in 2007 tijdens de klimaattop van Bali in het vooruitzicht stelde. Daarbij zou zowel de nadruk gelegd worden op de financiering van projecten als op onderzoek en ontwikkeling. Nu is het de vraag of de conferentie van Kopenhagen eindelijk het startsein geeft voor die “doorgedreven actie”.