Poetin houdt ngo's kort

Het oorspronkelijke voorstel, dat geschreven is door leden uit de vier partijen in het Russische Lagerhuis, verbiedt ngo’s zich bezig te houden met revolutionaire politieke activiteiten. Alle organisaties moeten zich ook opnieuw laten registreren. De wet legt de ngo’s verder strengere wettelijke en financiële regels op.

Sommige buitenlandse ngo’s waarschuwden deze week dat ze hun kantoren in Rusland zouden moeten sluiten als de wet in die vorm zou worden goedgekeurd. Russische ngo’s vrezen dat de overheid in de toekomst nog makkelijker een stok zal kunnen vinden om lastige ngo’s te slaan.

Het is zonneklaar dat het democratisch proces en de verwezenlijkingen van het middenveld Ruslands belangrijkste verworvenheden zijn. We mogen het kind niet met het badwater wegwerpen, reageerde de Russische president op de kritiek.

Maar volgens Poetin moet Rusland zijn politiek systeem beveiligen tegen inmenging van buitenaf. De wetgever moet de bevolking ook beschermen tegen mensen die onder ngo-dekmantel terrorisme of schadelijke politieke ideologieën verspreiden.

Poetin is onder meer beducht voor organisaties die vanuit het buitenland gefinancierd worden. Dergelijke ngo’s hebben een belangrijke rol gespeeld bij de massaprotesten die in Oekraïne, Georgië en Kirgizië de oppositie aan de macht hebben gebracht.

De wet die staatsgevaarlijke ngo’s uit Rusland moet weren, was in eerste lezing al met een overweldigende meerderheid goedgekeurd door het Russische parlement. Maar de tekst oogstte veel kritiek bij Russische ngo’s, in de nieuwe Openbare Kamer die een brug vormt tussen de overheid en het Russische middenveld, en in de Raad van Europa.

Het lijkt erop dat de Russische regering nu water bij de wijn wil doen. De Doema, het Russische parlement, buigt zich nog in twee verdere lezingen over de tekst. Poetin zei te hopen dat de Doema een evenwichtige oplossing vindt die het middenveld in Rusland niet schaadt. De wet mag de relaties tussen Russische ngo’s en hun zusterorganisaties in het buitenland niet ondermijnen, verklaarde hij.

Volgens de Raad van Europa moeten passages in de tekst worden veranderd om te vermijden dat de regering ngo’s gewoon kan opdoeken als ze zich ergert aan de activiteiten ervan. Sommige aspecten lijken te beperkend, verklaarde Terry Davis, de secretaris-generaal van de Raad. Om in overeenstemming te zijn met de Europese Conventie over de Mensenrechten, mogen beperkingen op het recht van vereniging niet verder gaan dan wat echt nodig is en in verhouding staat (tot de dreiging die moet worden afgewend).

Maar parlementslid Sergej Popov, één van de indieners van de wet, vindt dat de nieuwe bepalingen het democratische proces helemaal niet in gevaar brengen. De maatregelen moeten de regering alleen helpen meer zicht te krijgen om de activiteiten van ngo’s die vanuit het buitenland worden gefinancierd, om witwaspraktijken en de voorbereiding van terroristische aanslagen te verhinderen.

Volgens Popov zouden de duizenden ngo’s die nu erkend zijn in Rusland, een jaar de tijd krijgen om zich opnieuw te laten registreren. De overheid zou het recht krijgen de boekhouding van ngo’s op gezette tijden te controleren, om na te gaan of ze geen geld stoppen in revolutionaire politieke activiteiten.

Voor de tweede lezing van de wet is het volgens Popov nog wachten tot de herfst. Eerst moet het parlement zich nu aan het herschrijven van de bekritiseerde passages zetten. (PD/MM)