Radioactieve shiitakepaddenstoelen verhitten Japanse gemoederen

Vlak na de ontdekking vorige week in Manazuru verboden de autoriteiten van de prefectuur Kanagawa om nog shiitakes te verhandelen. De paddenstoel is een delicatesse die vooral in Oost-Aziatische landen erg in trek is. Sommige stalen van paddenstoelen uit Manazuru gaven meer dan 141 becquerel radioactieve cesium per kilogram aan, terwijl stalen uit Murata (in de prefectuur Miyagi), tot wel 350 becquerel gingen.

Inwoners uit de omgeving van de centrale in Fukushima, die vorig jaar werd getroffen door een zware aardbeving en tsunami, eisen compensatie van uitbater Tepco. Het dorpje Odaka op 10 kilometer van de kerncentrale werd bijvoorbeeld volledig ontruimd. De bewoners zijn in februari een rechtszaak tegen Tepco gestart.

“We leidden een vreedzaam leven en maakten ons geen zorgen over de risico’s van de nabijgelegen kerncentrale, tot het ongeval gebeurde”, verklaart Yamasawa, een 69-jarige landbouwer die decennialang rijst heeft geteeld in Odaka. “Het is moeilijk om onze hechte gemeenschap uit elkaar te zien vallen. Jongeren en kinderen moeten het gebied verlaten om het risico op straling te vermijden.”

Recordclaim

Yamasawa heeft klacht ingediend, samen met andere burgers die zich getroffen voelen door het nucleaire ongeval. Ze geven de regering en Tepco de schuld voor de situatie waarin ze zich bevingen. “Ons geduld raakt op”, zegt Ryuzo Sato, een inwoner van Odaka. Hij meent dat tijdelijk onderdak en financiële vergoedingen nooit volledig kunnen compenseren voor wat de inwoners hebben verloren.

Vorige maand raakte bekend dat Tepco 43 miljard euro zal moeten betalen — een bedrag dat nog kan stijgen – als vergoeding voor financiële verliezen door het kernongeval. Meer dan 1,7 miljoen mensen zijn in verschillende mate getroffen door de ramp.

Ook de aandeelhouders van Tepco eisen compensatie. Ze stellen het bestuur persoonlijk verantwoordelijk en vragen 52 miljard euro, een ongezien hoge claim voor een rechtszaak.

“Tepco sloeg de waarschuwingen van experts over het hoge risico op een aardbeving en tsunami in de wind. Het bestuur is duidelijk onverantwoordelijk geweest”, aldus Hiroyuki Kawai, aanvoerder van de aandeelhouders.

Japans systeem

Hij wil naar eigen zeggen met de rechtszaak het Japanse systeem hervormen waarbij mislukte directeurs zich al te gemakkelijk achter hun bedrijf kunnen verstoppen. “Mensen die foute beslissingen hebben gemaakt, moeten aansprakelijk zijn en opdraaien voor hun fouten uit hun eigen zak.”

Al snel werd duidelijk dat Tepco geen noodplan bezat en veel te weinig oog had voor veiligheidsmaatregelen in de centrales. “De ramp in Fukushima had vermeden kunnen worden, als Tepco eenvoudige preventieve maatregelen had genomen”, stelt Kawai.

De straling verspreidde zich over een groot gebied, waardoor tienduizenden mensen hun huizen moesten verlaten en landbouw onmogelijk wordt in een steeds grotere straal rond de kerncentrale. De radioactieve shiitakes in Kanagawa zijn daar een voorbeeld van.

Vorige maand stelde een werkgroep van de regering voor om ongeveer 57.000 euro te betalen aan iedereen die door radioactieve besmetting niet naar huis kan terugkeren in de komende vijf jaar. Het bedrag wordt als onvoldoende beschouwd.