Recessie drijft huisvrouwen naar de arbeidsmarkt

Voor ze naar haar werk vertrekt, doet Asako Mita altijd nog gauw een paar
huishoudelijke klusjes. Ze staat om vijf uur ‘s morgens op en maakt het
ontbijt klaar voor haar kinderen en echtgenoot. Ik begon vorig jaar te
werken, toen het salaris van mijn man door de schaalverkleining van zijn
bedrijf met dertig procent afnam. Het is een strak schema, maar ik ben blij
met het extra inkomen, zegt Mita. Ze verdient met een werkweek van twintig
uur 13.000 euro per jaar.

Vrouwen als Mia vormen de snel oprukkende groep Japanse
huismoeders-nieuwe-stijl. De tijd van de ‘sengyo shifu’, de traditioneel
bezongen voltijdse huisvrouw, lijkt voorgoed voorbij. Mijn moeder droomde
niet eens van een baan. Japanse vrouwen kunnen zich de sengyo shifu-status
niet meer veroorloven zegt Mita.

De nieuwe huisvrouw wil geen fulltime carrière. Ze blijft het gezin
verzorgen, maar gaat ook uit werken om financieel bij te springen,
bevestigt Yoshiro Mizuguchi, een populaire tv-figuur. De nieuwe huisvrouw is
niet alleen in de stad opgestaan, maar ook in de meer conservatieve, rurale
gebieden. Boerenvrouwen laten de rijstvelden achter zich en gaan aan de slag
in een bedrijf om het gezinsinkomen op te krikken.

De oorzaak voor de nieuwe trend is niet ver te zoeken. De recessie, zegt
Mizuguchi. Gezinnen kunnen niet langer rondkomen in een
éénverdienersysteem. Tewerkstellingscijfers van de overheid tonen aan dat
vrouwen nu 49,3 procent van de beroepsbevolking uitmaken. In
Groot-Brittannië is dat weliswaar 55,2 procent, maar het is toch meer dan in
Frankrijk en Duitsland. De helft van de actieve vrouwen werkt deeltijds, en
hun aantal is de laatste 16 jaar met 3 miljoen toegenomen. Vier vijfde werkt
in de privé-sector.

Volgens Natsuko Iino, een schrijfster over vrouwenkwesties, telt Japan na
het sluipende failliet van de traditionele familiestructuur nog drie
gezinstypes. Er zijn vrouwen die na hun huwelijk niet meer stoppen met
werken, sommigen klussen bij om het inkomen van de echtgenoot wat te
spekken. De laatste groep, de voltijdse huisvrouwen, is in snel tempo aan
het verdwijnen. Dit fenomeen beschouwt Iino als een belangrijk keerpunt in
de Japanse samenleving. Het plaatje van een thuiszittende vrouwtje met
uithuizig werkende echtgenoot is niet langer het gedroomde huwelijksleven
van de vrouw.

Voor de mannen is het even wennen. Sommigen nemen huishoudelijke taken over
van hun eega, een grote breuk met de tradities. Yamanaka laat haar man het
vuilnis buitenzetten en op zondag het eten klaarmaken. Zo kan zij ook eens
uitslapen. Ik ben erg gelukkig met de veranderende situatie. Er is nu meer
gelijkheid thuis, legt ze uit. En sommige mannen zijn zelf ook niet
ontevreden. Ik ben heel blij dat mijn vrouw werkt. Ik kan nu van werk
veranderen als ik het beu ben, vertelt een 48-jarige man op een Japans
webforum voor mannen met een werkende vrouw.

Een getuigenis die in de Japanse pers veel ophef maakte, signaleert dat in
sommige gezinnen de versmelting van werk en huishoudelijke taken al vrij ver
gevorderd is. De 56-jarige Kazuo Minegishi legde haar zelf geconcipieerde
en ten uitvoer gebrachte managementovereenkomst voor het gezin uit:
vrouwen, die vroeger altijd als vanzelfsprekend en gratis het huishouden
deden, moeten voor hun werk worden betaald en hebben ook recht op
verlofdagen. Als we dit systeem van gelijkheid tussen man en vrouw niet
installeren, vind ik nooit een vrouw voor mijn zoon, aldus Kazuo.