Recordcijfer verdoezelt problemen Belgische ontwikkelingssamenwerking

België gaf in 2003 0,61 procent van zijn bruto nationaal inkomen (bni) uit aan ontwikkelingssamenwerking. Dat is op het eerste gezicht een reuzenstap in de richting van de 0,7 procent, de internationale fatsoensnorm die België tegen 2010 wil halen. Maar volgens 11.11.11 is het mooie cijfer enkel te danken aan een eenmalige vestzak-broekzak-operatie. België heeft in 2003 een schuld van meer dan 600 miljoen euro kwijtgescholden aan Congo. Het gaat om schulden die Congo had uitstaan bij de Delcrederedienst, de exportverzekeraar van de Belgische overheid. Congo betaalde die schuld al sinds 1993 niet meer af, en verbetert door de operatie alleen zijn schuldpositie. De Belgische ontwikkelingssamenwerking moet de Delcrederedienst gedeeltelijk compenseren voor de kwijtschelding.

Er heerst onduidelijkheid over hoeveel de operatie Ontwikkelingssamenwerking zal kosten. Er waren aanwijzingen dat het kabinet Verwilghen had ingestemd Delcredere de helft van de nominale waarde te betalen - ongehoord veel voor vorderingen die volgens internationale normen hoogstens nog vijf procent waard zijn. 11.11.11 spreekt van een schandaalscenario. Momenteel verzekert het kabinet dat de Delcrederedienst niet meer zal krijgen dan 17 miljoen euro per jaar - het bedrag dat Ontwikkelingssamenwerking in het kader van een lening voor de sanering van de Delcrederedienst sowieso jaarlijks overmaakt aan de instelling. 11.11.11 wijst er wel op dat er in 2006 een nieuwe kwijtschelding van Congolese schulden aankomt, waarvoor meer geld op tafel zal moeten worden gelegd.

Voor de hele operatie van 2003 worden enkel vorderingen vernietigd en beperkte bedragen heen en weer geschoven tussen Belgische instanties. Maar het hele kwijtgescholden bedrag mag volgens het ontwikkelingscomité van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) wel in rekening worden gebracht bij de Belgische uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking. Daardoor komt België aan het fraaie resultaat van 0,61 procent van het bni voor 2003 - bijna 50 procent beter dan de 0,43 procent van 2002.

Als de schuldkwijtschelding niet wordt meegerekend, heeft België vorig jaar volgens 11.11.11 iets minder uitgegeven aan ontwikkelingssamenwerking dan in 2002. De koepel maakt zich daarom zorgen dat er volgend jaar een grote terugval komt, en kan ook nog geen groeipad ontwaren dat zeker naar de 0,7 procent in 2010 leidt.

11.11.11 verwijt minister Verwilghen verder dat hij onvoldoende belet dat geld uit de begroting voor ontwikkelingssamenwerking wordt uitgegeven voor andere beleidsdomeinen. Alle ministers die geld uitgeven dat onder de noemer ontwikkelingssamenwerking valt, hebben sinds 2003 ook medezeggenschap over de besteding van de rest van het ontwikkelingsbudget. Bij de begrotingscontrole van oktober 2003 werd op die manier uit die pot 70 miljoen euro gehaald voor de opvang van asielzoekers - een bevoegdheid van Binnenlandse Zaken - en 3 miljoen voor de heropbouw in Irak - dat onder de bevoegdheid van de minister van Buitenlandse Zaken valt. 11.11.11 wijst op gesprekken binnen de Oeso om de definitie van ontwikkelingssamenwerking te herzien, zodat ook uitgaven met betrekking tot defensie, terrorismebestrijding en het halen van de Kyoto-normen via investeringen in arme landen zouden kunnen worden aangerekend als uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking - voor de koepel een uitholling van de term. In België werd al geopperd geld voor het aan het protocol van Kyoto gekoppelde Clean Development Mechanism voor een deel uit de begroting voor ontwikkelingssamenwerking te halen. Minister Verwilghen heeft wel aangekondigd dat hij zijn budget zuiver wil trachten te houden.