Recordoogsten in Nicaragua dankzij hoge voedselprijzen

Rode bonen zijn samen met maïs dagelijkse kost in Nicaragua. Ze dienen dus in eerste plaats voor eigen consumptie. Met een hectare maïs en bonen heeft Castilla genoeg om zijn gezin van vier te voeden, en in goede jaren schiet een derde van zijn oogst over. Dankzij de hoge voedselprijzen brengt de verkoop van de overschot dit jaar heel wat geld in het laatje.
Niet alleen het dorp Jicaro maar ook de rest van Nicaragua stevent af op een recordoogst. Volgens de UNAG, de nationale unie van kleine en middelgrote boeren en veetelers, zal het land dit jaar 25 tot 35 procent meer maïs en bonen produceren. “De hoge prijzen motiveren de boeren om meer te zaaien en beter voor hun gewassen te zorgen. Samen met de uitstekende regenval dit jaar geeft dat een heel hoge productie,” vertelt Álvarez Fiallos Oyanguren, nationaal voorzitter van de UNAG. Volgens hem is het de eerste keer dat boeren een aanvaardbare prijs voor hun producten krijgen.

Export

Dankzij de grote vraag naar voedselproducten op de wereldmarkt, kan Nicaragua zijn overschotten uitvoeren. De export van het Midden-Amerikaanse land steeg dit jaar al met 34 procent in waarde, in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. En in 2007 was de export al buitengewoon hoog. “De grotere waarde van de uitvoer wordt voor twee derde veroorzaakt door hogere prijzen, en maar voor één derde door een toename van de uitgevoerde hoeveelheid,” weet Jorge Brenes, algemeen directeur van APEN, de Nicaraguaanse vereniging van producenten en exporteurs. Door kwaliteitsverbetering en organisatieversterking helpt APEN kleine en middelgrote producenten de weg naar de wereldmarkt te vinden.
Koffie, vlees, zuivelproducten en rode bonen zijn producten die het erg goed doen. Volgens Brenes profiteren ook de kleine boeren mee, want rode bonen, vlees en melk komen voornamelijk van hen. “Consumenten in de steden hebben het moeilijk met de hoge voedselprijzen, maar de boeren varen er wel bij. De stadsbevolking wordt armer ten voordele van het platteland.”

Kleine boeren

Toch profiteren niet alle boeren van de prijsstijgingen. Alles is duurder geworden, niet enkel het voedsel. Nicaragua kent, na Venezuela, de hoogste inflatie van Latijns-Amerika: bijna 24 procent op een jaar tijd. Ook de productiekosten zijn enorm gestegen. Een zak kunstmest kostte twee jaar geleden nog 280 córdoba of 9 euro. Dit jaar moet je er 1200 córdoba of 40 euro voor neertellen.
“Efficiënte boeren die de middelen hebben om in hun land te investeren halen hoge rendementen. Enkel zij slagen erin winst te maken,” vertelt Emilio López  Maradiaga, vice-voorzitter van de UNAG in het arme noordelijke departement Nueva Segovia. “Kleine boeren hebben te weinig land en te weinig middelen om voor de markt te produceren. Hun opbrengst is laag – ze kunnen de hoge productiekosten niet terugverdienen.”
In het dorp Jicaro verkoopt elke boer zijn kleine overschotten aan rondreizende opkopers die vaak veel te weinig betalen. Castilla Flores klaagt over het gebrek aan samenwerking tussen de boeren: “Als we onze overschotten samen leggen, kunnen we een betere prijs krijgen.” Boeren zijn vaak te weinig op de hoogte van de snel wisselende marktsituaties, en daar profiteren de opkopers van. “Ook grotere boeren verkopen aan tussenpersonen en exportgroepen die met het grootste deel van de meerwaarde gaan lopen,” beweert López. Volgens hem hebben kleine boeren nood aan meer samenwerking, toegang tot betere technologie en tot marktinformatie.
López waarschuwt ook dat de hoge voedselprijzen misleidend zijn. Vele boeren kijken enkel naar het geld dat ze voor hun producten krijgen. Ze vergeten dat hun productiekosten ook sterk gestegen zijn. Dat vindt ook Jaime José Mendoza Gómez, een boer uit het dorpje Posa Galana in de droge gemeente Macuelizo. “Met de opbrengst van een zak bonen kon je tot voor kort nog een zak kunstmest betalen. Dat gaat nu niet meer.”
Mendoza is volledig afgestapt van maïs en bonen. Met organische mest kweekt hij fruit en groenten in de patiotuin rond zijn huis. Zo houdt hij zijn productiekosten laag en heeft hij genoeg inkomsten om zijn gezin van vijf te onderhouden. “Akkerbouw is pure loterij. Je investeert veel, maar bij slechte weersomstandigheden maak je verlies.”