"Rusland nog voor jaren autoritair"

Burgerbewegingen en politieke dissidenten zullen het nog jaren moeilijk hebben in Rusland nadat president Vladimir Poetin van het toneel is verdwenen. Dat zeggen Russische mensenrechtenactivisten en polticologen.
Poetin zal waarschijnlijk in maart volgend jaar aftreden. “Er zal een nieuwe machthebber opduiken met een andere naam, maar het wordt een nieuwe Poetin”, voorspelt Dmitry Lanko, assistent-professor aan het Departement voor Europese Studies van de Staatsuniversiteit van Sint-Petersburg.
Ook Lyudmila Alekseyeva, een veteraan van de Russische mensenrechtenbeweging, denkt dat de Russische bevolking nog lang zal moeten vechten voor echte democratie. “Mensenrechtenschendingen aan de kaak stellen volstaat niet. We moeten een sterke civiele samenleving opbouwen die een vuist kan maken tegen de bureaucratie en de oligarchie.” Maar volgens haar duurt het misschien nog 15 jaar vooraleer die inspanningen vruchten dragen.
Lanko en Alekseyeva spraken eerder deze maand op een seminar van het Fins-Russisch Burgerforum in Helsinki. Finland toont zich erg bezorgd over de politieke ontwikkelingen in zijn grote buurland. “Dingen die wij hier heel normaal vinden, zoals het oprichten van een niet-gouvernementele beweging, zijn dat niet Rusland. Daar kunnen de initiatiefnemers aangeklaagd worden voor extremisme”, zegt het Finse parlementslid Heidi Hautala, de voorzitter van de burgerforum. “Zolang het autoritaire systeem blijft bestaan, blijft het voor de Russische leiders mogelijk om mensen te manipuleren zodat ze in zichzelf gekeerd blijven en alles wat van het Westen komt, als een gevaar zien.”
Na de implosie van de Sovjet-Unie begin de jaren 90 bestond de hoop dat Rusland zou democratiseren. Maar die hoop werd de grond ingeboord toen Poetin acht jaar geleden aan de macht kwam. Hij slaagde erin al zijn politieke tegenstanders van de kaart te vegen. Bijna alle grote tv-zenders in Rusland worden nu gecontroleerd door de staat. Er zijn weinig dissidente stemmen te horen. Journalisten die corruptie of mensenrechtenschendingen aan de kaak stellen, riskeren gevangenisstraffen of aanslagen. Vorig jaar werd bijvoorbeeld de journaliste Anna Politkovskaya vermoord, waarschijnlijk omdat ze onophoudelijk kritiek leverde op de mensenrechtenschendingen die het Russische leger begaat in Tsjetsjenië.
Nieuwe leiders kunnen de repressie moeilijk verminderen, oordeelt Andrey Nekrasov, de regisseur van ‘Mijn vriend Sasja’, een documentaire over de moord op de voormalige KGB-agent Alexander Litvinenko in Londen. Nieuwkomers zouden schrik hebben dat beperkte toegevingen algauw uit de hand zouden lopen omdat te veel mensen meteen alle vrijheid zouden opeisen, denkt Nekrasov.
“Ze hebben lessen geleerd uit wat Gorbatsjov overkwam”, zegt Nekrasov. De hervormingen die Mikhail Gorbatsjov begon, leidden tot de ineenstorting van het Sovjet-systeem die Boris Jeltsin aan de macht bracht. Allicht zijn de mogelijke opvolgers van Poetin ook beducht voor een oranje revolutie naar het voorbeeld van Oekraïne.
Lanko denkt niet dat de huidige elite in Rusland - de politieke machthebbers en hun vrienden aan de top van de zakenwereld - de macht uit handen willen geven. Dat zou tot een onprettige confrontatie met de nieuwe beleidsmakers kunnen leiden.
“Nu worden we bestuurd door mensen die meer zakenmensen dan politici zijn”, zegt Lanko. “Het is geen geheim dat Poetin grote belangen heeft in het (gigantische aardgasconcern) Gazprom. Niemand geeft zoveel geld en macht vrijwillig op.”
Bovendien is de Russische oppositie hopeloos verdeeld. Er zijn radicaal linkse tot extreme liberale groepen, die elkaar alleen vinden in hun verzet tegen Poetin.
Volgens Lanko kan de oppositie in Rusland alleen aan de macht komen door een dramatische gebeurtenis, bijvoorbeeld een ineenstorting van de olieprijzen. Dat geeft volgens hem meteen ook de beste strategie aan voor Europese landen om politieke veranderingen in de hand te werken. “Het Westen moet andere energiebronnen vinden.” Vooral West-Europa is nu extreem afhankelijk van gasleveringen uit Rusland.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.