Saddam rekent op hulp van hogerhand

Het moskeebezoek zit in de lift in Irak en op straat dragen steeds meer
vrouwen een sluier die ook de mond bedekt. Dat is nieuw voor een land dat
altijd koppig seculier is geweest. Voor veel Irakezen vormt religie een
toevlucht in het harde economische klimaat waar 12 jaar sancties voor
gezorgd hebben. We willen steun en vrede en dus bidden we, zegt de jonge
Wajed gevat. Iedereen heeft iets nodig om zich aan vast te houden. Sommige
mensen hier in Bagdad hebben zich tot de kunst gewend, ik richt me tot God.


Het Irakese regime zag de religieuze hausse aanvankelijk als een bedreiging,
maar in plaats van de trend te onderdrukken heeft het regime ervoor gekozen
om toe te treden tot de rangen van de Profeet.

Saddam profileert zich in het buitenland al enkele jaren als moslimleider.
Hij voegde tijdens de laatste golfoorlog de woorden ‘Allahu Akbar’ ‘God is
groot’ toe aan de Irakese nationale vlag en beloofde dat hij na Koeweit ook
Jeruzalem te bevrijden. Nu levert de steun aan de nabestaanden van
Palestijnse zelfmoordcommando’s (25.000 euro per slachtoffer) en de steun
aan families die getroffen worden door geweld in de Palestijnse gebieden,
hem erg veel krediet op in Arabische landen.

De kaart van de islam trekken was in eigen land minder evident. De
religieuze tegenstellingen zorgden er in het verleden al een aantal keer
voor politieke onrust. Het verhaal van de islam is anders dan in andere
moslimlanden, alleen al omdat de soennieten er geen meerderheid vormen. De
kleine sjiitische meerderheid is politiek ondervertegenwoordigd en Saddam,
zelf een soenniet, doet dan ook alle moeite om daar in zijn religieuze
discours niet op in te gaan.

Enkele jaren geleden ging de Irakese leider er dan toch voor met zijn
‘geloofscampagne’: de studie van de Koran werd verplichte kost op school en
in 1996 werd er een verbod ingesteld op alcohol in restaurants. Door religie
en politieke macht voor te stellen als een alliantie, hoopt Saddam zijn volk
in het gareel te houden. Een leider van de Baath-partij verwoordt het zo:
Irak is altijd een seculiere staat geweest, net als de Baath een seculiere
partij was en is, zegt Abdel Razzak el Hashimi. Maar we willen religie als
verenigende factor in de samenleving beter begrijpen. Het is van vitaal
belang dat een volk verenigd is rond een leider wanneer de natie in gevaar
is.

Sheikh Abdel Ghafoor el Qaysi, vice-voorzitter van de Saddam Universiteit
voor Islamitische Studies in Bagdad, is enthousiast over de late bekering
van de grote leider. Onze leider, de diep gelovige Saddam Hussein, roept
het volk op terug te keren naar religie en naar de echt waarden, oreert al
Qaysi. Ons grootse project nu is om de woorden van de Irakese president te
onderwijzen in de universiteiten. Het orgelpunt in de religieuze campagne
van Saddam wordt de opening van een Saddam-moskee. De bouw ervan werd in
1999 aangevat en volgens de Irakezen zelf zal het de grootste worden van het
Midden-Oosten.

De Irakese samenleving blijft tot nader order erg werelds. De kunstenaars
schilderen nog steeds naakten, iets wat ongehoord is in echte moslimlanden.
Wie het zich kan veroorloven geniet thuis van een glas alcohol. En hoewel
het aantal gesluierde vrouwen in opmars is, is het verschil met Jordanië of
Egypte hemelsbreed. Ik ben voor meer moskeeën, dan moet je niet zo ver
lopen voor het gebed, zegt Sahar Saadi, een moeder van vier. Religie is
belangrijk voor me, maar het is goed dat we niets opgedrongen worden. Vele
Irakezen klagen off the record vooral over de hoge kosten van de religieuze
bouwprojecten.