Staatsgreep in Mali verwacht maar toch verrassend

Op vrijdagochtend zijn er nog sporadisch schoten te horen in de hoofdstad Bamako. ‘Hoor je ze?’ vraagt journalist Baba Ahmed in Bamako over de telefoon. ‘Het zijn soldaten die in de lucht schieten. Sinds gisteren komt het leven echter stilaan terug op gang ‘, zegt Ahmed. ‘De winkels zijn nog steeds gesloten, maar sommige mensen komen al terug de straat op.’

Rokiyatou’s familie in Bamako zet nog geen stap buiten. Zelf is Rokiyatou Walet Hattaye begin februari al naar buurland Burkina Faso gevlucht met haar kinderen. Na het uitbreken van de rebellie in het noorden van het land op 17 januari vreesden veel Malinese Touaregs in de hoofdstad voor vergeldingsacties en trokken het land uit. Voor Rokiyatou heeft de huidige toestand in de hoofdstad nog maar weinig te maken met het conflict in het noorden. ‘Het overstijgt het Touareg /niet-Touareg zijn. Ik heb vrienden van verschillende achtergronden in Bamako en iedereen maakt zich nu zorgen.’ Voor de putschisten kan ze weinig begrip opbrengen: ‘In plaats van in en rond de hoofdstad onveiligheid te zaaien zouden ze beter hun kameraden in het noorden vervoegen om de burgerbevolking daar te beschermen’, vindt Rokiyatou. De staatsgreep op enkele weken van de verkiezingen van 29 april heeft haar enorm verrast en gechoqueerd.

Voor journalisten Baba Ahmed en Issa Ladji Camara zat een staatsgreep er echter aan te komen. ‘Door de rebellie in het noorden en het leger dat niet voldoende was uitgerust en zich herhaaldelijk moest terugtrekken, verwachtte iedereen zich wel aan iets’, zegt Baba Ahmed. ‘ De staatsgreep op zich is geen verrassing’, beaamt ook Issa Camara, ‘alleen het feit dat het om zo’n jonge militairen gaat die nauwelijks gekend zijn in politieke kringen, is verrassend.’ De aanvoerder van het CNRDR, kapitein Amadou Haya Sanogo, inspireert daardoor niet veel vertrouwen bij de mensen. ‘Er wordt gevreesd dat ze niet voldoende politieke ervaring hebben’, aldus Ahmed.

Op vrijdagnamiddag hebben de putschisten alvast ontmoetingen gepland met andere elementen van het leger en de civiele maatschappij. Baba Ahmed: ‘Ze zullen waarschijnlijk met een timing komen voor de vorming van een nieuwe regering. Het is nog niet duidelijk waartoe het allemaal precies zal leiden.’ De kans dat de verkiezingen van 29 april zullen doorgaan lijkt klein. Baba Ahmed ziet in de timing van de CNRDR precies een poging om deze te saboteren. ‘De militairen vonden het ongepast om met de problemen in het noorden geld en tijd te steken in verkiezingen,’ zegt Ahmed.

Vanuit de internationale gemeenschap regent het intussen veroordelingen van de staatsgreep. Zowel de Wereldbank als de Afrikaanse Ontwikkelingsbank hebben hun steun aan Mali hebben stopgezet. De Afrikaanse Unie komt in spoedzitting samen in Addis Abeba, de Europese Unie zoekt met de regionale organisatie ECOWAS naar een oplossing. Intussen ziet het er naar uit dat vooral het MNLA, de rebellenbeweging in het noorden, de vruchten zal plukken van deze staatsgreep.