Vastgoedschandaal werpt schaduw op minderheidsrechten in Kroatië

Vorig jaar in september wilde de Servische familie Dupor haar huis in Karin Gornji, een dorp aan de Adriatische kust in Kroatië, verkopen aan het Agentschap voor Vastgoed (APN) dat gerund wordt door de Kroatische overheid. We kunnen niet twee keer hetzelfde pand kopen, was het antwoord van APN. We hebben jullie huis in juli al gekocht voor 56.125 euro. Uiteindelijk bleek dat zowel het APN als de familie Dupor opgelicht waren: het agentschap had het huis gekocht op basis van vervalste papieren en de Dupors hebben nooit een euro gezien.

Volgens Milorad Pupovac, leider van de Servische fractie in het Kroatische parlement, hebben de Kroatische Serviërs in 1995 naar schatting 60.000 huizen achtergelaten in Kroatië. Het APN zou daarvan meer dan 8.000 huizen gekocht hebben voor een totaalbedrag van ongeveer 200 miljoen euro.

Minstens één agentschap uit buurland Servië is bij de fraude betrokken. Dat blijkt uit het onderzoek dat in Kroatië en Servië op gang kwam nadat het schandaal in december losbarstte. Stevan Pavic (46), de eigenaar van het Servische agentschap MiS NS in de Servische stad Novi Sad, is gearresteerd. De Kroatische politie onderzoekt de betrokkenheid van drie APN-agenten.

Dit is een van de grootste complotten van grensoverschrijdende criminaliteit, verklaarde Stevan Krstic, woordvoerder van de politie van Novi Sad, op een persconferentie. Volgens Krstic presenteerden MiS NS en andere Servische agentschappen vervalste volmachten aan het APN, dat naliet de papieren controleren. De opbrengst van de frauduleuze verkoop werd verdeeld tussen Servische en APN-agenten.

Naar schatting 300.000 Kroatische Serviërs verblijven sinds 1995 als vluchteling in Servië. Ze zijn uit Kroatië, een land met 4,5 miljoen inwoners, weggevlucht nadat het Kroatische leger een opstand van de Serviërs in augustus 1995 had neergeslagen. Zo kwam er een einde aan de vier jaar durende oorlog tussen het pas onafhankelijke Kroatië en Servische rebellen, gesteund door het Servische regime in Belgrado.

De Kroatische Serviërs zijn twee keer slachtoffer geworden, zegt Vladimir Goatti, sinds september aan het hoofd van het APN. Eerst moesten ze vluchten, daarna werden ze het slachtoffer van fraude. Goatti, die voortaan zelf persoonlijk alle verkoopsdocumenten wil controleren, benadrukt dat de fraudezaken die aan het licht zijn gekomen, aangepakt moeten worden door justitie.

Volgens een Westerse diplomaat heeft de Kroatische procureur-generaal Mladen Bajic bijzondere interesse voor het vastgoedschandaal. Het probleem van de illegale verkoop van Servische huizen zou kunnen lijken op een gesofisticeerde zaak van etnische zuivering en dat heeft Kroatië niet nodig nu het land op weg is naar het EU-lidmaatschap. Respect voor de rechten van minderheden is voor de Europese Unie van fundamenteel belang.

Voor de meeste gedupeerde Kroatische Serviërs zijn de problemen nog lang niet van de baan. Bij de politie in Novi Sad, die een speciale telefoonlijn heeft geopend voor het vastgoedschandaal, lopen tientallen telefoontjes binnen van slachtoffers. We krijgen oproepen uit heel Servië, zegt een politieagent uit Novi Sad. Het ziet er naar uit dat de zaken die al aan het licht zijn gekomen nog maar het topje van de ijsberg zijn. (KC/PD)