Veeg hun problemen niet onder de mat

Wereldwijd werken meer dan 100 miljoen mensen als huishoudpersoneel. Maar zowel in het Zuiden als in het Noorden ondervinden werknemers in dit vak nog veel moeilijkheden. In de meeste landen is het loon van het huishoudpersoneel slechts 40 procent van het gemiddelde loon. Dit is duidelijk niet in verhouding met het zware werk en de vele werkuren die zij verrichten. Bovendien krijgen huishoudwerk(st)ers –gemiddeld 83 procent van het huishoudpersoneel zijn vrouwen- zelden een wekelijkse rustdag of betaalde vakantie. Zij werken vaak volledig geïsoleerd van de samenleving, waardoor zij geen sociaal leven kunnen opbouwen en nauwelijks tijd hebben voor hun persoonlijk leven.

Vooral in het Zuiden trekken laaggeschoolde vrouwen naar de stad om te studeren. Zij wonen dan in bij hun werkgever, die hun studies en andere kosten betaalt. Gedurende de eerste dienstjaren –vaak zijn de vrouwen nog zeer jong wanneer zij starten als huishoudwerkster- ontvangen zij in feite geen loon en is er zelden een formeel contract tussen de werkgever en werknemer. Dit zorgt voor onzekerheid, omdat er geen duidelijke afspraken worden gemaakt inzake de betalingen in natura. Bovendien ontvangen zij weinig of geen sociale bescherming en is er gebrek aan maatschappelijke waardering voor hun beroep.

‘Recht op Waardig Huishoudwerk’ campagne

Fos werkt voor deze campagne samen met de socialistische vakbond van België (ABVV), de Vlaamse sociaaldemocratische partij (SP.A), de Socialistische Mutualiteiten in Vlaanderen en Thuiszorg. Andere belangrijke partners zijn de nationale vakbondsbewegingen in het Zuiden, zoals de Nationale Federatie van Huishoudwerkers in Bolivia (FENATRAHOB). Ook in Ecuador en Peru steunt Fos lokale organisaties van huishoudpersoneel, omdat zij het best de situatie in hun land kunnen inschatten en de strijd voor betere arbeidsvoorwaarden kunnen starten.

Prima Ocsa, Algemeen Secretaris van FENATRAHOB, vertelt dat zij met haar vakbond zoveel mogelijk Boliviaanse huishoudwerksters probeert te sensibiliseren, want velen kennen hun rechten niet en zijn zich onvoldoende bewust van dit probleem. Omdat deze vrouwen weinig vrije tijd hebben en vaak zeer geïsoleerd werken, tracht de organisatie hen via allerlei cursussen te bereiken. Via deze weg kunnen ze dan met elkaar communiceren, ideeën uitwisselen, en zich eventueel organiseren. Lees het interview met Prima Ocsa. 

In veel van deze landen is het erg moeilijk om een vakbond op te richten en erkend te worden. Het blijft voor deze huishoudwerksters dus een uiterst harde strijd om uit de schaduw te treden en op te komen voor hun rechten. Daarom hecht deze campagne naast de regeringen ook veel aandacht aan het maatschappelijk middenveld.

Conventie 189

In 2011 werd Conventie 189 door de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) goedgekeurd. Een grote stap in de goede richting, dacht men. Het zag ernaar uit dat er eindelijk betere werkomstandigheden zouden komen voor huishoudwerksters. Zo moest er vanaf dan een formeel contract worden opgemaakt tussen de werkgever en werknemer, verwierven huishoudsters recht op sociale bescherming, weekendrust, en een werkdag van acht uur. Maar twee jaar later is het akkoord nog maar in een beperkt aantal landen geratificeerd.

Ook in België is de complexe ratificatieprocedure nog niet afgerond. Minister van Werk, Monica De Coninck (SP.A), hamert er heel sterk op dat de ratificatie dit jaar wordt afgerond, maar benadrukt dat dit een zeer ingewikkelde procedure is en dat zij wil voorkomen dat er belangrijke stappen worden overgeslagen, waardoor het risico bestaat dat de Conventie niet lang standhoudt.

Bovendien moet ook de nationale wetgeving worden aangepast, want er is nog steeds veel zwartwerk in België en veel illegale huishoudwerksters kunnen niet terecht in het systeem van de dienstencheques, aldus Christien Van Vaerenbergh, adviseur van minister De Coninck.

Prima Ocsa van FENATRAHOB getuigt hierover op verschillende plaatsen in Vlaanderen in het kader van Café Solidarité. Meer info over de campagne vind je op www.nietonderdemat.be