"Verdubbel de ontwikkelingshulp aan Afrika"

Spanje is gealarmeerd door opeenvolgende golven van illegale migranten die vanuit Afrika de Canarische Eilanden proberen te bereiken. Donderdagnacht kwamen op de eilandengroep weer twee bootjes aan met 161 volwassenen en twee kinderen. Dit jaar slaagden al meer dan 7.600 Afrikanen in die gevaarlijke oversteek.

De regering van premier José Luis Rodríguez Zapatero wil een einde maken aan die immigratie. Het ‘Plan van Integrale Veiligheid’ dat ze vrijdag goedkeurde, schakelt onder meer verscheidene ministeries in om de controle van de Spaanse kusten te verscherpen. Spanje tracht ook met zoveel mogelijk Afrikaanse landen akkoorden te sluiten over de terugname van teruggestuurde migranten zonder papieren.

Madrid wil de ontwikkelingshulp aan Afrikaanse landen verhogen die burgers terugnemen, maar veel experts, actiegroepen en politici waarschuwen toch dat de regering de nadruk te zeer op repressie legt. “De oplossing moet uitgaan van ontwikkelingssamenwerking”, zegt volksvertegenwoordiger Carles Campuzano, een van de initiatiefnemers van de motie van de Tweede Kamer.

Analist Manuel Castells herinnert eraan dat Spanje zelf tot in de jaren 70 twee miljoen emigranten telde, vooral in andere Europese landen. De meerderheid keerde terug naarmate de Spaanse economie beter ging draaien. Tegelijk begon Spanje zelf een aantrekkingspool voor migranten te worden.

Spanje moet volgens Castells afstand nemen van de angsten van vandaag en durven nadenken over hoe “een gezamenlijk beheer van de globale economie” er zou kunnen uitzien. Dat veronderstelt in elk geval bewegingsvrijheid over de grenzen heen. Spanje moet volgens hem ook durven geloven in een samenleving waarin de Spaanse identiteit blijft bestaan maar zich wel verder ontwikkelt samen met die van de andere mensen in het land.

Migrantenbewegingen oordelen harder over de plannen van de Spaanse regering. Amtumi Toasije, de culturele adviseur van de Pan-Afrikaanse Federatie van Spanje, zegt dat zijn organisatie “absoluut tegen de inperking van vrij personenverkeer” is, omdat die beperkingen “het leven van migranten in gevaar brengen die hoe dan ook proberen binnen te raken.” Dit jaar zouden naar schatting al 1.000 Afrikaanse migranten zijn omgekomen bij pogingen om de Canarische Eilanden te bereiken.

Maar Afrikaanse regeringen hebben wel oren naar de belofte van meer ontwikkelingshulp in ruil voor het weer opnemen van uitgewezen migranten. Buitenlandminister Miguel Ángel Moratinos zette het plan uiteen op de ministeriële rondetafel over antiterroristische wetgeving in West- en Centraal-Afrika die donderdag en vrijdag in Madrid plaatsvond. Volgens bronnen in het Spaanse ministerie van Buitenlandse zaken waren de ministers van Guinea-Bissau, Guinea, Kaapverdië, Kameroen en Sierra Leone “in principe” gewonnen voor de deal die Madrid voorstelt. Met Marroko, Algerije, Libië en Tunesië heeft Spanje al dergelijke afspraken.

Kranten op de Canarische Eilanden zorgden intussen voor ophef met het nieuws dat volgens politiebronnen 30 procent van 1.000 onderzochte migranten, besmet zijn met HIV, syfilis, tuberculose en hepatitis B en C. Carlos Arroyo, de verantwoordelijke van de hulporganisatie Médicos del Mundo op de Canarische eilanden, zegt dat het aandeel 0,30 procent bedraagt “net als bij de rest van de Spaanse bevolking.” De bron van de Canarische kranten “is een vakbond van politieagenten, niet van artsen”, zegt Arroyo. (PD)