Verkrachtingen blijven Ituri teisteren

Het militaire geweld in Ituri, een streek in het noordoosten van Congo die rijk is aan bodemschatten en daardoor een brandpunt werd van de burgeroorlog die Congo van 1998 tot 2002 teisterde, is de voorbije drie jaar afgenomen. Maar vooral voor vrouwen en kinderen is het nog altijd oorlog.
Artsen zonder Grenzen (AzG) heeft sinds 2003 al 7.400 verkrachtingsslachtoffers behandeld in het Bon Marché-ziekenhuis dat de organisatie opende in Bunia, de hoofdstad van Ituri. Meer dan een derde daarvan werd de afgelopen 18 maanden opgenomen. Dat staat in het rapport “Ituri: burgers nog altijd de eerste slachtoffers” dat de organisatie woensdag (24 oktober) publiceerde. Naast vrouwen en meisjes kregen de hulpverleners ook enkele honderden jongens binnen die waren verkracht.
“De slachtoffers worden ook vaak vernederd en gefolterd”, zegt Bruno Jochum, directeur Operaties van AzG Zwitserland. “Een op vijf werd gevangen gehouden, van twee dagen tot verscheidene jaren.”
De ontwapeningscampagne in Ituri leidt tot nog meer geweld tegen burgers. “Elk van de conflictpartijen beschuldigt burgers ervan de tegenstanders te steunen, en dus worden constant gewone mensen het slachtoffer van strafexpedities of wraakacties”, legt Christian Captier uit, de directeur van AzG Zwitserland. Soldaten en rebellen plegen wreedheden, gaan zich te buiten aan plunderingen en verdrijven mensen. Ze steken ook huizen in brand. Bij militaire offensieven begin 2007 werd in het dorp Laudjo 85 procent van de huizen verwoest.
“Er is een tendens om te zeggen dat de toestand begint te normaliseren in Ituri,” zegt Captier. “Maar de internationale gemeenschap moet beseffen dat er nog altijd niet wordt ingegaan op de noden van de bevolking. We willen niet dat Ituri wordt vergeten of aan zijn lot overgelaten.”
De problemen zijn enorm. Ituri telt nog altijd 150.000 ontheemden die niet naar huis terugkunnen. De sterftecijfers onder jonge kinderen liggen heel hoog. In de streek van Laudjo stelde AzG vast dat een derde van de kinderen tussen 0 en 4 jaar die er eigenlijk zouden moeten zijn, ontbreekt.
AzG vindt dat zowel de Congolese regering als de buurlanden die sommige van de rebellengroepen ondersteunen, hun verantwoordelijkheid moeten opnemen. Ze moeten het geweld dat uitgaat van strijders en soldaten indammen en de burgers beter beschermen. 
Voorlopig lijkt dat een ijdele hoop. Het aantal verkrachtingen dat gepleegd werd door gewapende mannen in Ituri daalde dit jaar, maar dat heeft waarschijnlijk te maken met de verminderde intensiteit van het conflict. Intussen is het geweld weer opgeflakkerd in Kivu, net ten zuiden van Ituri, wat aangeeft dat Oost-Congo nog altijd heel instabiel is.
Volgens Congolese artsen worden er in Kivu nog meer vrouwen verkracht. Na die gewelddaad worden ze ook vaak zwaar verminkt. Gewapende groepen ontvoeren er ook vrouwen om losgeld te krijgen.