Verzekeraars pleiten voor overheid als 'ultieme herverzekeraar' bij risico's terrorisme

Terroristische aanslagen zijn risico’s die de oplossingen die privé-organisaties aanbieden overstijgen, vindt Patrick M. Liedtke, de secretaris van de Geneva Association. Dat is een internationale organisatie van bedrijfsleiders die zich toelegt op de studie van de economie van het verzekeringsbedrijf. Bedrijven kunnen alleen verzekerbare risico’s dekken; het ultieme risico moet door de samenleving worden gedragen, oordeelde Liedtke bij de voorstelling van de studie die in opdracht van zijn organisatie werd geschreven.

Dat is een opvallende stelling, want de verzekeraars ijverden de afgelopen decennia steeds voor een verregaande liberalisering van hun sector. Nu doen ze een stap terug; Liedtke en onderzoeker Christophe Courbage legden er de nadruk op dat de staat als verzekeraar van de laatste toevlucht een heilzame invloed kan hebben op het functioneren van de verzekeringsmarkt. Ze opperen zelfs dat overheden niet alleen bij terrorisme maar ook bij extreme natuurrampen zou moeten helpen de schade te dekken.

Volgens Michael Wolgast, de leidende econoom van de Vereniging van Duitse Verzekeraars (GDV), zou de wereldeconomie ernstig lijden onder een situatie waarin bedrijven zich onvoldoende zouden kunnen indekken tegen het risico van aanslagen. Ondernemingen zouden daardoor in het algemeen een veiligere koers gaan varen en dus inleveren op innovatie en structurele hervormingen. Uiteindelijk zou daardoor ook de groei en de werkgelegenheid worden aangetast.

Volgens de studie van de Geneva Association is de internationale verzekeringsindustrie ondanks 11 september in goede conditie. Tot juli is geen enkele grote primaire verzekeraar failliet gegaan. Bij de herverzekeraars ging alleen het Japanse Taisei over kop, maar dat was volgens Robert Hartiwg van het Amerikaanse Insurance Information Institute vooral te wijten aan de overdreven posities van die onderneming in de herverzekeringsmarkt van luchtvaartmaatschappijen. Het feit dat zo weinig verzekeraars failliet gingen, is te wijten aan één enkel principe: spreiding van risico, aldus Hartwig.

Toch betekende 11 september een serieuze klap voor sommige verzekeraars. Lloyds kreeg voor 2,9 miljard dollar claims binnen, en de grootste twee herverzekeraars ter wereld, Munich Re en Swiss Re, kregen een rekening van respectievelijk 2,4 en 2,3 miljard dollar voorgeschoteld. Heel de verzekeringsindustrie heeft dan ook nog eens af te rekenen met de daling van de aandelenbeurzen waar veel verzekeraars een groot deel van hun reserves hadden belegd.

Volgens Hartwig zou nog een terroristische aanslag van de omvang van 11 september de internationale verzekeringsindustrie ernstig ontwrichten en een belangrijk aantal verzekeraars over kop kunnen doen gaan.

Het verrassende pleidooi voor staatsinterventie van de verzekeraars heeft een al even opmerkelijke pleitbezorger gekregen. Alan Greenspan, de voorzitter van de Nationale Bank van de VS, oordeelt dat het voor het overleven van de vrije markt nodig kan zijn dat de belastingbetaler als herverzekeraar optreedt in gevallen waar bedrijven en burgers te maken krijgen met extreem geweld. In landen als Groot-Brittannië, Israël, Zuid-Afrika, Spanje en Sri Lanka voorzag de wet overigens al voor 11 september in tussenkomst van de overheid wanneer verzekeraars te maken kregen met claims na terroristische aanslagen. Frankrijk en Duitsland zijn dat voorbeeld inmiddels gevolgd.