VN onderzoeken vloedgolf aan klachten rond uitbuiting migranten

“De klachten die we binnenkregen, werden overgemaakt aan de betrokken regeringen”, zegt Jorge Bustamante, de speciale VN-rapporteur over de rechten van migranten. Hij wil zelf naar de acht hoger genoemde landen reizen.

Opvallend is dat het zowel om landen gaat die veel migranten binnenkrijgen als om landen waar veel werknemers naar overzee vertrekken. De lijst met klachten is lang. Er is ook sprake van mishandelingen bij grenscontroles, geweldplegingen met dodelijke afloop door ordediensten en seksueel getint geweld, dwangarbeid, het inhouden van paspoorten, beperking van de bewegingsvrijheid en de miskenning van het recht op vrije vereniging.

In een rapport voor de Algemene Vergadering van de VN zegt Bustamante ook dat hij zich ernstig zorgen maakt over het alarmerende aantal meldingen over kandidaat-migranten die hun leven op zee verliezen. Dat probleem speelt op de zeeweg tussen Afrika en Europa, maar ook in Azië.

De wereld telde vorig jaar ongeveer 191 miljoen migranten. Zowat 115 miljoen daarvan leefden in de industrielanden. Ontwikkelingslanden klagen dat hun burgers het toenemend moeilijker krijgen overzee.

In haar ‘Beleidskader Migratie voor Afrika’ zegt de Afrikaanse Unie (AU) bijvoorbeeld zich zorgen te maken over de toename van discriminatie en xenofobie. “Discriminatie van migranten schept zowel in de herkomstlanden als in de bestemmingslanden sociale spanningen en bemoeilijkt de integratie van de inwijkelingen”, schrijven de auteurs van het beleidsdocument. De AU vindt dan ook dat de strijd tegen racisme en vreemdelingenhaat een essentieel onderdeel moet zijn van de migratiepolitiek van elk land.

Anderzijds is migratie - afgezien van mensen die hun land ontvluchten uit vrees voor vervolging - geen recht. Landen kunnen perfect hun grenzen sluiten als ze vinden dat ze te veel migranten binnenkrijgen, of enkel mensen met een bepaalde opleiding binnenlaten. De Verenigde Naties oordelen dat het verhinderen van illegale migratie “een grote uitdaging is”. Peter Sutherland, de Speciale VN-vertegenwoordiger voor Internationale Migratie en Ontwikkeling, gelooft dat de negatieve stemming tegenover migranten in veel landen veel te maken heeft met ongecontroleerde, clandestiene migratie. Voor een deel zijn het de mensensmokkelaars die de migratiepolitiek in veel landen bepalen, zegt hij. Dat moet volgens hem veranderen.

De VS tellen 11 tot 12 miljoen illegale inwijkelingen; Japan naar schatting 221.000. Spanje legaliseerde vorig jaar 600.000 migranten zonder papieren.