Water blijft diep tussen EU en Mercosur

Vorige week organiseerden de Europese Unie en de lidstaten van Mercosur - Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay - een ‘business forum’ in Brasilia. Op 12 november is er een ministerieel overleg tussen de 15 lidstaten van de EU en de vier landen van de Mercosur. Maar het enthousiasme van de zakenwereld voor de ontmoeting in Brasilia bleef beperkt, en de goede voornemens in slotverklaring van de conferentie lijken in de gegeven omstandigheden weinig realistisch.

Een en ander heeft te maken met de dreigende mislukking van een belangrijke FTAA-vergadering in Miami op 20 en 21 november. De vierendertig toekomstige lidstaten van de FTAA - alle landen van het continent behalve Cuba - zullen er kunnen vaststellen of het voornemen om het verdrag eind 2004 rond te hebben, nog haalbaar is. Zowel de conferentie van Miami als de onderhandelingen tussen de EU en de Mercosur dreigen een doorslag te worden van de wereldhandelstop in Cancún. Die vergadering strandde door de grote meningsverschillen tussen de industrielanden en de ontwikkelingslanden.

In de discussie tussen de Europese Unie en de landen van de Mercosur staat eens te meer het landbouwbeleid centraal. De Zuid-Amerikaanse staten willen dat Europa zijn markten opent voor hun landbouwproducten, de tolbarrières afbouwt en de subsidies aan de eigen landbouw drastisch vermindert. Karl Falkenberg, die voor de Europese Commissie de onderhandelingen leidt met de lidstaten van de Mercosur, eiste dan weer dat het handelsblok Europese bedrijven meer kansen geeft om diensten aan te bieden in Zuid-Amerika en mee te dingen naar openbare opdrachten.

Het debat zit in de impasse. Europa zegt wel bereid te zijn de toegang van een aantal landbouw- en veeteeltproducten uit de Mercosurlanden te vergemakkelijken. Maar tegelijk weigert het de invoertarieven algemeen te verlagen. En die lopen op dit ogenblik voor sommige producten uit de Mercosurlanden zeer hoog op. Importeurs van rundvlees betalen in Europa bijvoorbeeld een heffing van 2.500 euro per ton. Braziliaanse experts zeggen dat de EU op landbouwvlak tot veel minder toegevingen bereid lijkt dan de VS.

Maar ook de onderhandelingen tussen de Verenigde Staten en de kandidaat-lidstaten van de FTAA verlopen bijzonder moeizaam. De tegenstellingen tussen de Verenigde Staten en Brazilië over het toekomstige landbouwbeleid binnen de grote Amerikaanse vrijhandelszone blijven immens groot. Brazilië heeft in het verleden in de Wereldhandelsorganisatie al openlijk een conflict gehad met Washington over de subsidies aan de Amerikaanse katoenboeren. Dat subsidiebeleid heeft de internationale katoenprijs doen kelderen. De Verenigde Staten zouden wel bereid zijn in Miami over hun landbouwsubsidiebeleid te discussiëren. Op 7 november heeft de Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken, Celso Amorim, in Washington een ontmoeting met de Amerikaanse minister van Handel, Robert Zoellick. Dan zal blijken of er vooruitgang kan worden geboekt.