Weifelende houding Rusland brengt Kyoto in gevaar

Het verdrag van Kyoto schrijft voor dat geïndustrialiseerde landen die het
verdrag ratificeren, tegen 2012 hun CO2- en methaanuitstoot met gemiddeld
5,2 procent moeten verminderen. Het verdrag is niet afdwingbaar zolang het
aantal deelnemende industrielanden geen 55 procent van de uitstoot van die
groep in 1990 vertegenwoordigt. Omdat de Verenigde Staten met hun 35 procent
niet mee in bad willen, houdt Rusland (goed voor 17 procent van de uitstoot)
de sleutel tot Kyoto in handen.

De wereld wacht dus nog steeds tot er rook vanuit het Kremin opstijgt.
Rusland nam eerst een weifelende houding aan - Poetin zelf kondigde liet
enkel over zijn lippen komen dat Rusland geneigd was het verdrag goed te
keuren. Premier minister Mikhail Kasyanov nam alle twijfel echter weg toen
hij vorig jaar op de Duurzaamheidstop in Johannesburg beloofde dat de
ratificatie zal plaatsvinden in de zeer nabije toekomst.

Maar vorige week verraste Andrei Illarionov, de belangrijkste economische
adviseur van de president, de verzamelde Russische pers door plots
levensgrote vraagtekens te plaatsen bij het verdrag. Verschillende
belangrijke vragen blijven nog onopgelost. Er zijn geen ernstige studies die
bevestigen dat aarde opwarmt. Het statement druist in tegen de
internationale wetenschappelijke consensus over de klimaatsverandering.
Onder meer het intergouvernementeel klimaatpanel van de VN bevestigde dat de
aarde wel degelijk opwarmt en dat het fenomeen in de hand gewerkt wordt door
de menselijke uitstoot van de broeikasgassen.

Ook Yury Izrael, de voorzitter van het organisatiecomité van de derde
Internationale Conferentie over Klimaatsverandering, voorzien voor september
in Rusland, laat vreemde geluiden horen. Wij gaan uitzoeken wat er
werkelijk aan de hand is met de planeet - opwarming of afkoeling. De
belangrijkste vraag is of de ratificering van het Verdrag van Kyoto het
klimaat zal verbeteren, stabiliseren of erger maken. Dat is niet erg
duidelijk op dit moment.

Het is de eerste keer dat Russische topfiguren de uitgangspunten van het
klimaatsverdrag in twijfel trekken. Rusland was destijds een Kyoto-aanhanger
van het eerste uur. Toen het verdrag eindelijk af was en Washington het
afwees in maart 2001 was Moskou er als de kippen bij om de VS te
beschuldigen van een poging tot ondermijning van de internationale
inspanningen.

Nu neemt Washington zelfs het belangrijkste argument van de Amerikaanse
president George W. Bush over: Kytoto is te duur. Illarionov zegt dat het
nog niet duidelijk is wat Kyoto Rusland zal kosten. Ik ben niet zeker dat
wij kunnen spenderen wat de VS, het rijkste land ter wereld, niet kunnen.

Mogelijk speelt het Kremlin blufpoker om op de klimaatconferentie in
september voor eigen publiek het onderste uit de kan te kunnen halen. Een
andere hypothese is dat Moskou werkelijk geschrokken is van het financiële
plaatje van Kyoto. Rusland had gehoopt te verdienen aan de handel in
emissierechten, waarbij landen die minder broeikasgassen uitstoten dan ze
mogen, dat ‘overschot’ kunnen verkopen aan zwaardere vervuilers die daarmee
hun balans in evenwicht kunnen brengen. Het Kremlin had daar op gewed, omdat
de productie van de Russische industrie gehalveerd is in vergelijking met
1990, wat voor dertig procent minder broeikasgassen zorgt. Moskou had
gerekend een half tot vier miljard dollar per jaar te verdienen aan de
‘handel in hete lucht’. Maar de inkomsten op de emissiemarkt vallen tegen -
de vraag is veel lager zonder de VS.

Illarionov verklaarde dat een sterke economische groei de ongebruikte
emissiequota kan doen smelten. Volgens Poetins adviseur zou Rusland zelfs
kunnen eindigen met een uitstootoverschot en riskeert het zo een koper in
emissierechten worden in plaats van een verkoper.

De milieubeweging is op snelheid genomen. Wij geloven dat de ratificatie
van Kyoto gunstig zal zijn voor zowel het milieu als de Russische economie,
zegt Jevgeny Schwartz, het hoofd van de afdeling milieubeheer van
WWF-Rusland. Rusland zal het in ieder geval moeilijk hebben om zijn
dissidente visie op de klimaatverandering te verdedigen op de conferentie in
september. Daar worden 1.200 deelnemers uit 52 landen verwacht om te
discussiëren over 500 wetenschappelijke rapporten.