Wie van de 33 wordt president?

Eindelijk is het zover: de vrije, transparante en democratische verkiezingen in de DR Congo vinden plaats. Of althans, de parlementsverkiezingen en de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Ondanks gigantische logistieke obstakels en heel wat politiek geharrewar speelde de onafhankelijke verkiezingscommissie (CEI), geleid door de katholieke geestelijke Apollinaire Malu Malu, het dan toch klaar om de verkiezingen mogelijk te maken.

Sommigen beschuldigden Malu Malu van politieke naïviteit of zeiden dat de CEI-voorzitter zich voor de kar van de huidige Congolese machthebbers liet spannen. De Union pour la Démocratie et le Progrès Social (UDPS) van “oude krokodil” Etienne Tshisekedi en anderen uit de oppositie eisten nieuwe politieke onderhandelingen voor de verkiezingen zouden worden gehouden. Zij haalden hun slag niet thuis. De UDPS blijft het verkiezingsproces boycotten.

Alleen al voor het presidentschap dienden zich 33 kandidaten aan. Onder hen de zittende president Joseph Kabila, de vice-presidenten Jean-Pierre Bemba Gombo (Mouvement de Libération du Congo), Arthur Z’Ahidi Ngoma (Camp de la patrie) en Azarias Ruberwa (Rassemblement Congolais pour la Démocratie), Pierre Pay Pay (onder wijlen Mobutu nog de gouverneur van de centrale bank), Nzanga Mobutu (een zoon van de vroegere dictator) en de oude opposant Antoine Gizenga (een Lumumbist).

Een opvallende kandidaat is dr. Oscar Kashala, een briljante arts die werd opgeleid in Europa en de VS en die zich profileert als een “man met schone handen”. Probleem: Kashala is nauwelijks bekend bij de gewone Congolezen.

Ook Guy Patrice Lumumba doet een gooi naar het presidentschap; hij is een zoon van wijlen Patrice Emery Lumumba, de allereerste premier van het onafhankelijke Congo die in 1961 werd vermoord. Een van de vier vrouwelijke presidentskandidaten, Justine M’poyo Kasa-vubu, is de dochter van de allereerste Congolese president, wijlen Joseph Kasa-vubu. Deze vrouwelijke vijftiger wil het werk van haar vader voortzetten door president te worden.

In feite zijn er nog maar 32 presidentskandidaten, want Antipas Mbusa Nyamwisi Antipas (RCD-KML), trok zich onlangs terug uit de race. Hij trekt nu de kaart van Joseph Kabila. “Een overwinning van Kabila is in het belang van Congo”, vindt Mbusa Nyamwisi.

Onveiligheid

De onveiligheid in sommige delen van Oost-Congo blijft een adder onder het gras. Eerder dit jaar gaf de Mai Mai-krijgsheer Gédéon, die bepaalde zones van Katanga onveilig maakte, zich over aan de VN-blauwhelmen. In het woelige district Ituri gooide krijgsheer Peter Karim (van de militie FNI) het op een akkoordje met de Congolese autoriteiten. Karim en zijn manschappen staken de strijd, en de krijgsheer mag in ruil kolonel in het Congolese leger worden. Een deal die her en der de wenkbrauwen deed fronsen.

De dissidente Congolese generaal Laurent Nkunda, die in 2004 nog Bukavu kort bezet hield, verklaarde deze week dat hij momenteel geen aanvalsplannen aan het smeden is. Nkunda vindt de verkiezingen maar niks omdat ze “niet inclusief zijn”. Hij werpt zich graag op als de “beschermer” van de Congolese Tutsi’s en is goede maatjes met de machthebbers in Rwanda. De kans is reëel dat ook Nkunda hoopt op een deal met de Congolese regering. Als zo’n scenario er komt, kan dit alleszins het geweld in het oosten voort verminderen. De rebellen van het Verzetsleger van de Heer (LRA) die zich op Congolees grondgebied bevinden, blijven een bron van ergernis voor de Oegandese regering. De Rwandese autoriteiten zullen dan weer niet rusten voor de formaties van Rwandese Huturebellen in Oost-Congo volledig zijn opgeruimd.

Katholieke kerk

De invloedrijke rooms-katholieke kerk dreigde recent nog de geldigheid van de verkiezingen niet te zullen erkennen. De Congolese nationale bisschoppenconferentie liet in de kerken een brief voorlezen waarin de gelovigen werden aangemaand alleen te gaan stemmen als er waarborgen zouden worden gegeven voor een “eerlijk verloop van de verkiezingen”. De bisschoppen toonden zich bezorgd over de onduidelijkheid rond het aantal geregistreerde kiezers en de grote hoeveelheid stembiljetten die als veiligheidsreserve werden gedrukt.

Opvallend was dat de aartsbisschop van Bukavu, monseigneur François Xavier Maroy, de bevolking juist opriep om wél te gaan stemmen. “Heel Congo wacht op deze verkiezingen”, verklaarde de prelaat, die de verkiezingen omschreef als “een cruciaal en zeer belangrijk moment”. “We zullen tonen dat ook wij opgegroeid zijn.”

De leiders van de Congolese protestantse kerk, de moslims, de evangelische kerken, de “églises de réveil” en de kimbanguisten publiceerden zopas een gemeenschappelijke verklaring over de verkiezingen. Ook zij moedigen de Congolezen aan om “massaal naar de stembus te trekken”. “Laten we deze buitengewone kans vooral niet missen”, zeggen ze. (ADR)