Zo jong en zo getrouwd

Kinderhuwelijken zijn schering en inslag op het platteland in Bangladesh,
hoewel je in de straten van de hoofdstad Dhaka af en toe getuige kan zijn
van een huwelijksstoet waarbij de bruid slechts rijp lijkt om met de poppen
te spelen. Vele meisjes beleven hun huwelijksnacht nog voor hun eerste
menstruatie. Het is moeilijk om harde cijfers te plakken op de
psychologische ravage die dat veroorzaakt bij het vrouwelijke deel van de
Bengalese bevolking.

De medische schade is makkelijker in te schatten. De moedersterfte is
fenomenaal in Bangladesh: bij 8,5 op 1000 geboortes sterft de moeder in het
kraambed. Jonge bruiden zijn vaak ondervoed, zo stellen medische experts
vast. Dat komt omdat ze in arme gezinnen minder te eten krijgen dan hun
broertjes - ze worden toch uitgehuwelijkt. De kinderen die voortkomen uit
kinderhuwelijken zijn vaak te klein en te zwak. Bijna de helft van de
Bengalese baby’s zit bij de geboorte onder het minimumgewicht.

Verklaringen voor het hoge aantal kinderhuwelijken in Bangladesh zijn legio.
Armoede is een niet te onderschatte factor: vele ouders huwelijken hun
dochter uit om een mondje minder te moeten voeden, al moeten ze daar meestal
een bruidschat voor betalen aan de familie van de bruidegom. In gezinnen op
het platteland is het de gewoonte om dochters zo snel mogelijk het huis uit
te krijgen. Van zodra een meisje 12 wordt, stijgt de spanning en begint de
zoektocht naar huwelijkskandidaten.

Maar de voornaamste verklaring voor ligt in het machismo in de Bengalese
cultuur. Jonge meisjes worden op zeer vroege leeftijd belaagd door mannen.
Hajra Bibi, een weduwe die haar dochter Rehana op 12-jarige leeftijd
uithuwelijkte, zegt dat ze geen andere keuze had. Het was niet mijn
bedoeling om Rehana op zo’n prille leeftijd uit te huwelijken, zegt ze met
bevende stem. Maar ik kon haar toch niet elke dag alleen achterlaten in
huis als ik moest gaan werken? De jongens uit de buurt deden niets liever
dan Rehana benaderen.

Ook voor mensen uit de middenklasse is de maagdelijkheid van de dochters een
voortdurende kopzorg. Naimuddin, een gegoede boer uit het district Jamalpur,
wilde zijn dochter een opleiding geven. Hij vond dat ze naar school moest
gaan tot haar achttiende, maar toen ze naar huis kwam met verhalen over
jongens die haar lastigvielen op weg naar school, werd hij doodsbang.
Naimuddin zorgde ervoor dat Nazma van straat was op haar veertiende.

Vrouwenrechtenactivisten dringen er nu bij de regering op aan om de wet toe
te passen. Dat kan door strenger toe te kijken bij de registratie van
borelingen in het bevolkingsregister. Daarmee zou de leeftijd van aanstaande
bruiden op termijn dubbel gecheckt kunnen worden. Geboorteregistratie is
verplicht maar wordt op het platteland nauwelijks toegepast.

Bij registraties van huwelijken wordt sowieso gesjoemeld. De leeftijd van de
bruid is een bijkomstigheid, die meestal snel onder tafel wordt geregeld.
Als ze jonger is dan 18, knijpt de ambtenaar van dienst een oogje toe in
ruil voor een kleine som geld.

Het gezinsrecht is in Bangladesh nog steeds gebaseerd op de sharia, de
islamitische wet. Dochters erven daardoor maar de helft van wat hun broers
krijgen als hun ouders sterven. Mannen kunnen scheiden ook als hun
echtgenote het daar niet mee eens is, maar vrouwen kunnen dat niet.
Ongeschoolde mannelijke arbeiders verdienen in Bangladesh gemiddeld één euro
per dag, terwijl ongeschoolde vrouwen minder dan de helft krijgen.

De discriminatie begint vaak al voor de geboorte. Net als in India worden
steeds meer vrouwelijke foetussen opgespoord en geaborteerd. Ook borelingen
worden gediscrimineerd. Het sterftecijfer bij Bengalese meisjes tussen één
en vier ligt bijna twee keer hoger dan bij jongetjes van die leeftijd.