Zwitserland kibbelt over alternatieven kernenergie

Zwitserland haalt tot nog toe vooral stroom uit kernenergie en waterkracht. Maar de vijf kerncentrales , die samen 40 procent van de Zwitserse elektriciteit leveren, moeten tegen 2034 gesloten zijn. Hun aandeel in de mix moet dus gecompenseerd worden door andere bronnen, een “ambitieuze maar haalbare” uitdaging volgens de Zwitserse regering.

Besparingen

De Zwitserse overheid presenteerde het beleidskader voor de volgende jaren eerder deze maand in “Energiestrategie 2050”, en steunt daarbij vooral op het drukken van de consumptie, betere efficiëntie en meer hernieuwbare energie.

Volgens de regering kan de energieconsumptie tegen 2050 met 28 procent gereduceerd worden in  vergelijking met 2000. Dat kan door gebouwen aan te passen en industriële processen te optimaliseren. Het Zwitserse energie-agentschap EnAW berekende dat de industrie in het land 7 terrawattuur kan besparen tegen 2050.

“Dat is teleurstellend”, zegt Jürg Buri, directeur van de Swiss Energy Foundation (SES), een drukkingsgroep die ijvert voor een ecologische en duurzame energiepolitiek. “Zwitserse bedrijven kunnen makkelijk tweemaal zoveel besparen.”

SES, Greenpeace, Pro Natura en het Wereldnatuurfonds (WWF) reageerden met een gemeenschappelijke verklaring op de aangekondigde strategie van de regering, die ze te weinig ambitieus vinden.

Volgens Patrick Hofstetter van het WWF kan er immers veel meer bespaard kan worden bij de gezinnen en de bedrijven. Er is niet gedacht aan een sterk instrument, zoals een belasting, zegt hij. “Het is nog altijd veel te aantrekkelijk om elektriciteit te verspillen. Om de juiste energiebesparende maatregelen te nemen, is er knowhow nodig en de financiële besparing is vaak nog laag.”

Schone energie

Hernieuwbare energie vormt de twee pijler van het nieuwe beleid. De overheid gaat ervan uit dat de productie met een derde kan stijgen tegen 2050. Maar ook daar zijn er grote verschillen in visie. Wat zonne-energie betreft bijvoorbeeld, lopen de schattingen van de milieugroepen en de overheid sterk uiteen. De milieuverenigingen voeren aan dat de overheid bij hernieuwbare energie vooral denkt aan waterkracht, en daardoor het enorme potentieel van zonne-energie vergeet.

Windenergie, biomassa en zonne-enerigie zijn momenteel goed voor amper 0,26 procent van de Zwiterse elektriciteitsproductie. In buurland Duitsland is dat 16 procent. Volgens WWF kan de zonne-energie in Zwitersland 15 terrawattuur produceren, vijf maal de doelstelling van de regering.

Gascentrales

De Zwitserse energieminister Doris Leuthard gooide olie op het vuur door te stellen dat er zes gascentrales gebouwd zouden worden als de doelstellingen niet haalbaar blijken. Voor de milieuverenigingen is het echter onzinnig om “de risico’s van kernenergie te vervangen door de risico’s van de klimaatverandering”.

Patrick Hofstetter wijst op het laatste rapport van het Internationaal Energieagentschap (IEA). “Dat stelt dat na 2017 wereldwijd geen investeringen meer mogen worden gedaan in fossiele energie, om de opwarming van de aarde tot 2 granden Celsius te beperken. Het Zwitserse plan om te investeren in gas is dus nogal ongemakkelijk”.

Velen zien in het idee van nieuwe gascentrales een drukkingsmiddel tegen de milieuverenigingen, opdat die zich niet zouden verzetten tegen energieprojecten die gevolgen hebben voor het lokale milieu of het landschap. “Als we de productie van hernieuwbare energie willen opvoeren, moeten milieuverenigingen hun oppositie tegen dergelijke projecten temperen”, liet de Zwitserse energieminister optekenen.

“Maar dat is gebaseerd op de heersende opvatting dat waterkracht de enige hernieuwbare energiebron in Zwitserland is”, zegt Hofstetter, die een lans breekt voor het recht van de milieuvereniging om zich te verzetten tegen bepaalde projecten. “Als we dat recht niet meer hebben, zou niemand er nog voor zorgen dat de milieuwetten gerespecteerd worden.”