De wereld draait door

Alles wat vanzelfsprekend is, wordt voortdurend door de werkelijkheid op de proef gesteld, maar in 2020 geldt dat meer dan ooit, schrijft MO*columniste Bie Vancraeynest. De veelkoppige draak is enorm en het zwaard voelt zwaar.

Terwijl Decrem en Wilmès uitvechten of ik naar het buitenland mag, vraag ik me af wat vakantie betekent in de zomer van 2020. Het enige dat ik zeker weet, is dat ik er aan toe ben. Ik vind het moeilijk om voor mezelf uit te maken wat ik nu nodig heb, nu gekende toverformules (het mooiste strand van Sardinië! een Arabische soek!) geen optie zijn. Ik zal op een andere manier van de carrousel moeten stappen. Als ik rond surf, duiken er nog advertenties op van het laatste dat ik online heb besteld: werkhandschoenen. Precies wat ik niét nodig heb in de maand die komt.

Nu ik niet zomaar overal heen kan, is de drang des te groter om ver van hier te zijn. Ik heb voor het eerst het gevoel dat de wereld níet aan mijn voeten ligt. Er zijn mensen die ongemakkelijk schuifelen op hun stoel als het gaat over (wit) privilege, maar het in het bezit zijn van een Belgisch paspoort geeft een vrijheid die eindeloos groter is dan die van de overgrote meerderheid van de wereldbevolking.

De beperkte bewegingsvrijheid die Corona teweeg brengt, is een gekoesterd gespreksonderwerp. We vinden met zijn allen dat we recht hebben op vakantie, en dat we daarbij moeten kunnen gaan en staan waar we willen. Op een pagina van de website van Buitenlandse Zaken worden de lijstjes met groene, oranje en rode zones voortdurend geüpdatet. Maar voor een heel aantal mensen ligt het overgrote deel van de wereld altijd in de rode zone. Toch wordt de link naar deze fundamentele ongelijkheid nooit gelegd.

Er is terecht nagedacht over hoe mensen zich op het thuisfront kunnen amuseren. Maar ik hoef niet per se vermaakt te worden.

Wat is vakantie voor mij? Gewoon een boek lezen in het park volstaat in elk geval niet. Het is: niet de hele tijd op vragen moeten antwoorden en beslissingen moeten nemen. Mogen vertragen, niet voortdurend moeten “aan” staan. Met een bootje varen. Wandelen in de natuur, prikkels door een andere omgeving, het buitenleven. Even niet blootgesteld aan originele meningen, kritische denkers en stormen in een waterglas. Op een heuvel staan en schreeuwen tegen de wind in.

Allemaal dingen die best kunnen in eigen land. Veel mensen gruwen van het woord staycation. Maar eerlijk? Ik hou er best van. Van het woord en van de mentale oefening om “vakantie” her uit te vinden. Als de omstandigheden prettig zijn, dan is het overal fijn toeven. Dan heb ik het niet over naar een drive-in bioscoop te rijden voor een veelvoud van de prijs van een gewoon bioscoopkaartje. Of een coronaproof concertje in een tijdelijke zomerbar bijwonen. Er is terecht nagedacht over hoe mensen zich op het thuisfront kunnen amuseren. Maar ik hoef niet per se vermaakt te worden.

Alles wat vanzelfsprekend is, wordt voortdurend door de werkelijkheid op de proef gesteld, maar in 2020 geldt dat meer dan ooit. Iedereen heeft de voorbije maanden willens nillens geherevalueerd wat levenskwaliteit betekent. Ik ben niet per se moe van het werken, maar vooral moe van de wereld. Opeengestapelde gebeurtenissen, van in de verte gadegeslagen of net dicht op mijn vel, zorgen ervoor dat ik de horizon niet altijd meer kan zien. De veelkoppige draak is enorm en het zwaard voelt zwaar.

‘Nous ne sommes rien, soyons tout’. Dat zinnetje uit de Internationale schrijf ik in elke vers werkschrift. Normaal veer ik ervan op. Nu denk ik ook: ja. Maar ik ga wel eerst vijf minuten zitten.

Ik wil geen zomersoldaat zijn die het laat hangen. Maar wel even een stap achteruitzetten om een betere aanloop te kunnen nemen.

Aan de andere kant van de braakliggende maand die voor me ligt, gaan het patriarchaat en het institutioneel racisme nog even springlevend zijn. En misschien moet iedereen die denkt dat de strijd staat of valt met de eigen aanwezigheid sowieso de pauzeknop eens indrukken. Maar er is ook dat interview door Anderson Cooper van Cornel West dat is blijven hangen. Die laatste getuigt over de begrafenisdienst van George Floyd. Een bevlogen West brengt verslag uit en Anderson Cooper, het nieuwsanker, begint te huilen. Een markant stukje televisie. West roept op om integriteit, eerlijkheid en fatsoen te hebben. Niet per se naar zuiverheid te willen streven. Niemand van ons is zuiver of puur. Moed en kracht hebben we nodig. ‘We don’t need lukewarm folk, we don’t need summersoldiers. We need all season warriors’.

De zomersoldaat, de sunshine patriot, is een begrip uit “The crisis”, de pamflettenreeks van Thomas Paine, die inspiratie gaf voor de Amerikaanse burgeroorlog en de Franse Revolutie. Zij die enkel strijden als de wind hen in de zeilen zit, en de strijd makkelijk is, maar die opgeven als het even tegen zit. Ik wil geen zomersoldaat zijn die het laat hangen. Maar wel even een stap achteruitzetten om een betere aanloop te kunnen nemen.

Een iets ga ik sowieso doen tijdens mijn groot verlof. Nog eens opnieuw kijken naar Angels in America, de serie gebaseerd op een legendarisch theaterstuk geschreven door Tony Kushner. Over dat andere virus dat de wereld in zijn greep hield, in de jaren tachtig. Het vervlochten leven van zes New Yorkers in het begin van de aidsepidemie.

De verfilming als minireeks op HBO werd me anno 2003 per post bezorgd door een vriend uit New York. Ik wil graag weten hoe het verhaal en die tekst nu resoneert, middenin een pandemie. Hoofdpersonage Prior Walter spreekt op het einde prachtige woorden:

‘The world only spins forward. We will be citizens. The time has come. Bye now. You are fabulous creatures, each and every one. And I bless you: More life. The Great Work Begins.’

De vaart van de wereld is alleen maar voorwaarts. Het terugdraaien van rechten van minderheden ligt altijd op de loer, maar dat zijn kleine terugvallen die de voortgang niet tegenhouden. Het grote werk is bezig.