Waarom zou je je gedragen aan tafel, als er niets te eten valt?

Eentje voor de rellenschuif

© Brecht Goris

Bie Vancraeynest

Het is niet meer aan mij om hierover iets te schrijven, dacht ik aanvankelijk. Ik bracht de nieuwjaarsnacht door in Molenbeek, weliswaar niet aan Zwarte Vijvers maar zeshonderd meter verder in een club onder de grond. Halverwege de nacht doorkruiste ik de gemeente op zoek naar een deelfiets toen de rust al lang was weergekeerd tijdens wat Het Nieuwsblad omschreef als een oorlogsnacht. Pas toen ik thuiskwam en met een restje champagne door het nieuws van de nacht scrolde, zag ik wat er zich bovengronds had afgespeeld.

Twee jaar geleden nam ik een pauze als jeugdwerker. Nu ben ik nog maar enkele maanden opnieuw aan de slag, zij het deeltijds tussen en voor Brusselse jongeren. Zelf heb ik altijd gevonden dat je na zes maanden niet meer op het terrein de échte voeling met een jong doelpubliek niet meer helemaal in de vingers hebt. Wat zou ik dan nu voor zinnigs kunnen vertellen over de jongeren die ongegeneerd voor een batterij aan filmende smartphones een apotheek hebben leeggeroofd?

Molenbeek is Schuman niet, dus is er blijkbaar de behoefte om incidenten met jongeren met Marokkaanse roots te dissecteren. Nergens echter las ik een analyse waarvan ik dacht: ja, dat is het! Geen oplossing werd aangedragen waar ik mijn bonen op te week wil leggen. Ik snap de reflex om het aan de jongeren zelf te vragen. Maar zelf van Marokkaanse origine en 19 jaar oud zijn, maakt je nog geen socioloog. Het volstaat niet om er te wonen (Molenbeek telt 97.000 mensen, dat is meer dan Mechelen) om inzicht te hebben in alles wat er gebeurt, laat staan als je er twintig jaar geleden vrijwilligerswerk hebt gedaan in een jeugdhuis. Wat worden “allochtonen” die zich distantiëren van hun buren toch graag gelezen: ‘kijk, ze zeggen het zelf’.

De mensen die wel de juiste inzichten hebben, die wel elke dag werken met en het gesprek aan gaan met jongeren in de volkse buurten van de hoofdstad, die zijn er. Ze hebben ook geen mirakeloplossingen, maar kunnen wel interessante pistes aandragen die verder gaan dan: ‘het is de schuld van de ouders’. Van hun hand lees ik geen opiniestukken, en ik zie ze niet verschijnen in duidingsprogramma’s. Al zullen ze daartoe aangepord worden door meer dan één redactie. Ik heb begrip voor hun stilte. Ze worden gevraagd om mee te zwieren in een dans die ze zelf niet leiden.

Het antwoord op de vragen die hen worden gesteld, kan niet gevat worden in een soundbite, dus waarom zou je er een geven? In het heetst van de strijd valt de nuance in dovemansoren. Totdat je de juiste toon hebt gevat, is de nieuwscyclus al bezig over een jonge rapper met loyauteitsproblemen en wordt je daarover iets gevraagd.

Ik blijf bij al die remedies vooral met veel vragen zitten. Een lik op stuk beleid! Wat is dat? Welke wetten willen we aanpassen of anders toepassen?

Bij lokale politici is er minder schroom om snel te reageren. Unisono wordt er veroordeeld, maar over de remedies lopen de meningen uiteen: meer blauw op straat, ouders die meer moeten omkijken naar hun kroost, meer tewerkstelling, een einde maken aan de straffeloosheid. Ik hoorde deze keer niets over het herinvoeren van de legerdienst, maar het had gekund. Ik blijf bij al die remedies vooral met veel vragen zitten.
Een lik op stuk beleid! Wat is dat? Welke wetten willen we aanpassen of anders toepassen?

Meer wijkpolitie, laten we daar maar gewoon wijkpolitie van maken, want die is er nauwelijks. En ah ja, de eengemaakte politiezone, die fetisj. Past helemaal in de logica dat schaalvergroting alleen maar voordelen met zich meebrengt. De politie Zone West waarin de apotheek van Zwarte Vijvers zich bevindt, gaat over een zone waar 180.000 mensen wonen. Mechelen-Willebroek telt er 110.000. Als er geen voeling is met wat er leeft in bepaalde buurten in Brussel, dan heeft dat te maken met gebrekkige middelen, maar ook met institutioneel racisme. Dan mag je nog alle politiezones samenvoegen, het gaat er de verstandhouding in de straten van Molenbeek niet op verbeteren.

Gedaan met de straffeloosheid! Over welke straffeloosheid gaat het dan eigenlijk, als we bij elk incident waar een handvol jongeren het uithangt, ineens duizenden van dezelfde origine op dezelfde hoop gooien? Als je gestraft wordt alvorens je iets hebt gedaan? Een jongeman vertelde me dat het op de eerste schooldag in zijn sjieke hogeschool vier uur had geduurd voor er iemand kwam vragen of hij geen drugs te koop had. ‘Ik had me nochtans gekleed als een flamand.’

Waarom tolereren we een onderwijssysteem waar je als laaggeletterde uit kan stromen?

Meer jobs, voor langdurig werklozen! Maar welke jobs? Kromgebogen door weer en wind rondrijden met eten dat ze zich zelf niet kunnen permitteren? Loodzware koffers in en uit vliegtuigen laden? Waarom tolereren we een onderwijssysteem waar je als laaggeletterde uit kan stromen? Met diploma’s waar je niets mee aan kan vangen in een stad waar je alleen in de tertiaire sector terechtkan. Waarom vinden we dat hun ouders voor hen moeten zorgen, maar laten we hen zelf in de steek? Over welk gepamper gaat het hier eigenlijk?

Wie stelt zich de vraag: waarom doen die jongeren zo? Waarom wordt er zo gegraaid in een etalage vol iPhones? Ik las geen antwoorden bij die eens zo ruimdenkende tolerante mensen die het licht van het conservatisme hebben gezien. Kunnen al die voormalig linkse babyboomers zich eens nuttig maken in plaats van opiniestukken te blijven spuien die vertrekken vanuit hun witte privilegedenken? Van een verloren generatie gesproken.

Maar wat heb ik hier nu eigenlijk zelf over te vertellen?
Ik spaar u alvast een paragraaf kopij waarin staat dat ik eerst en vooral deze vorm van geweld veroordeel. Ik voeg er wel graag aan toe dat ik een beetje moe word van de selectieve verontwaardiging over geweld.

Rellen zijn gesublimeerde middelvingers, het is een erg tijdelijke machtsshift waar zij die anders niets te zeggen, heel even aan zet zijn.

Je kan de daden van iemand veroordelen, maar wel de mens blijven zien. Ik geloof niet in de “harde kern” van moeilijke gasten die je chirurgisch uit ons samenlevingsweefsel kan verwijderen. Rellen zijn gesublimeerde middelvingers, het is een erg tijdelijke machtsshift waar zij die anders niets te zeggen, heel even aan zet zijn. Mensen zijn gelaagde en complexe wezens, dat is in Molenbeek niet anders dan in de rest van de wereld. Net zoals hooligans goeie vaders kunnen zijn. En Maurice Lippens en Jean-Paul Votron casseurs de merde zijn geweest.

Hoe werk je aan verbinding? Hoe zeg je aan iemand: ik zie jou, jij mag hier zijn!

Een uitbarsting als die op oudejaarsavond, of de relletjes na de voetbaloverwinning van Marokko, of een uitgebrande politie auto bij de gilets jaunes, het is een symptoom van iets met dieperliggende oorzaken. Roepen om meer repressie is alsof je een koortsige dreinerige kleuter een klap voor zijn kop zou verkopen om hem te doen zwijgen. Een rechtssysteem met straffen werkt maar als er een basis is van rechtvaardigheid om mee te beginnen. Elke oplossing die geen correctie op dit vlak in zich draagt, is er geen.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Wie niet bereid is om het schoolsysteem drastisch te hervormen, politiegeweld aan te pakken, in voldoende sportinfrastructuur te investeren, fuifzalen te bouwen waar iedereen binnen mag, in deftig jeugdwerk te investeren, islamofobie te bestrijden, ziek zijn minder duur te maken, en meer aandacht te hebben voor populaire jongerencultuur in mainstream media, is er aan voor de moeite.

Wie niet inziet dat onze instellingen maar zullen werken als iedereen uit onze samenleving er in is vertegenwoordigd, die heeft zich over dit onderwerp eigenlijk niet uit te spreken. Er is meer geld nodig en het moet vooral anders besteed worden.

Of om de onvolprezen Damso te citeren: ‘Quand il n’y a rien à manger, doit-on quand même bien se tenir à table ?’ Waarom zou je je gedragen aan tafel, als er niets te eten valt?

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Coördinator van Vzw Toestand

    Bie Vancraeynest is coördinator van Vzw Toestand, een organisatie die leegstaande of vergeten gebouwen reactiveert tot tijdelijke en autonome socioculturele centra.

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.