Vijf bedenkingen over meneer Troef

1.

Het Engelse woord trump (zonder hoofdletter) betekent in onze Nederlandse taal troef. Trump card is troefkaart. Het lijdt geen twijfel dat de nieuwe president van de Verenigde Staten zichzelf helemaal zo ziet. Hij is een troefkaart, zeg maar de aas van troef voor zijn grote vaderland. Het woord plakt op zijn lijf en leden, op zijn opvattingen, op zijn woorden, op zijn daden.

Maar het eenlettergrepige woord trump kun je nog anders vertalen. Blaashoorn, bazuin, trompet, meldt mijn van Dale Engels-Nederlands. En ook nog trompetgeschal. Zoals zoveel Engelse zelfstandige naamwoorden is trump eveneens een werkwoord, maar daar ga ik nu even niet op in.       

Een schrijver van romans en verhalen, van fictie dus, zou een hoofdpersonage nauwelijks zo durven te noemen. Te expliciet en daarom ongeloofwaardig. Maar dit is geen fictie. Dit is geen personage op papier of scherm, dit is een kerel van vlees en bloed, buitendien de machtigste man ter wereld. Een trompettende troef, hij zou het zelf niet eens tegenspreken.

2.

De verse president van de Verenigde Staten haalde minder stemmen dan de tegenkandidaat. Mevrouw Clinton verzamelde 65.844.954 kiezers achter haar naam, meneer Troef 62.979.879. Meneer Troef heeft dus 2.865.075 Amerikaanse stemgerechtigden minder overtuigd dan mevrouw Clinton. Je kunt dat niet genoeg herhalen. 

Echter, in het Amerikaanse kiessysteem is het absolute aantal stemmen minder belangrijk dan het aantal kiesmannen dat je daarmee bij elkaar brengt. Het is de dagen na de verkiezingen uitentreuren uitgelegd. Meneer Troef werd gesteund door meer kiesmannen dan mevrouw Clinton. Eveneens in de dagen na de verkiezingen schreef en zei de ene commentator na de andere dat we ons nu eenmaal moesten neerleggen bij het resultaat van de Amerikaanse democratie, droefheid in de stem, verslagenheid in klavier of pen.

Maar wat is dat voor een democratie waar het hoogste aantal stemmen geldt als nederlaag? Daar is toch iets ernstigs mis mee.

O, ik weet het, vaak wordt ook hier te lande de lof gezongen van het Angelsaksische systeem, waarbij in één kiesomschrijving de kandidaat met de meeste stemmen alle stemmen binnenrijft. Duidelijke meerderheden, meneer! Geen eindeloos aanslepende onderhandelingen, mevrouw, tussen partijvoorzitters die elkaars bloed wel kunnen drinken, maar uiteindelijk toch zullen moeten samenwerken.

Alles goed en wel, maar bijvoorbeeld in Groot-Brittannië krijgen regeringen die 36,9% bij elkaar schrapen in het parlement toch een absolute meerderheid (Cameron, 2015). Zelfs Thatcher had in haar hoogtijdagen geen absolute meerderheid in het land (43,9% en 42,4%). In Westminster zat ze op rozen, met respectievelijk 43 en 144 zetels overschot.

Terug naar het land van meneer Troef.

Ooit gehoord van gerrymandering?

Het is een methode om in een staat kiesdistricten zo in te delen dat één partij, dankzij voornoemd en hooggeprezen meerderheidsstelsel, altijd zo veel mogelijk, zo niet alle zetels binnen haalt. Een eenvoudig theoretisch voorbeeld: in één Amerikaanse staat krijgen in kiesdistrict A de Democraten 80.000 stemmen op 100.000. In kiesdistrict B halen de Republikeinen 60.000 stemmen en in kiesdistrict C halen de Republikeinen 55.000 stemmen. Totaal resultaat: Democraten 165.000 stemmen, Republikeinen 135.000 stemmen. Stel dat er één zetel is per kiesdistrict, dan krijgen de Republikeinen 2 zetels en de Democraten hebben 1 zetel. De Republikeinen hebben 2/3 van de zetels met 45% van de stemmen.

De opwerping, ja maar, de grenzen van de kiesdistricten liggen toch vast, vergelijk bij ons, ik zeg maar wat, de Limburgse kiesdistricten Beringen, Hasselt, Genk, Maasmechelen enzovoort. Welnee. In heel wat Amerikaanse staten slaat de meerderheid aan het knoeien met die grenzen. Ze verschuift ze tot die meerderheid het voordeligste kiesresultaat mag verwachten en meestal is dat ook nog eens volkomen legaal. Dat is gerrymandering.

Bij ons zijn die grenzen administratief, in de Verenigde Staten zijn ze daarbovenop politiek. 

Geen wonder dat in de internationale democratie-index de Verenigde Staten gerangschikt worden bij de democratieën die flawed zijn, zeg maar dat ze barstjes vertonen.

Overigens, ook België zit in die categorie. Wij staan lager gerangschikt dan bijvoorbeeld Kaapverdië, Botswana of Costa Rica en ook lager dan de Verenigde Staten. Dat is vooral toe te schrijven aan de spaarzame politieke belangstelling der Belgen. Daarnaast geldt dat volgens dezelfde index onze Belgische regering stukken beter werkt dan de Amerikaanse en ook onze verkiezingen c.q. ons politiek pluralisme zijn er beter aan toe dan in de Verenigde Staten.

Dat alles kun je niet genoeg herhalen.

3.

Tijdens de kiesstrijd (daarna ook, maar daar gaat het hier even niet over) trok meneer Troef ongegeneerd zijn vuilste bek open. Spraakmakende kringen, zowel in de Verenigde Staten als in Europa, reageerden geschokt. Dat hield je toch niet voor mogelijk! Zoiets zegt men toch niet! Men was smartelijk getroffen. Kunstenaars, filmsterren, journalisten, politici keken elkaar veelbetekenend aan.

Maar kom, ze waren er totaal gerust op. Een kerel die zo slechtgemanierd was, zo onbeschaamd hufterig, zo onbeschoft en onbeschaafd, zo hondsbrutaal, nee, dat tuig zou nooit de belangrijkste verkiezingen op aarde winnen.

Een kerel die zo slechtgemanierd was, zo onbeschaamd hufterig, zo onbeschoft en onbeschaafd, zo hondsbrutaal, nee, dat tuig zou nooit de belangrijkste verkiezingen op aarde winnen.

Maar dat kende ik toch allemaal! Dat geschokte, dat smartelijke, dat veelbetekenende in de uitgewisselde blikken!

De eerlijk welmenende lieden, aan dat eerlijk twijfel ik geen seconde, dus de zeer welmenende lieden die mij jaren geleden probeerden deftig op te voeden (zo noemde je dat), bleven enige ogenblikken sprakeloos van ontzetting als bijvoorbeeld een meisje uit hun kringen eens zei: Houd uw bakkes. Waarna een woede-uitbarsting van die welmenende lieden. Hun wereld daverde op zijn grondvesten en dat mochten en konden en zouden ze nooit toestaan. Iets ergers konden ze zich niet voorstellen. Dat een oppassende burgerjongen op een kwade dag misschien zou zeggen, kus mijn kloten, of, veel erger nog, dat voornoemd meisje zou zeggen, kus nu mijn hol, voor die ondergang van hun heelal hadden ze de nodige woordenschat niet in huis.

Daar bovenop komt iets wat vroeger niet bestond. Voor de mensen die men in de Verenigde Staten liberals noemt (linksig, kosmopolitisch, meestal schitterend opgeleid en vaak briljant) en die het bloed van meneer Troef wel zouden kunnen drinken, ware dat niet te vulgair, voor zulk soort Amerikanen is hyper-, hyper-, hyper-, hyper politieke correctheid vanzelfsprekend, dit wil zeggen, algemeen geldig, dit wil zeggen dat tegenspreken verboden is.

Ik kan hun verbijstering begrijpen, hoor. Hun universum stort in. Vrolijk briesend en scheldend maait meneer Troef de onwankelbare zuilen om die hun fraaie, correcte, voorgoed verworven zekerheden stutten, als was hij ergens te lande aan het kegelen met zijn breedgeschouderde maten.    

4.

Zowel voor als na de verkiezingen hielden drommen Amerikaanse psychologen, psychiaters, politicologen en andere zeer geleerde scharen er niet mee op om meneer Troef vol etiketten te plakken. Ziehier een steekproef uit wat ik gehoord en gelezen heb:

Meneer Troef heeft alle kenmerken van een typische psychopaat. Hij is exact vergelijkbaar met Slobodan Milošević.
Meneer Troef is een typische sociopaat.
Meneer Troef is geestelijk gestoord (zonder verdere specificatie).
Meneer Troef is een narcist.
Meneer Troef is een fascist, helemaal van het type Mussolini.

Om bij het laatste te beginnen, hoe kun je in godsnaam de Verenigde Staten anno 2016-17 vergelijken met Italië anno 1922, het jaar van de mars op Rome?

Aan hoeveel psychische afwijkingen lijdt meneer Troef eigenlijk volgens de deskundigen? Mij komt het voor dat hij helemaal niet lijdt, maar goed.

Wat kennis van de recente geschiedenis is toch wel nuttig.

U bent het niet eens met mij? U hebt andere politieke ideeën? Dan bent u gek.

Laten we eens terugdenken aan wat in de Sovjetunie gangbare praktijk was. De communistische machthebbers brandmerkten sommige tegenstanders (de dissidenten) als psychiatrische gevallen en sloten ze op in krankzinnigengestichten. Bekende gevallen zijn schrijvers als Josip Brodsky (Nobelprijs literatuur 1987) of Vladimir Boekovski of de wiskundige Leonid Plioesjtsj. Zij waren het niet eens met het communisme, dus konden ze alleen maar gek zijn.

De Sovjetunie bestaat niet meer. Maar nu brandmerkt een zorgwekkend groot deel van de spraakmakende groepen in de Verenigde Staten meneer Troef als een psychiatrisch geval. Hij is het niet eens met hun opvattingen, zeg maar dat hij er frontaal tegenaan dramt, dus kan meneer Troef alleen maar gek zijn. Het belangrijkste verschil met de Sovjetmachthebbers is dat al die Amerikaanse psi’s de macht niet hebben om meneer Troef op te sluiten en plat te spuiten.

U bent het niet eens met mij? U hebt andere politieke ideeën? Dan bent u gek.

Laten we toch oppassen.    

5.

Een van de eerste dingen die meneer Troef als president deed, was een vrijhandelsakkoord in de prullenmand gooien. Ook het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag NAFTA moet naar die prullenmand en de waarschijnlijkheid dat TTIP ooit werkelijkheid wordt, begint het nulpunt te benaderen. Protectionisme, horresco referens, doemt op. Dat heb je zo met die extreemrechtse gasten.

Hela, wacht eens even.

Is stevig links nu, om het in marxistische termen te stellen, plotsklaps een objectieve bondgenoot geworden van extreemrechts? 

Stond stevig links, van Attac tot PTB, niet juichend aan de zijlijn toen enkele weken geleden meneer Magnette en het dappere Waalse parlement een tijdlang het vrijhandelsverdrag tussen de EU en Canada tegenhielden? Liepen al die stevig linkse organisaties en werkgroepen niet mee in betogingen tegen TTIP? Hebben eurovrienden en dito -craten de tegenstanders van TTIP niet gebrandmerkt als extreemlinks? Hun actie tegen TTIP, zeiden die eurokosmoglobofielen, was een nauwelijks waarneembaar rimpeltje dat de glorierijke, weldoende opmars van de globalisering nooit, nooit, nooit kon tegenhouden?

Zou dan vandaag stevig links niet moeten staan juichen op de stranden van de Atlantische Oceaan omdat meneer Troef exact dát doet waarvoor stevig links al zo lang betoogt en petitioneert? Is stevig links nu, om het in marxistische termen te stellen, plotsklaps een objectieve bondgenoot geworden van extreemrechts?  

Tot zover voorlopig mijn bedenkingen betreffende meneer Troef. Volgende keer misschien meer.

Benieuwd wat meneer Troef in de tussentijd nog allemaal uitvreet.