Wat is er mis met een glaasje wijn?

Drinken – of juister nog – overmatig drinken is een fenomeen, dat overal begint op te duiken. In de aanloop naar het jaar van de hond, dat vandaag begint, is een 29-jarige migrantenwerker in Zuid-China gestorven als gevolg van excessieve alcoholconsumptie tijdens een etentje met collega’s. Hij had 600 ml alcohol gedronken. Dit is het zoveelste geval van dodelijk alcoholverbruik op Chinese banketten.

Restaurantuitgaven zijn in China zo uitzinnig dat ze een significante bijdrage leveren aan de groei van de Chinese economie. Voordat Xi Jinping zijn anti-corruptiebeleid invoerde in 2013 bedroeg de uitgave voor banketten gemiddeld 500 miljard yuan of een slordige 64 miljard euro. Dit bedrag vormt 1/3 van alle restaurantuitgaven.

Het soberheidsbeleid heeft effect gehad op deze banketgekte. Sindsdien is een daling merkbaar van het aantal zakelijke etentjes waaraan een ambtenaar deelneemt. Niettemin schuift hij/zij in 2013 gemiddeld “slechts” 12 keer per week aan aan een feestdis in plaats van 18 keer per week het jaar voordien. Feesten is prettig maar een dergelijke frequentie, leidt dat niet tot indigestie en oververzadiging?

Eten is niet enkel voor de gezelligheid. Eten is werken in China. Deelnemen aan banketten is immers een integraal deel van het sociaal leven in China.

Trop is teveel, zou een Belg zeggen. Niet zo in China. Eten is niet enkel voor de gezelligheid. Eten is werken in China. Deelnemen aan banketten is immers een integraal deel van het sociaal leven in China. Dit verloopt volgens de regels van het begrip guanxi, waarbij je met de nodige zorg en toewijding het fijnmazig netwerk van familie, vrienden en kennissen onderhoudt. Doorgaans is samen eten op Chinese wijze een aangenaam drukke bedoening met een overdaad aan alles: eten, drank, gebabbel, gelach, kortom het is kleur- en klankrijk vertier.

Een absolute must in een Chinees banket is het drinken van baijiu. Baijiu (letterlijk wit of transparant alcohol) behoort tot de categorie sterke dranken gestookt op basis van granen en met meer dan 50% alcohol. Het wordt in kleine kopjes geserveerd en bij elke toost van de gastheer en andere aanwezigen wordt dit in één keer geledigd. Reken er maar op dat er om de vijf minuten een heildronk wordt uitgebracht. Het is de beste manier om het ijs te breken met Chinese collega’s en voor China-neofieten het initiatieritueel bij uitstek in de Chinese cultuur.

Terug naar de rauwe realiteit. De soberheidsmaatregelen hadden vooral een effect op het toegenomen aantal faillissementen van restaurants en winstverlies voor het bedrijf Kweichow Moutai, de grootste producent van baijiu. Toch is het probleem van bingedrinken met Chinese kenmerken niet van de baan. Integendeel, er vallen geregeld slachtoffers ten gevolge van te veel baijiu. Leeftijd en gender lijken geen rol te spelen.

Tieners geven toe aan comazuipen, niet omdat ze stoer willen doen, maar om reductie te krijgen als ze een aantal eenheden binnen een bepaalde tijd consumeren. Ook bruidsmeisjes hebben vaak de ondankbare taak om het toosten van de bruid met de gasten over te nemen met fatale gevolgen van dien.

Het is schrijnend om op zo een banale wijze aan je levenseind te komen. Temeer omdat dikwijls de omstaanders de ernst van de situatie niet beseffen. Zo werd het in elkaar gezakte bruidsmeisje in een trolley weggevoerd.

Helaas is alcoholmisbruik niet alleen beperkt tot China. Het is een wereldprobleem, dat geen grenzen kent. Comazuipen is vooral een Westers probleem. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie behoren Oostenrijk, Ierland en Tsjechië tot de beruchte top-drie in 2014. In diezelfde statistieken scoort België relatief goed - of slecht - met een 7^de plaats. Het eerste Aziatisch land in deze rij is Mongolië op de 15^de plaats. Met bingedrinken wordt hier bedoeld: een consumptie van meer dan zes eenheden per drinkbeurt.

Er is echter een lichtpunt. Alhoewel comazuipen angstwekkend toeneemt, vooral onder tienermeisjes, neemt het algemeen alcoholverbruik af in de meeste Europese landen zoals Italië en Frankrijk met een daling van respectievelijk 42% en 23% in de periode 1992-2012. Deze trend geldt ook - maar in mindere mate - voor België met een afname van 18%. De Russen daarentegen lappen deze trend aan hun laars. Hun verbruik kent een duizelingwekkende stijging van bijna 60%.

België behoort niet tot het land van topdrinkers maar anderzijds is er evenmin reden om victorie te kraaien. We drinken allen wel een glaasje: na het werk als ontspanning, op belangrijke overgangsmomenten, speciale aangelegenheden, op recepties allerhande en als troost in geval van tegenslag. Een aperitiefje, een glaasje witte wijn, een glaasje rode wijn, een digestiefje. Lekker en ideaal om in de sfeer te komen: sociaal netwerken, een gezellige avond met vrienden/vriendinnen, een romantische tête-à-tête, een glaasje om de dagelijkse overwinninkjes te vieren: deadline gehaald, geslaagd voor een examen, een promotie gehaald, een operatie zonder verwikkelingen, etc., etc., etc. In het ‘moi’-tijdperk hebben we elke dag een reden om een fles te ontkurken. Flup en het is open.

Misschien moeten we meer aan zelfkritiek doen. Misschien zijn we niet altijd even geweldig als de sociale media of de reclame ons doen inbeelden. In plaats van onmiddellijke bevrediging moeten we misschien uitstel van verlangens leren waarderen omdat een dergelijk uitstel het plezier nog intenser maakt. Dus hierna, als mijn column af is, ga ik mezelf een glaasje bruiswater schenken en spaar ik mijn glaasje rode wijn voor het Chinees nieuwjaarsbanket met mijn familie en het glaasje bubbels met mijn geliefde op Valentijnsdag. Neen, er is niets mis met een glaasje wijn. Gezondheid en alle goeds toegewenst voor het Jaar van de Hond!