Aanslagen, slachtoffers, geopolitiek: hoe maak je nieuws over Afghanistan en Pakistan tastbaar?

Dit is mijn dilemma: bedrijf je journalistiek alsof de lezer in staat is zelf de kritische afwegingen te maken bij de interviews en de citaten die je publiceert, of schrijf je stukken over pakweg Afghanistan, Pakistan en India alsof de lezer die landen nauwelijks weet liggen? De eerste optie heeft het voordeel dat de lat hoog gelegd mag worden, de tweede is aantrekkelijk omdat je als auteur dan een vrijgeleide krijgt om tekst en uitleg te geven bij elk citaat. Overschatten of geringschatten, een goede keuze lijkt er niet te zijn.

CC Gie Goris (CC BY-NC 2.0)

 

Neem het interview met de Pakistaanse minister van Defensie dat dit weekend op MO.be verscheen. Voor zo’n interview kies ik optie één: de minister krijgt weinig open vragen, maar elke kritische vraag veronderstelt voorkennis van zaken -ook al besef ik dat een groot deel van de lezers dat niet heeft. Wie kan Hafez Saeed of zelfs Lashkar-e-Taiba meteen thuisbrengen?

Wie maakt kritische kanttekeningen wanneer de minister zegt dat Pakistan de terroristische groepen verdreven heeft, maar nu alleen nog af wilt van de drie miljoen Afghaanse vluchtelingen ‘omdat ze de laatste terugvalbasis zijn’ van die extremisten? [Pakistan verdient alle lof voor decennia van massale vluchtelingenopvang, maar de suggestie dat de Pakistaanse extremisten schuilen in die gemeenschappen getuigt van erg slechte smaak.]

Of wanneer hij suggereert dat de aanwezigheid van Daesh (IS) in de grensregio met Pakistan een doorgestoken kaart is van de VS? [Je kan je evengoed afvragen waarom Daesh alleen in die grensregio een aanwezigheid kan realiseren: kan dar misschien te maken hebben met een verborgen steun door de Pakistaanse inlichtingendiensten -zoals de Afghaanse overheid en bevolking lijkt te denken?] Of nog, als hij zegt dat een duurzame vrede in Afghanistan niet mogelijk is ‘zonder actieve betrokkenheid van Pakistan’. [Dat klinkt vooral als een dreigement van volgehouden steun aan opstandelingen, want Pakistan heeft nu al 16 jaar geweigerd om de leiding van de Taliban die in Pakistan verblijft te dwingen tot onderhandelingen.]

Waar ligt het evenwicht tussen journalistieke expertise en lezersinteresse?

Of neem de moordende aanslag met een ziekenwagen in Kaboel op zaterdag. Gebruik je bij een commentaar het getal drie (aanslagen de voorbije week: na de aanslag op het Intercontinental Hotel vorig weekend en de aanslag op het kantoor van Save the Children in Jalalabad tussenin, deze nieuwe aanslag in hartje Kaboel)? Dat helpt, want iedereen gebruikt dat getal -de nieuwslezer op het Journaal wees ze alle drie toe aan de Taliban, terwijl het videoverslag correct verwees naar IS als de verantwoordelijken voor Jalalabad.

Maar dan maak je wel abstractie van de aanslagen in Helmand, Kandahar, Ghazni en Maimana die ook op zaterdag plaatsvonden en heel wat dodelijke slachtoffers maakten; en je maakt abstractie van de militaire acties diezelfde dag in Nangarhar en Laghman, waarbij tientallen IS- en Talibanstrijders gedood werden. Het is oorlog in Afghanistan en het aantal dodelijke slachtoffers -burgers én militairen- bereikt nooit geziene hoogten: 11.500 burgerlijke en zo’n 20.000 militaire doden en gewonden in 2016. Vertel je die realiteit en geef je meteen mee dat die humanitaire catastrofe al bijna veertig jaar ononderbroken aanhoudt, of focus je op de voorbije week, de periode die volgens de geldende mediatheorie nog net behapbaar is voor de gemiddelde lezer?

Tijdens het interview voor het VRT Journaal zei ik dat de militaire interventie-aanpak van de Navo al gefaald had, dus dat de idee om opnieuw meer buitenlandse militairen naar Afghanistan te sturen geen goed plan was. En bovendien: dat de “strategie” van VS-president Trump om de opstand aan te pakken met vierduizend extra militairen ronduit ridicuul is: de Navo vocht in 2011-12 met wel 150.000 buitenlandse militairen, en kon toch de Taliban en andere opstandelingen niet verslaan. Vandaag zijn er minder dan 15.000 buitenlandse militairen in Afghanistan, en die zijn evenmin succesvol.

Weet “de lezer” dat de biljoenen die de wereld de voorbije 16 jaar in Afghanistan geïnvesteerd heeft voor meer dan 90 procent naar de legers van de Navo en haar bondgenoten ging?

‘Zorg voor aanzienlijke en tastbare investeringen in (plattelands)ontwikkeling; investeer in politieke oplossingen; en garandeer goed bestuur’, dat zijn drie stappen die samen véél meer kans op succes bieden dan een terugkeer naar de interventiestrategie, voegde ik eraan toe. Die opmerkingen haalden het Journaal niet, maar ze zijn wel essentieel om te begrijpen wat er vandaag aan de hand is in Afghanistan. Maar zijn die “tips” duidelijk en begrijpbaar voor iedereen? Weet “de lezer” dat de biljoenen die de wereld de voorbije 16 jaar in Afghanistan geïnvesteerd heeft voor meer dan 90 procent naar de legers van de Navo en haar bondgenoten ging? Dat de fondsen voor heropbouw en ontwikkeling voor bijna evenveel procent in Kaboel bleven of besteed werden aan westerse consultants en hun beveiliging, terwijl ruraal Afghanistan gevangen bleef in uitzichtloze armoede?

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Met een uitgebreid interview over de Pakistan -de ruzie met de VS, de nieuwe bondgenootschappen met China en Rusland, de nucleaire confrontatie met India en de blijvende kwetsbaarheid van de democratie- en een beschouwing over het toenemende, maar al decennia oude geweld in Afghanistan, worstel ik vanavond met deze vragen: hoe maken wij de Vlaamse lezer bewust van het belang van deze regio voor de mondiale veiligheid? Waar ligt het evenwicht tussen journalistieke expertise en lezersinteresse? Wanneer zullen de beleidsverantwoordelijken van dit land eindelijk eens naar de feiten op het terrein kijken in plaats van naar de peilingen en de polls?

Want wie de beelden van de afgelopen dagen gezien heeft, die kan toch niet meer volhouden dat Kaboel, Jalalabad en Mazar-e-Sharif veilige steden zijn waarnaar je “afgewezen asielzoekers” zonder problemen kan terugsturen?

Soms vraag ik me niet alleen af hoe je de gebeurtenissen en achtergronden van verre landen en steden aan de lezers kan uitleggen, maar ook: hoe kan je politici die beslissen over de levens van andere mensen dwingen om hun ogen open te doen en te kijken naar het geweld, de dood, de uitzichtloosheid en de onmenselijkheid waarin ze die mensen storten?

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.