Dossier: 

Colombia. Welke vrede na de Nee-stem?

Gisteren stemde een nipte meerderheid van de Colombianen tegen het vredesakkoord tussen de FARC en de Colombiaanse regering. Na de initiële verslagenheid van het Ja-kamp volgde een oproep tot dialoog. Het hoofdstuk van de vrede is nog niet geschreven.

  • © Reuters De tranen van het ja-kamp © Reuters

Hoewel initieel een meerderheid van de Colombianen kritisch was tegenover het vredesproces, toonden de opiniepeilingen in de weken voor het referendum een voorsprong voor het Ja-kamp. De onzekerheid van opiniepeilingen. Het Ja-kamp, voor de vrede, verloor nipt. De uitslag: 49,78 % Nee tegenover 50,20 % Ja.

De rol van de regen

Of beter geschreven: een minieme meerderheid van de 38 procent van de Colombianen die hun stem uitbrachten, stemden tegen het vredesakkoord. Meer dan 60 procent van de Colombianen gingen niet naar de stembus. Het regende. Het weekblad Semana wijt de lage opkomst aan het ontbreken van een traditie van deelname aan participatieve podia in Colombia.

Feest in het Nee-kamp. In het Ja-kamp bergen Colombianen hun witte vlaggen op; met tranen in de ogen.

‘Ik verontschuldig mij nu al aan mijn kinderen en kleinkinderen. Hoe zal ik hen kunnen uitleggen dat er een kans was op vrede en we Nee stemden.’

De vergelijking met de Brexit werd al gemaakt voor de uitslag bekend was. De angst over een gebrek aan informatie, de leugens die de ronde deden en de overwinning van het Nee-kamp is vergelijkbaar. Maar de inzet is niet dezelfde. De gezichten van het Ja- en het Nee-kamp in Colombia weerspiegelen tweeënvijftig jaar gewapend conflict en een generatie Colombianen die geen vrede hebben gekend.

Bij een kleine steekproef van de Facebook-reacties is de verwijzing naar de kinderen en kleinkinderen een terugkomend motief: ‘Ik verontschuldig mij nu al aan mijn kinderen en kleinkinderen. Hoe zal ik hen kunnen uitleggen dat er een kans was op vrede en we Nee stemden.’ Teleurgestelde Ja-stemmers zijn streng voor hun land.

Vrede voor wrok

Afgelopen week vertelde de schrijver Héctor Abad aan MO* hoe hij hoopte en erop vertrouwde dat de Ja-stem zou winnen. Tegelijkertijd wou hij dat de stemming al voorbij was. De campagnes gingen hard tegen hard. Abad: ‘Colombia is een maatschappij die heel rancuneus is, heel gevoelig met sterke reacties, in taal en gedrag.’ De schrijver tweette na de resultaten bekend waren dat er 1 procent meer wrok dan vrede is in het land, en dat de 49 procent van de vrede niet genegeerd mag worden.

Opvallend is dat de departementen in Colombia die het meeste hebben geleden onder het conflict met een grote meerderheid Si voor het vredesakkoord stemden. Ook in Bojaya, Choco, waar in mei 2002 tijdens een confrontatie tussen de guerrilla en de paramilitairen 79 personen in een kerk werden gedood, stemde 96 procent voor de vrede.

Doodlopende straat of jungle?

Een lage opkomst, een gepolariseerd land tussen voor en tegen het vredesakkoord: doodlopende straat of jungle?

De onderhandelaars van de regering en de FARC hadden gezegd dat het vredesakkoord niet opnieuw kon onderhandeld worden. Maar misschien is er toch kans op vrede na de Nee. Na de overwinning van het Nee-kamp kondigden zowel president Santos en het hoofd van de FARC Timochenko, als de voortrekker van het Nee-kamp ex-president Alvaro Uribe dialoog aan.

Het staakt-het-vuren blijft in werking. De FARC herhaalden enkel het woord als wapen te zullen gebruiken in het bouwen aan de toekomst. Het verzamelen van de wapens van de FARC is overigens al begonnen.

De voornaamste redenen tegen het vredesakkoord zijn het gebrek aan gerechtigheid en de politieke participatie van de FARC.

De voornaamste redenen tegen het vredesakkoord zijn het gebrek aan gerechtigheid en de politieke participatie van de FARC.

Dr. An Vranckx, Colombia-expert verbonden aan de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van de Universiteit Gent, Conflict- en Ontwikkelingsstudies, en Conflict Research Group, bekijkt het nieuws vanuit de positieve kant. Volgens Vranckx is het belangrijk genoeg maatschappelijk draagvlak te hebben voor de voorgestelde vrede. Het is beter vast te stellen dat dit niet het geval is met een referendum dan met geweld.

De toekomst is onzeker, maar open. Na een voorbeeld te zijn van vrede voor de wereld, toont Colombia weer kracht in de beslissing om vooruit te gaan.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.