Zal Trump echt de verliezers van de globalisering helpen?

Net als bij Brexit krijg je met Trump het gevoel dat de verliezers van de neoliberale wereldeconomie zich tot de verkeerde persoon hebben gewend. Of toch niet? Dat Trump aansloeg bij de verliezers van de globalisering verbaast niet echt - zij betalen al dertig jaar - maar zal hij hen echt helpen?

  • © Ruth Govaerts © Ruth Govaerts

De twee landen die, onder Reagan en Thatcher, het neoliberalisme op de rails hebben gezet, lijken nu ook de eerste om ervan terug te keren. En het is eigenlijk alleen maar verbazend dat het zo lang heeft geduurd, omdat al lang duidelijk was - zie mijn boek De stille dood van het neoliberalisme dat het in 2007 al mooi in kaart bracht - dat er veel verliezers waren van de globalisering: de mensen in het Westen die hun goed betaalde industriebaan verloren en ofwel werkloos werden, ofwel slecht betaalde banen in de plaats kregen.

Ik schreef toen: Waarom zou een bepaalde groep werkende mensen of mensen die geen werk vinden, moeten aanvaarden dat zij door de globalisering een kleiner stuk van de koek krijgen, en anderen een groter deel, omdat die globalisering duizenden kilometer verder tot meer welvaart leidt? Ik zie geen goede reden waarom alleen die groep een inspanning zou doen.

Als daaraan niks gebeurt, verdwijnt het draagvlak voor globalisering, zo besloot ik. Vandaag zijn we zover. De onrechtvaardige realiteit heeft eindelijk een stem gevonden en zich vertaald in verkiezingsresultaten die wijzen in de richting van minder immigratie (Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten), en minder handel (VS).

Minder handel, meer Amerikaanse jobs?

Tot hier is het voor mij erg begrijpelijk, maar nu begint de uitdaging pas. Trump heeft bij die verliezers van de globalisering enorme verwachtingen geschapen, maar hoe kan hij die waarmaken?

Dat Trump scoorde bij de werkende mens verbaast niet, maar wat zal hij voor hen doen?

Minder handel. Hoe kan Trump dat erdoor krijgen met een Congres waarvan de leden in belangrijke mate betaald worden door de grote bedrijven die beter worden van globalisering?

Maar zelfs als hij daarin slaagt, met welke maatregelen kan hij de verliezers compenseren zonder een handelsoorlog en protectionistische spiraal in de hand te werken?

Als hij handelsverdragen verscheurt, komen de jobs dan automatisch terug naar de VS? Als je morgen op wagens uit Mexico vijftig procent tol heft, staan er nog niet meteen fabrieken in de VS. Bruuske maatregelen leiden dus tot economische onzekerheid en niet tot meer jobs in de VS.

Een geleidelijk beleid van herindustrialisering – eveneens door middel van hogere invoertarieven – brengt misschien wel jobs, maar niet per se jobs met hogere lonen, tenzij je denkt aan zeer hoge invoertarieven.

Als auto’s en laptops opnieuw in de VS worden gemaakt, hoe laag moeten de lonen dan zijn om competitief te worden met Mexico en China? En goed betaalde banen met ziekteverzekering is wat de Trumpstemmers verwachten om niet langer het gevoel te hebben dat zij achterblijven.

Komt er een New Deal met Trump?

Trump pleit voor grote infrastructuurwerken. Dat lijkt op de New Deal en is verstandig: de VS kunnen gratis lenen en er is veel slechte infrastructuur. Dat kan inderdaad op relatief korte termijn banen scheppen maar aan welke lonen?

Zal hij, net als Clinton voorstelde, het minimumloon verhogen? Nee, dat heeft hij niet gezegd. Natuurlijk, als er veel groei is, je stopt de immigratie en je deporteert tien miljoen mensen zonder papieren, ontstaan er tekorten op de arbeidsmarkt en kunnen de lonen stijgen, zelfs al is er geen hoger minimumloon maar ik moet het nog zien gebeuren.

Bovendien is de vraag hoe hij die grote werken zal betalen als hij de vennootschapsbelastingen halveert en de triljoenen dollars die op belastingparadijzen geparkeerd staan, naar de VS wil terugbrengen met lagere belastingen?

Je ziet dus puzzelstukken van een antwoord, maar geen coherent beleid. En wat met de backlash? Na Brexit zag je het xenofobe geweld toenemen in het VK: wat wordt het in de VS als er massaal gedeporteerd wordt en een muur wordt gebouwd? Zal de blanke man wraak nemen? 

Gooit Trump de wereldorde overhoop?

Verder is er de vraag hoe de kern van Trumps programma strookt met de rest van de wereld? Hoe zal hij ‘handelsverdragen verscheuren’ zoals hij heeft aangekondigd en tegelijk de grote harmonie in de wereld nastreven zoals hij in zijn verkiezingsspeech heeft aangekondigd?

Hoe reageert Mexico als er aan Nafta wordt gemorreld en elf miljoen mensen over de grens worden gezet? Hoe reageert Azië als Trump zich terugtrekt als strategische partner van Japan, Zuid-Korea en andere Taiwans? Neemt China dan de vrijgekomen ruimte in – een China dat misschien mistevreden is over de verscheurde handelsverdragen? En wat doet het verscheuren van verdragen met de hele internationale orde, die toch goeddeels een Amerikaanse orde is?

Als het rijkste land ter wereld geen klimaatbeleid meer voert, wat moeten de armere landen dan doen?

Hoe behoud je goeie relaties met de wereld als je het klimaatverdrag verscheurt? Als een van de landen met de hoogste emissies per hoofd van de bevolking opnieuw voor ouderwetse groei gaat, zonder klimaatbeleid, hoe moet de wereld daar vreedzaam mee omgaan?

Dat is asociaal gedrag - doen jullie maar de inspanningen, wij blijven voort tuffen - en vraag is het leidt tot een tit-for-tat en een afbrokkeling van het Verdrag van Parijs. Waarom zouden armere landen een klimaatbeleid voeren en het rijkste land ter wereld niet? Omdat zij rationeel zijn en Trump niet?

Of was het allemaal maar theater?

Het meest beangstigende aan het Trumpfenomeen is voor mij dat hij zoveel onwaarheden kon verkondigen en daarmee wegkwam. En dat hij bijvoorbeeld een van de grote uitdagingen van deze tijd, misschien wel de grootste, de klimaatverandering, gewoon negeert. Als de waarheid er niet meer toe doet, kan je overal belanden. Dan krijg je de rattenvanger en zijn volgelingen die in een soort symbiose een ideële wereld scheppen met alle mogelijke uitwassen van dien.

Als de waarheid er niet meer toe doet, kan je overal belanden

Na zijn verkiezingsspeech vraag je je af in hoeverre Trump niet heel veel dingen heeft gezegd omdat hij aanvoelde dat hij daar kiezers kon mee winnen – ik ga handelsverdragen verscheuren – terwijl hij tezelfdertijd wist dat hij die niet kan waarmaken.

Waarom Hillary Clinton in de campagne afdreigen dat ze in de gevangenis zal vliegen als hij verkozen wordt, en haar dan na de verkiezingen gewoon bedanken voor haar jarenlange dienst aan het Amerikaanse volk? Als de oorlog met ‘crooked Hillary’ theater was, was dan ook al de rest theater? Wint dan de beste toneelspeler de verkiezingen, en is dat dan de beste persoon om het land te leiden? Fundamentele vragen over de werking van de Amerikaanse democratie in “postfeitelijke” tijden. De waarheid doet er kennelijk niet meer toe. Hoe gevaarlijk is dat?

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.