Vzw Touché: ‘Zelfs de grootste crimineel mogen we nooit opgeven’

Agressief? Niets mis mee!

 

 

Gevangenisdirecteurs, cipiers, sociale diensten, erkennen dat er in penitentiaire instellingen problemen zijn met agressie en dat ons gevangenissysteem die problemen in stand houdt. Om daar iets aan te verhelpen, richtten hulpverleners vzw Touché op, een organisatie die de samenleving wil inspireren om constructief met geweld en agressie om te gaan.

‘Je kan mij naïef vinden, maar ik geloof dat er voor elke persoon een manier te vinden is om met zijn of haar gevoelens van agressie om te gaan.’ Aan het woord is Marjan Gryson van vzw Touché, een organisatie die de samenleving wil inspireren om constructief met geweld en agressie om te gaan. ‘Het maakt niet uit wat je vroeger gedaan hebt, de vraag is hoe je naar de toekomst kijkt en hoe de samenleving naar jouw toekomst wilt kijken.’

Vzw Touché ontstond elf jaar geleden. Marjan werkte toen als hulpverlener in de gevangenis. Zij en haar collega’s zagen allerlei noden en vragen bij de gedetineerden, maar mochten daar niets mee doen. ‘Heel het systeem leek ons tegen te werken om die mensen vooruit te helpen. Iedereen negeerde het positieve. Gedetineerden werden benaderd vanuit hun fouten uit het verleden. Er was nauwelijks aandacht voor het potentieel dat in hen zat of hoe hun toekomst eruit zou kunnen zien. Zo krijg je die mensen boos en agressief. Je creëert een vicieuze cirkel waar niemand beter van wordt.’

Agressie is heel normaal

Als hulpverleners geraakten ze zelf gefrustreerd. ‘Klagen en zagen was voor ons echter geen optie’, lacht Marjan. ‘Het voelt comfortabel om in je boosheid te blijven hangen, maar dan geraak je verbitterd. We hebben onze ideeën op papier gezet, een voorstel uitgewerkt en we zijn met iedereen gaan praten: hulpverleners, gevangenisdirecteurs, cipiers, sociale diensten, noem maar op. Iedereen erkende dat er wel degelijk problemen waren met agressie en dat ons gevangenissysteem die problemen in stand hield. Onze ideeën kregen steun en zo ontstond Touché!’

 

Een eerste pilootproject startte in 2007 in de gevangenis van Oudenaarde. Daar verblijven vooral langgestrafte gedetineerden die regelmatig met agressie te maken hebben. De vierendertigjarige Ali* was één hen. Dat agressie ook iets positief kan zijn, verraste hem. ‘Ik leerde van Touché dat gevoelens van agressie heel normaal zijn, dat dit bij iedereen leeft. Dat was compleet nieuw voor mij, want in de gevangenis kreeg ik alleen maar te horen hoe verkeerd ik wel bezig was.’ ‘Elke mens krijgt met agressieve gevoelens te maken’, zegt Marjan. ‘Daar is niets mis mee, de vraag is, of je ermee omgaat, en hoe. Want niets doen met je agressie creëert evengoed problemen.’

Positief en toekomstgericht

‘Iedereen heeft z’n eigen manier om met agressie om te gaan. Sommige verwerken het in stilte, door zich terug te trekken. Anderen laten alles los en werken de rauwe energie uit. Nog anderen zoeken een vertrouwenspersoon en praten erover. Het is zaak om de juiste dosering te vinden.’

Ali hechtte veel belang aan de individuele benadering van Touché. ‘Er is niet één manier om met problemen van agressie om te gaan’, zegt ook hij, ‘agressie hoort bij iedereen, maar bij iedereen is het anders.’ In de gevangenis was er te weinig aandacht voor individuele begeleiding. ‘In de Belgische gevangenissen werd je opgesloten en daarmee hield het zowat op. Er was nauwelijks begeleiding, mensen werden onvoldoende voorbereid om zich later opnieuw in de samenleving te integreren. Ook nu nog beperken de psychosociale diensten zich nog teveel tot dossiers bijhouden en verslagen maken voor de directie of de rechtbank. Er is nog steeds te weinig aandacht voor therapieën en ondersteuning.’

‘De samenleving verstopt daders in de gevangenis en laat slachtoffers aan hun lot over.’

Wat Touché doet, is helemaal niet zo bijzonder’, meent Marjan, ‘maar we kiezen er radicaal voor om iedereen, zonder uitzondering, op een menselijke, positieve en toekomstgerichte manier te benaderen. Dat ontbreekt niet alleen in de gevangenissen maar ook in onze samenleving als geheel. Nergens krijgt je handvaten om met je agressie om te gaan. Iedereen zegt: “Dat mag niet en als je het toch doet, gaan we je straffen en als je er echt over gaat, dan sluiten we je op.” De samenleving verstopt daders in de gevangenis en laat slachtoffers aan hun lot over.’

Want ook de slachtoffers komen hier niet mee vooruit, vindt Marjan. ‘De garantie dat de dader is opgesloten, is niet meer dan erkenning, niet meer dan een stap in een verwerkingsproces. Ooit moet ook het slachtoffer verder, liefst op een constructieve manier. We moeten een systeem vinden om alle betrokkenen, daders en slachtoffers, te ondersteunen om hun leven verder te zetten. Bestaande systemen van herstelbemiddeling tussen daders en slachtoffers zijn zeer interessant maar nog te marginaal.

 

Inspiratiebron

Ook Touché is nog klein: er werken elf deeltijdse therapeuten en begeleiders, waarvan vier in vaste dienst. Ze zijn enkel in West- en Oost-Vlaanderen actief, in vijf gevangenissen. ‘Daar kiezen we bewust voor’, benadrukt Marjan. ‘We willen onze tijd en energie investeren in de kern van wie we zijn en wat we doen. Niet in groei en organisatiemanagement. We hebben beslist om datgene wat we doen zo goed mogelijk te doen en daar steeds beter in te worden. We willen onszelf de mogelijkheid geven om te blijven leren. Daarnaast willen we een inspiratiebron voor anderen zijn.’

Deze aanpak lijkt aan te slaan. ‘We merken dat andere hulpverleningsorganisaties nu ook steeds meer keuzes maken die wij al van bij het begin toepassen en benadrukken. Zo hebben wij altijd al een aanbod gehad voor mensen binnen de gevangenissen als erbuiten. Vooral de overgangsperiode is soms moeilijk. Re-integratie in de samenleving lukt immers niet altijd. Het is dan belangrijk dat die mensen bij dezelfde hulpverlener terecht kunnen, zowel binnen als buiten de gevangenis. Nu zien we dat bijvoorbeeld de Vlaamse overheid daar nu ook meer en meer op begint te focussen.

Boksen

Sedert begin dit jaar mag Ali overdag de gevangenis verlaten om te gaan werken of om vrijwilligerswerk te doen. Hij is nog steeds betrokken bij vzw Touché, maar nu als vrijwilliger. Marjan ziet het wel vaker gebeuren. ‘Cliënten en ex-cliënten willen na onze begeleiding vaak zelf aan de slag. Zo hebben we recent een jongerenwerking opgestart, waarbij ex-gedetineerden jonge mensen willen helpen met hun eigen agressie om te gaan.’

 

‘Wie leert boksen, leert ook op een gecontroleerde manier omgaan met agressiviteit.’

Ali geeft nu lezingen en vormingen in scholen, en hij werkt ook mee met de activiteiten in samenwerking met Ismail Abdoul en boksschool Woest van Junior Bauwens. ‘Wie leert boksen, leert ook op een gecontroleerde manier omgaan met agressiviteit’, meent hij. ‘Vroeger zou ik een klap heel persoonlijk opgevat hebben, het maakte iets in mij los en kon mij in een ongecontroleerde agressie doen schieten. Nu tracht ik mij meer bewust te zijn van de situatie en niet gewoon instinctief terug te slaan. Dat creëert tenslotte alleen maar verliezers.’

* Fictieve naam omwille van privacyredenen.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.