Anderhalf miljard mensen leeft op grond die te zout is om vruchtbaar te zijn

Wereldwijd wordt landbouwgrond steeds zouter, en daardoor is die grond steeds minder geschikt voor de landbouw. Anderhalf miljard mensen ondervinden nu al hinder om hun eigen voedsel te verbouwen.

Bodemverzouting is het toenemen van het zoutgehalte van bodem en oppervlaktewater. Dat kan zeer snel gebeuren, en er zijn tal van oorzaken mogelijk: zeespiegelstijging, ontbossing, irrigatie met grondwater waar zeewater in is doorgesijpeld, menselijk wanbeheer, overmatig gebruik van mest…

Vicieuze cirkel

De klimaatverandering draagt ook bij aan dit fenomeen. Modellen geven aan dat er tegen het einde van de eeuw bijna een kwart meer droge gebieden zullen zijn. Hoe meer droogte, hoe meer landbouwgronden verzilt geraken.

In totaal is er meer dan 833 miljoen hectare grond door zout aangetast, ofwel 8,7 procent van het aardoppervlak.

Het is een vicieuze cirkel: intensieve landbouw put de grond uit en versnelt de klimaatverandering met de stijging van de zeespiegel en minder regenval als gevolg. Dit leidt ertoe dat het grondwater zouter wordt. Wanneer het wel regent, valt er te veel water tegelijkertijd om te kunnen worden opgenomen.

In totaal is er meer dan 833 miljoen hectare grond door zout aangetast, ofwel 8,7 procent van het aardoppervlak. De meeste bodems zijn te vinden in van nature droge of semi-droge omgevingen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Tussen 20 en 50 procent van de geïrrigeerde bodems wereldwijd is te zout geworden om volledig vruchtbaar te zijn.

Dat heeft gevolgen voor de globale voedselvoorziening. Zulke gronden zijn namelijk minder vruchtbaar en productief, en dat is slecht nieuws aangezien het aantal voedselcrises wereldwijd - na een daling gedurende tien jaar - opnieuw in stijgende lijn is. Verzouting is ook nefast voor de waterkwaliteit en het bodemleven of de bodembiodiversiteit.

Verzouting in kaart gebracht

De omvang van het probleem wordt duidelijk nu het Wereldvoedselagentschap (FAO) voor het eerst alle bodemverzouting in kaart heeft gebracht, in een nieuw publiek toegankelijk digitaal instrument.

Met de zogeheten Global Map of Salt-Affected Soils, waaraan 118 landen en 350 experts hebben meegewerkt, hoopt de FAO om beleidsmakers beter te informeren over klimaatadaptatie- en irrigatieprojecten.

‘We moeten op zoek gaan naar innovatieve manieren om onze landbouw- en voedingssystemen te transformeren, zodat ze efficiënter, inclusiever, veerkrachtiger en duurzamer worden’, zei FAO-topman Qu Dongyu bij het lanceren van de digitale wereldkaart. Hij voegde eraan toe dat gezonde bodems een absolute vereiste zijn voor het bereiken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) van de Verenigde Naties.