Aziatische vergrijzing brengt ontwikkelingsdoelen in gedrang

Aziatische landen buigen zich deze week in Ulaanbaatar over de vergrijzing in de regio. De impact daarvan moet verzacht worden om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen te bereiken, zegt Naomi Kitahara, Mongolië-directeur van het VN-Bevolkingsfonds.

Bevolkingen veranderen al eeuwenlang, maar momenteel is één trend in het bijzonder zichtbaar in de wereld: minder kinderen, meer ouderen. Die trend is bedreigend voor de toekomst van veel Aziatische landen.

Tegen 2030 kan in Azië de thuishaven zijn van meer dan 60 procent van de wereldbevolking ouder dan 65 jaar, berekende consultancybureau Deloitte. Volgens de Economische en Sociale Commissie voor Azië en de Pacific (ESCAP) van de VN is die vergrijzing het sterkst in Oost-, en Noordoost-Aziatische landen.

Snelle veroudering

Niet alleen de schaal van de vergrijzing in Azië is ongekend, ook de snelheid ervan

Niet alleen de schaal van de vergrijzing in Azië is ongekend, ook de snelheid ervan. In Frankrijk groeide het percentage ouderen van 7 procent naar 20 procent in ongeveer honderdvijftig jaar tijd. In Japan vond die demografische verandering echter plaats in slechts veertig jaar.

Kitahara noemt Japan als het belangrijkste voorbeeld van bevolkingsproblematiek. Volgens de Verenigde Naties was de vruchtbaarheidsgraad in dat land in de jaren 1950 ongeveer 2,75 kinderen per vrouw. Dat is ruim boven het aantal kinderen (2,1) dat nodig is voor een stabiele bevolking. Momenteel is de vruchtbaarheidsgraad in Japan 1,44 kinderen per vrouw.

Vicieuze cirkel

Het National Institute of Population and Social Security Research stelt dat de Japanse bevolking krimpt van 126 miljoen nu tot 88 miljoen in 2065 en 51 miljoen in 2115, als de huidige trend doorzet.

Met minder kinderen en jongvolwassenen, wordt een vicieuze cirkel in gang gezet: minder arbeidskrachten en hogere uitgaven verzwakken de economie en ontmoedigen mensen om kinderen te krijgen, waardoor de economie nog verder verzwakt.

Tegelijkertijd neemt de levensverwachting toe, waardoor ouderen in Japan nu 27 procent van de bevolking uitmaken. Ter vergelijking: in de VS is dat 15 procent.

Dat betekent minder inkomsten en hogere uitgaven voor de regering, en als het aantal ouderen sneller groeit dan het aantal werkenden, is er minder geld voor pensioenen en sociale zekerheid.

Mongolië

Naar verwachting zullen veel andere landen de trend in Japan volgen. ‘Deze bijeenkomst in Ulaanbaatar is bedoeld om te leren van de uitdagingen in Japan’, zegt Kitahara. ‘Landen kunnen hier hun ervaringen delen.’

Het is niet toevallig dat de bijeenkomst van de Asian Population and Development Association (APDA) in Mongolië is. Dat land heeft, in tegenstelling tot veel andere Aziatische landen, een stabiel vruchtbaarheidscijfer van 3,1 en een langzaam vergrijzende bevolking (6 procent). Dit is grotendeels te danken aan het bevolkingsbeleid dat niet alleen bevolkingsgroei toestond, maar ook economische groei.

De recent aangenomen Jongerenontwikkelingswet ondersteunt jongeren in Mongolië bij werk, gezondheid en onderwijs. Dat gebeurt onder meer via een speciaal daarvoor in het leven geroepen fonds. Onder dit nieuwe beleid werden ontwikkelingscentra voor jongeren opgezet in het hele land, met een nadruk op het ontwikkelen van vaardigheden en zelfredzaamheid in de samenleving.

Anticonceptie

Mongolië is een van de weinige landen in de regio met een wet die speciaal is toegesneden op jongeren. Er moet echter meer gebeuren volgens Kitahara. ‘Om de SDG’s te bereiken voor 2030, moet Mongolië meer aandacht besteden aan sociale en demografische kwesties, en budgetten reserveren voor de sociale en milieuaspecten van duurzame ontwikkeling’, zegt ze.

‘Er is bijvoorbeeld niet genoeg geld voor moderne anticonceptiemiddelen. Dat heeft geleid tot meer ongewenste situaties op het gebied van gezinsplanning.’

Hoewel Mongolië een van de negen landen in de wereld was die het Millenniumdoel (MDG) op het gebied van moedersterfte haalde, verdubbelde dat cijfer weer in 2016. Dat was grotendeels een gevolg van bezuinigingen en gebrek aan toegang tot anticonceptie.

China

Een kwart van de bevolking van China zal ouder dan zestig jaar zijn in 2030.

China, dat jarenlang een eenkindbeleid voerde om de bevolkingsgroei te beperken, staat ouders sinds 2015 toe twee kinderen te krijgen. Het land zou echter overwegen ook dat beleid los te laten. Demografische onderzoeken wijzen erop dat ongeveer een kwart van de bevolking van China ouder dan zestig jaar zal zijn in 2030.

Ook leidde het Chinese beleid tot een genderdisbalans. Het land telt ongeveer 30 miljoen meer mannen dan vrouwen.

De bijeenkomst in Ulaanbaatar duurt nog tot en met vandaag en trok parlementariërs uit onder meer Bhutan, Bangladesh, China, India, Indonesië, Laos, Japan, Pakistan, de Filipijnen, Sri Lanka, Thailand en Vietnam.