UIt onderzoek van de VN bleek dat kindarbeid in Sao Paolo met 26 procent toenam tussen mei en juli

Braziliaanse kinderen aan de slag voor koerier-apps

CC0

Als jongeren onder de 18 jaar een account van een meerderjarig familielid gebruiken of zich onder een andere naam inschrijven, kunnen ze zo aan de slag.

Sinds de pandemie en de sluiting van de scholen zijn kinderen in Brazilië beginnen werken als fietskoerier voor apps zoals Uber Eats en iFoods. Dat blijkt uit onderzoek van Thomson Reuters Foundation. Het gerecht belooft verder onderzoek.

Uit video’s en posts op YouTube en Facebook en interviews met minderjarigen blijkt dat apps als Rappi, iFood, 99Food en Uber Eats er niet zijn in geslaagd om kinderarbeid te voorkomen. Als jongeren onder de 18 jaar een account van een meerderjarig familielid gebruiken of zich onder een andere naam inschrijven, kunnen ze zo aan de slag.

De sluiting van scholen en de werkloosheid als gevolg van de pandemie hebben meer kinderen in de informele economie geduwd. Uit een onderzoek van de Verenigde Naties bij 52.745 gezinnen in de Braziliaanse miljoenenstad São Paulo bleek dat kinderarbeid tussen mei en juli met 26 procent is gestegen.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

Een fiets en een smartphone zijn alles wat minderjarigen nodig hebben om in te spelen op de groeiende vraag naar koeriers voor het leveren van maaltijden. Op sociale media bulkt het van het advies over hoe je je kan aanmelden en werken als koerier door de identiteitscontrole van de apps te omzeilen.

Onderzoek

‘Kinderarbeid kan niet worden toegelaten.’

Openbare aanklager Ana Maria Villa Real noemt het probleem ‘zeer ernstig’ en wil een onderzoek starten naar deze vorm van kinderarbeid. ‘Bedrijven moeten waakzamer zijn bij de selectie van hun werknemers. Kinderarbeid kan niet worden toegelaten’, zegt ze.

Twee jongens van zestien en zeventien vertellen dat ze voor iFood, Rappi en Uber Eats hebben gewerkt. Zo schreef Eduardo zich in juli in bij iFood en Rappi, enkele maanden nadat zijn school was gesloten door COVID-19. De zestienjarige gebruikte de gegevens en documenten van zijn moeder en oudere broers en zussen.

‘Dit is voor niemand goed. Ik wil iets beters dan dit.’

Op een lucratieve dag verdiende Eduardo zo tot 50 Braziliaanse real (8 euro). Maar sinds een redelijk onschuldig fietsongeval in september is hij toch al minder enthousiast. Hij wil liefst van al stoppen met werken als de scholen weer opengaan. ‘Dit is voor niemand goed’, zegt hij op Praça Varnhagen, een plein in Rio de Janeiro waar veel restaurants zitten. ‘Ik wil gewoon iets beters dan dit.

Fraude

In een reactie op het nieuws spreken de vier genoemde apps zich expliciet uit tegen kinderarbeid en benadrukken ze dat ze maatregelen nemen om frauduleuze accounts te identificeren. Wel zeggen de bedrijven dat, als kinderen gegevens gebruiken van anderen om zich aan te melden, dit neerkomt op fraude.

Uber Eats, een onderdeel van Uber Technologies, zegt dat het verschillende accounts van koeriers heeft verwijderd, de autoriteiten op de hoogte heeft gebracht en met hen wil samenwerken om mogelijke fraude bloot te leggen. 99Food, gecontroleerd door het Chinese Didi Chuxing Technology Co Ltd, zegt dat het de personeelsgegevens aan het nazien is. iFood, van het Braziliaanse technologiebedrijf Movile, zegt dat alle klachten over werknemers onder de achttien intern werden onderzocht. Rappi, met hoofdzetel in Bogota en actief in negen Latijns-Amerikaanse landen, zegt dat het geen verantwoordelijkheid op zich neemt voor valse data of documenten die door medewerkers op zijn platform worden verstrekt.

iFood, Rappi en UberEats beweren allemaal dat ze fraude op hun platforms bestrijden door de medewerkers selfies te laten nemen tijdens hun diensten en ook gezichtsherkenningssoftware te gebruiken om de identiteit van de gebruikers te verifiëren. 99Food zegt dat het dit jaar een soortgelijk identificatiesysteem wil lanceren.

Toch is ook deze beveiliging gemakkelijk te omzeilen, reageren verschillende koeriers. Als de vraag om een foto opduikt, kunnen minderjarigen de accounteigenaar vragen een foto voor hen te maken. Als iemand van een bepaalde app wordt geweerd, kan die zich opnieuw aanmelden met de gegevens van een ander familielid of vriend.

Schemerzone

Volgens Villa Real zijn de delivery-apps aansprakelijk voor minderjarige werknemers en kan een rechtbank hen dwingen om een schadevergoeding te betalen en om hun beleid tegen kinderarbeid aan te scherpen. Maar drie experts in de rechten hebben een verschillende mening over de aansprakelijkheid van de bedrijven.

Leandro Antunes van Ibmec University deelt de mening van Villa Real, terwijl zijn collega Juliano Barra zegt dat de bedrijven in feite het slachtoffer zijn van fraude en dat ze openbare aanklagers op de hoogte moeten brengen van gevallen van kinderarbeid op hun platforms. Volgens Olivia Pasqualeto van FGV University gaat het om een schemerzone, omdat de kinderen geen directe relatie hebben met de apps.

De meningen weerspiegelen grotendeels de bezorgdheid onder arbeidsactivisten over het fenomeen van de kluseconomie dat over de hele wereld ingang vindt en wordt gekenmerkt door kortetermijncontracten of freelance baantjes. De kluseconomie is booming terwijl de werknemers geen bescherming of rechtsmiddelen genieten.

De kluseconomie is booming terwijl de werknemers geen bescherming of rechtsmiddelen genieten.

In Brazilië mogen kinderen onder de achttien jaar onder bepaalde omstandigheden werken, zolang het geen gevaarlijk werk betreft. Het leveren van maaltijden per fiets wordt – voor kinderen- wel als gevaarlijk beschouwd.

Volgens Braziliaans president, Jair Bolsonaro is kinderarbeid niet schadelijk. Zijn visie weerspiegelt de brede overtuiging onder het publiek dat het voor kinderen beter is om te werken dan betrokken te geraken in drugsfeiten of criminaliteit. Volgens de laatste gegevens van de overheid (uit 2016) zijn ongeveer 2,4 miljoen kinderen in Brazilië aan het werk - zowel legaal als illegaal.

Vorig jaar ontving het nationale oproepnummer voor mensenrechtenschendingen in totaal 4245 telefoontjes over kinderen die tijdens het werk werden misbruikt of uitgebuit - een stijging van 10 procent ten opzichte van 2018. Specifieke gegevens over kinderen die werken in de kluseconomie zijn echter schaars, zeggen verschillende academici en onderzoekers.

Tot 50 kilometer fietsen

In 2019 interviewde fietsersbond Aliança Bike 270 koeriers in São Paulo in het kader van een onderzoek naar kluswerkers die een fiets gebruiken om maaltijden te leveren. Drie van hen bleken minderjarig te zijn. ‘Deze kinderen zijn nogal stuurloos’, zegt Lucas Bravo, een van de onderzoekers van de organisatie. ‘Ze hebben piekuren voor bestellingen, maar tussen deze uren hebben ze niets om handen.

In een andere studie bracht Guilherme Minarelli, een sociaal wetenschapper aan de Universiteit van São Paulo (USP), zes maanden door met het bestuderen van de kluseconomie in de staat. Hij ontmoette verschillende minderjarige bezorgers en interviewde twee jongens van 16 en 17 jaar.

‘Het is een onzeker en geen duurzaam bestaan.’

Veel klussers wonen in de favela’s en moeten volgens Minarelli vaak tot 50 kilometer fietsen om de hotspots met restaurants en eethuizen te bereiken. Sommige koeriers, onder wie kinderen, slapen na het werk in parken om niet naar huis en terug te moeten fietsen, voegt hij eraan toe. ‘Het is een onzeker en geen duurzaam bestaan’, concludeert hij.

In juli hebben meer dan duizend werknemers uit de kluseconomie geprotesteerd in São Paulo voor betere lonen en gezondheidszorg. Sommigen klagen er ook over dat ze riskeren om geblokkeerd te worden door de apps als ze weigeren om meer uren te werken.

Een eenvoudige zoektocht levert meteen tientallen openbare en private Facebookgroepen op met tips voor kluswerkers. Ze bevatten ook berichten waarin minderjarigen praten over het aanmelden voor de apps met behulp van de identiteitsdocumenten van vrienden en familieleden. Er zijn ook verschillende video’s op YouTube die uitleggen hoe je dit kunt doen.

‘Ik ben hier om wie minderjarig is te helpen om voor Uber Eats te kunnen werken’, zegt een jongen die beweert 15 te zijn, in een video die vorig jaar op YouTube werd gepost. Deze video staat ondertussen niet meer online, maar wel nog andere filmpjes waarin de tiener te zien is terwijl hij eten bezorgt.

In deze video’s is te zien hoe hij aan het werk is voor 99Food en Uber Eats. Een van de posts heeft al minstens 250.000 views. 99Food zegt in een reactie dat het de account van de betrokkene heeft gevonden en verwijderd.

‘Koerier worden zou een luxe zijn, en een stuk minder gevaarlijk dan hele dagen in de sloppenwijk hangen.’

Een 29-jarige fietskoerier, die anoniem wil blijven, zegt dat hij het zou toestaan mocht zijn vijftienjarige neef zijn account willen gebruiken. ‘Mijn neef woont in een van de gevaarlijkste favela’s van Rio’, zegt hij. ‘Koerier worden zou een luxe zijn, en een stuk minder gevaarlijk dan hele dagen in de sloppenwijk hangen.

Het parket heeft beloofd om met Google en Facebook te praten over de aanpak van dergelijke berichten en video’s op hun platformen. Facebook reageerde niet op verzoeken om commentaar op verschillende van de aangetroffen posts van minderjarigen over het werken voor de apps. Google, van Alphabet Inc, dat eigenaar is van YouTube, zegt dat het alleen video’s zou verwijderen die hun gebruikersbeleid niet schenden, als daarvoor een verzoek was van de Braziliaanse rechterlijke macht, niet van het publiek.

Ludmila Abilio, een onderzoeker aan de Universiteit van Campinas, die de evolutie van de kluseconomie al meer dan tien jaar bestudeert, zegt dat de delivery-apps een ongekende schat aan gegevens tot hun beschikking hebben om hun personeel in de gaten te houden en het probleem aan te pakken. ‘Ik weet niet zeker of ze wel geïnteresseerd zijn in het uittekenen van programma’s die kunnen voorkomen dat jonge mensen deze markt betreden’, zegt hij. ‘Voorlopig lijkt het erop dat hun enige belang is dat er wordt geleverd.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters Foundation.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.