Congolese jeugd vraagt om verkiezingen, overheid antwoordt met kogels en traangas

Duizenden jongeren beantwoordden maandag de oproep van het Congolese middenveld en de oppositie om in heel het land op straat te komen. De aanleiding is het uitblijven van verkiezingen. Het uitdrukkelijk vreedzaam protest werd hard neergeslagen door de Congolese autoriteiten. MO* sprak met twee betogers die in Goma op de barricade gingen staan.

© REUTERS/Kenny Katombe

Protesterende jongeren worden opgepakt door de politie

Vincent Kulimushi was maandagochtend vastbesloten om zijn stem te laten horen. De jonge student geneeskunde is gefrustreerd omdat zijn ouders zijn studies niet meer kunnen betalen omwille van de torenhoge inflatie. Hij kan de onveiligheid in zijn thuisstad Goma niet meer aan. Hij heeft genoeg van een president die zijn greep op het land verliest maar de macht niet wil afgeven.

Daarom trok hij maandag naar de rotonde van Mutinga, het vertrekpunt van de betoging. Vandaar zou de protestmars richting het lokale kantoor van de nationale verkiezingscommissie trekken. Toen hij daar aankwam, werd Vincent er onmiddellijk aan herinnerd dat je in de Democratische Republiek Congo van president Joseph Kabila niet risicoloos tegen de regering protesteert.

‘Onze manifestatie was vreedzaam, en toch waren we nauwelijks vertrokken of de repressie begon keihard.’

Overheidstroepen stonden de betogers op te wachten. Hij onderscheidde zowel politieagenten, legertroepen als leden van de Congolese inlichtingendienst ANR. Ondanks het dreigend sfeertje begonnen de manifestanten in Goma aan de protestmars. Ze waren nog geen tien meter ver of de eerste traangasgranaten vlogen de betogers om de oren.

‘Ze haalden onmiddellijk alles uit de kast om ons uiteen te drijven’, vertelt Vincent. ‘We hoorden geweerschoten, al werd niemand in Goma door kogels geraakt. Velen kregen wel slaag van de matrakken. Onze manifestatie was vreedzaam, en toch waren we nauwelijks vertrokken of de repressie begon keihard.’

‘Kabila, met of zonder verkiezingen, december 2017 is het einde!’

Doorheen heel het land vonden gelijkaardige manifestaties plaats. De populaire jongerenbeweging Lucha - Een samentrekking van Lutte pour le Changement; strijd voor de verandering - had opgeroepen om massaal op straat te komen op 31 juli 2017.

Op die datum had volgens het Sylvesterakkoord de verkiezingskalender moeten gepubliceerd worden. In de plaats daarvan kondigde de nationale verkiezingscommissie CENI vorige maand aan dat er dit jaar geen verkiezingen zullen worden gehouden.

Het uitblijven van verkiezingen betekent het aanblijven van president Kabila. Het Sylvesterakkoord stelt nochtans dat hij moet aftreden op 31 december 2017.

De tweede en grondwettelijk gezien laatste ambtstermijn van de Congolese president liep eind vorig jaar af. Toch lijkt hij niet van plan om af te treden. In december 2016 modereerde de Kerk gesprekken tussen de regering en de oppositie dat leidde tot het Sylvesterakkoord. Kabila doet er sindsdien alles aan om die overeenkomst te dwarsbomen. Dat heeft geleid tot de nationale betoging van maandag. De slogan van de demonstratie luidde: ‘Kabila, met of zonder verkiezingen, december 2017 is het einde!’

De Congolese overheid was maandag vastbesloten om het vreedzaam verzet de kop in te drukken. Volgens de directeur Centraal-Afrika van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch werden in negen steden in DR Congo 130 mensen opgepakt, 59 daarvan in Goma. In Butembo, Goma en Bukavu werd traangas gebruikt om de betogers uiteen te drijven.

In Bukavu werd er volgens getuigen met scherp geschoten op de actievoerders. Er zouden verschillende gewonden gevallen zijn.

In Bukavu werd er volgens getuigen met scherp geschoten op de actievoerders. Er zouden verschillende gewonden gevallen zijn.

Reporters Zonder Grenzen (RZG), een ngo die ijvert voor persvrijheid, spreekt van minstens 15 journalisten die kortstondig opgepakt werden. De meesten van hen moesten hun materiaal wissen, sommigen werden fysiek aangevallen, luidt het.

‘Het enige doel van die arrestaties was te verhinderen dat journalisten deze historische evenementen konden verslaan’, zegt Clea Kahn-Sriber, het hoofd van de Afrika-afdeling van RZG in een persbericht. ‘Het was de zoveelste poging van de Congolese regering om het democratisch discours te saboteren. Die praktijken moeten stoppen.’

Landverraders

Op het moment van schrijven drinkt Vincent Kulimushi zijn eerste slok water sinds zijn arrestatie maandagnamiddag. Nadat de actievoerders in Goma met traangas uit elkaar werden gedreven veranderde de betoging er in een kat-en-muisspel met de ordediensten. Uiteindelijk bereikten een twintigtal van hen het einddoel: het kantoor van de verkiezingscommissie CENI.

Een eindje verderop ging Vincent op dat moment letterlijk op de barricade staan om het moreel van de resterende manifestanten op te krikken. Het duurde niet lang voor hij hardhandig naar beneden werd gehaald door de politie: ‘Het ging er heel brutaal aan toe. Ik werd samen met twee anderen in een jeep gegooid en naar het bureau van de ANR gebracht’, vertelt de jonge actievoerder.

Tijdens de ondervraging vertelden de agenten hem dat hij gearresteerd was wegens verstoring van de openbare orde en het aanzetten tot geweld.

‘Na de ondervraging haalden de agenten die ons naar de cel brachten zonder enige aanleiding hun wapenstok boven en begonnen ons te slaan. Ze riepen ons toe dat we landverraders zijn. Ik zie het omgekeerd’, zegt hij bitter.

Afleidingsmanoeuvre

Grâce Kabera, een woordvoerster van Lucha, was ook aanwezig op de betoging in Goma. Ze is blij dat de Congolese jeugd zo massaal aan de oproep beantwoord heeft. In Goma zijn ze er ook in geslaagd om hun officiële eis voor verkiezingen af te geven aan het bureau van de verkiezingscommissie (CENI). Maar dat ging niet zonder slag of stoot beweert ze: ‘De politie had het plein voor het bureau hermetisch afgesloten. Door een afleidingsmanoeuvre hebben zestien van onze actievoerders het kantoor toch kunnen bereiken.’

De voorzitter van CENI heeft vijf van hen binnengelaten en heeft hun verklaring in ontvangst genomen. Enkele ogenblikken later werden ze allemaal opgepakt door agenten van de ANR: zowel de actievoerders als de CENI-voorzitter, omdat hij het aandurfde naar de argumenten van de jongeren te luisteren.

© REUTERS/Kenny Katombe

Protesterende jongeren worden opgepakt door de politie

‘Wij waren enkel gewapend met vlaggen en spandoeken, en zij verjagen ons met geweren en traangas.’

‘het wordt tijd dat de politie zijn plicht doet en het volk beschermt. Nu beschermen ze enkel politici die puur uit eigenbelang hun land naar de knoppen helpen’, zegt Grâce oprecht kwaad. ‘Wij waren enkel gewapend met vlaggen en spandoeken, en zij verjagen ons met geweren en traangas.’

Vincent vindt het vooral erg dat de rechtstaat in Congo volledig ondergraven is: ‘De grondwet zegt dat er vrijheid van meningsuiting en van vergadering is, en toch kan onze eigen president ons zomaar arresteren als we gebruik maken van die rechten. Dat de individuele vrijheden in mijn land niets meer waard zijn was voor mij het belangrijkste motief om deel te nemen aan de manifestatie.’

Het is hoopvol voor de jongeren dat het nationale protest zo breed gedragen wordt. Een vertegenwoordiger van de Kerk, het belangrijkste tegengewicht voor de staat in DR Congo, liet afgelopen maand optekenen dat ‘enkel een volksopstand voor verandering kan zorgen.’ Ook de meeste oppositieleden spraken hun steun uit voor de betoging, al waren ze zelf niet aanwezig.

De jonge actievoerders zijn door de opkomst van maandag, én door de harde repressie, enkel nog meer vastberaden geworden: ‘We gaan door tot het einde’, zegt Vincent beslist. ‘We stoppen niet tot er eerlijke verkiezingen zijn en ons land haar waardigheid terug heeft.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Schrijft over klimaat, conflict en geopolitiek

    Willem schrijft over klimaatopwarming, conflicten en geopolitiek. Geografisch volgt hij voornamelijk, maar niet uitsluitend, Afrika en het Midden-Oosten.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.