De terugkeer van Paraguay’s Tyrannosaurus Rex

Op 15 augustus werd Mario Abdo Benitez ingezworen als president van Paraguay. Als kind van de dictatuur wil hij geen kwaad woord horen over oud-generaal Stroessner, zelfs niet over diens vermeend seksueel misbruik van minderjarigen.

Tyrannosaurus. Dat was de bijnaam van Alfredo Stroessner. Tegenwoordig ligt de oud-dictator van Paraguay er maar ongemakkelijk bij. Ingeklemd tussen twee blokken beton zijn slechts zijn hoofd en handen zichtbaar. Dat was ooit wel anders. 

Zoals het een goed dictator betaamt, zette Stroessner tijdens zijn 35-jarig schrikbewind een levensgroot standbeeld van zichzelf in de Paraguyaanse hoofdstad Asuncion. En, vanzelfsprekend, toen hij in 1989 werd afgezet wilde het volk zo snel mogelijk van het gevaarte af. 

Kunstenaar Carlos Colombino stelde voor het niet simpelweg te verwijderen maar het om te vormen tot de betonnen sandwich die het nu is. Het staat op het Plaza de los Desaparecidos, vernoemd naar de talloze mensen die ten tijde van Paraguay’s tyrannosaurus spoorloos verdwenen.

Comeback van de dictator

Stroessner overleed op 93-jarige leeftijd als balling in Brazilië. Van een ware terugkeer zal het dus nooit meer komen. Maar een symbolische comeback lijkt dichterbij dan ooit. 

Dat heeft alles te maken met Mario Abdo Benitez die in april de presidentsverkiezingen won en op 15 augustus de scepter heeft overgenomen. Benitez staat voor traditionele waarden en zijn komst is goed nieuws voor ’s lands grootgrondbezitters en intensieve landbouw. Zo wil hij de soja productie verdubbelen tot 20 miljoen ton in 2028. 

Tijdens de verkiezingscampagne weigerde Benitez pertinent de misdaden van het Stroessner regime te veroordelen. Hij belichtte liever de positieve kanten van de dictatuur: orde, veiligheid en voorspoed.   

Op het eerste gezicht heeft “Marito” weinig gemeen met de oude Stroessner en diens voorliefde voor militaire uniformen. De 46-jarige Benitez daarentegen oogt als de ideale schoonzoon. Echter, tijdens de verkiezingscampagne weigerde hij pertinent de misdaden van het Stroessner regime te veroordelen. Hij belichtte liever de positieve kanten van de dictatuur: orde, veiligheid en voorspoed.   

Dat is wellicht niet zo vreemd, aangezien Benitez aan het hoofd staat van de oerconservatieve Colorado Partij die de politieke arena van Paraguay al decennialang domineert en onder Stroessner de enig toegestane partij was. Maar het gaat verder dan dat. 

Marito’s vader was namelijk Stroessners persoonlijke secretaris. Benitez Sr. bepaalde wie “El Presidente” waar en wanneer ontmoette. Als zodanig maakte hij alle diens avonturen van dichtbij mee. Het maakte hem ook schatrijk. 

De jonge Benitez groeide op met Stroessners kleinzoon Alfredo met wie hij de oud-generaal in 2006 naar zijn laatste rustplaats droeg. Datzelfde jaar nog ging hij de politiek in onder de noemer “vrede en vooruitgang,” een geliefde slogan van Stroessner. 

Nu kan Benitez er natuurlijk niets aan doen dat hij werd geboren als kind van de dictatuur. Maar het maakt des te pijnlijker dat hij de wandaden van het regime weigert te veroordelen. En dat waren er nogal wat. 

Volgens de Paraguayaanse Waarheids- en Rechtvaardigheidscommissie werden zo’n 20.000 mensen gevangengezet en gemarteld. Nog eens 20.000 ontvluchtten het land en tenminste 400 mensen verdwenen.

Bovendien was Paraguay onder Stroessner deel van Operatie Condor, het beruchte samenwerkingsverband van zes militaire regimes in Zuid-Amerika onder leiding van de CIA. In 1993 vonden een Paraguyaanse rechter en advocaat een half miljoen foto’s en documenten die tonen dat gedurende Operatie Condor zo’n 50.000 mensen werden vermoord en 30.000 anderen spoorloos verdwenen.

Seksueel misbruik

Wellicht is Benitez van mening is dat het staatsgeweld toen gerechtvaardigd was in het licht van de Koude Oorlog. Maar dan nog rest er één aspect van de dictatuur waar geen weldenkend mens met zijn gezond verstand bij kan: seks, slavernij en pedofilie.

In en rond Asuncion fungeerden vijf villa’s als bordelen voor Stroessner en een inner circle van hoge officieren. De meisjes die er werkten waren 8 tot 15 jaar oud en stamden veelal van arme families op het platteland. 

In en rond Asuncion fungeerden vijf villa’s als bordelen voor Stroessner en een inner circle van hoge officieren.

In Calle de Silencio (straat der stilte), een korte documentaire van Jose Elizeche, vertelt een vrouw hoe op een dag Kolonel Eduardo “Popol” Perrier en een dame aan huis kwamen en haar moeder meedeelden dat zij was “uitverkoren.” 

Haar moeder had weinig andere keus dan haar te laten gaan. Diezelfde nacht nog werd ze ontmaagd door een 70-jarige officier. Ze was 14. Een jaar later bracht ze ook een nacht door met “El Presidente,” nadat ze uitdrukkelijk was verteld dat ze hem vooral niet mocht aanraken. 

Vermoed wordt dat er honderden meisjes soortgelijke verhalen hebben. Een van hen is Julia Ozorio Gamech. Zij was 13 toen ze thuis werd opgehaald. Ze verbleef vervolgens 2 jaar als seksslaaf in het huis van Kolonel Pedro Julian Miers. Op haar 15de werd ze vrijgelaten. Te oud. Ze vluchtte naar Argentinië en schreef het boek Een roos en duizend soldaten.

‘Popol was een van de “facilitators” die stad en land af struinde op zoek naar mooie jonge meisjes,’ zei Elizeche. ‘Sommigen bleven bij hem. Anderen waren bestemd voor Stroessner. Vaak werden ze “na gebruik” uitgehuwelijkt aan militairen. Dat is één reden waarom het schandaal nauwelijks naar buiten is gekomen.’  

‘Ik groeide op onder Stroessner,’ vervolgde hij. ‘Er werd toen al gefluisterd dat de dictatuur ook een seksuele dimensie had. Maar toen heerste de angst en waren politieke kwesties urgenter. De jonge generatie is niet echt geïnteresseerd in het verleden. En er is een zeker verzet om het misbruik onder ogen te zien, simpelweg omdat het zo’n zware emotionele lading heeft.’ 

Grootgrondbezit

Volgens Elizeche vertegenwoordigt Benitez wel degelijk een terugkeer naar het Stroessner regime. ‘Niet zozeer naar de politieke repressie, maar naar het economisch model van toen,’ zegt hij. ‘Eén van Benitez’ prioriteiten is elke mogelijke vorm van een herverdeling van grond tegen te gaan, inclusief al het land dat Stroessner tijdens zijn bewind illegaal weg gaf.’

Om vrienden te vriend te houden gaf Stroessner tijdens zijn bewind meer dan 8 miljoen hectare staatsgrond weg. Het maakte de toch al scheve bezitsverhoudingen in Paraguay nog schever. Volgens hulporganisatie Oxfam is bijna 80% van alle landbouwgrond in handen van 1% van alle landeigenaren. Zo’n 30% van de bevolking leeft onder de armoedegrens. 

Vooralsnog zijn er geen concrete plannen om Stroessner in ere te herstellen. Maar zeg nooit nooit. Denkbeelden komen en gaan. Standbeelden ook. Toen Stroessner in 2006 overleed stelde de jonge Benitez voor dat de Colorado Partij een eerbetoon voor hem zou organiseren. Dat gebeurde toen wijselijk niet. Maar wie weet komt er een dag dat Paraguay’s tyrannosaurus uit zijn betonnen bunker weet te ontsnappen en weer het levensechte beeld in uniform wordt dat hij ooit was.