Discriminatie op de werkvloer nog niet weggeveegd

Haast alle Belgische werknemers vinden dat iedereen gelijke kansen verdient op de arbeidsmarkt. In theorie staat de gemiddelde Belgische werknemer dus positief tegenover diversiteit (86 procent van de werknemers zegt graag in een divers team te werken), maar in de realiteit is er nog een lange weg af te leggen. 13 procent van de Belgen voelde zich het voorbije jaar gediscrimineerd. Hoe gaan de werknemers zelf om met de toegenomen diversiteit op de werkvloer?

De houding van de Belgische werknemers ten aanzien van diversiteit op de werkvloer klinkt hoopgevend. Negen op de tien vindt dat iedereen, ongeacht leeftijd, geslacht, gezinssituatie of seksuele voorkeur aan de top van een bedrijf kan staan. Dat blijkt uit onderzoek van Trendhuis, in samenwerking met VDAB, Infrabel, Agentschap Natuur en Bos, VUB en Ecoso bij 4.635 Belgen.

73 procent van de Belgen werkt het liefst samen met collega’s ‘gelijkaardig aan zichzelf’

Ondanks de grote bereidheid ten aanzien van diversiteit op de werkvloer, blijft discriminatie opduiken. Veertien procent van de werknemers met niet-Belgische roots werd afgelopen jaar gediscrimineerd op basis van origine en 73 procent van de Belgen werkt het liefst samen met collega’s ‘gelijkaardig aan zichzelf’.

‘En altijd gaapt er wel een kloof tussen wat we beweren en wat we doen, tussen theorie en praktijk’, zegt Koen De Bock, afgevaardigd bestuurder van Ecoso vzw, een onderneming voor mensen die willen en kunnen werken maar de kans niet krijgen. ‘Elke onderneming zou een spiegelpaleis moeten zijn. Daar ontdek je altijd iets nieuws, iets verrassends, maar het toont tegelijkertijd de minder mooie kanten. Het is een

zoektocht vol ontdekkingen en diverse gezichtspunten. Op deze manier naar werknemers kijken vormt een enorme stimulans voor de diversiteit binnen een bedrijf.’

Focus op competenties en talenten

75 procent van de Belgen denkt dat een divers team alleen werkt indien iedereen op de werkvloer ruimdenkend is. Daarvan is Fatima Yassir, adviseur Beleid en Strategie van de VDAB, ook overtuigd. ‘Zonder flexibiliteit en ruimdenkendheid geraak je er niet als werkzoekende, werkgever, maar ook niet als werkgever. Als het van mij afhangt gebeurt de tewerkstelling niet langer op basis van het behaalde diploma waartoe het Vlaams personeelsstatuut ons verplicht, maar wel op basis van competenties en talenten.’

Blinde vlek in beleid

De Belgische werknemers vinden leeftijd, gender en origine de drie belangrijkste diversiteitsthema’s. Bij jongeren staat gender op nummer één. Minder belangrijke diversiteitsthema’s zijn religie, financiële situatie en opvallende uiterlijke kenmerken. Maar ook deze onderwerpen werden bevraagd. Zo vindt 56 procent dat een hoofddoek voor de klas kan.

Dat leeftijd als belangrijkste diversiteitsthema naar voren komt is voor VUB-rector Caroline Pauwels een eyeopener. ‘Dat is tot hiertoe een blinde vlek in ons beleid. We zijn volop bezig om een nota op te stellen rond het emeritibeleid, maar we geraken daar voorlopig niet tot een compromis.’

Geen andere uitweg dan quota

Moet wie écht werk wil maken van een diversiteitsbeleid een paardenmiddel als quota bovenhalen? In een aantal Europese landen (Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en Italië) werd na de Eerste Wereldoorlog, mede gestimuleerd door de International Labour Organization (ILO), een quotum ingevoerd om de vele oorlogsinvaliden een betere kans op werk en inkomen te bieden. In Vlaanderen bestaan zo’n quota niet. Hoewel de Vlaamse overheid streeft naar drie procent werknemers met een beperking, lukt het haar niet dit streefcijfer te halen.

VUB-rector Caroline Pauwels legt uit dat je soms niet om quota heen kan. ‘In de VUB is 28 procent van de professoren een vrouw. Dat is absurd als je weet dat er evenveel vrouwen als mannen doctoreren. We slagen er maar niet in om dat cijfer op te trekken naar 33 procent. Met ons Genderactieplan over een periode van tien jaar is dat cijfer slechts met één procent gestegen. Daarom hebben we van dat streven een verplichting gemaakt: één op de drie professoren moet een vrouw zijn. Als je een progressieve pionier als universiteit wil blijven, kan je dat niet zomaar laten gebeuren.’