Waterstress, een groeiend fenomeen in Europa

Water is een essentieel onderdeel van het leven, zowel voor mensen als voor de aarde zelf. Zonder water kan een mens slechts enkele dagen overleven. Ook alle planten en dieren die mensen kweken voor hun voedsel hebben water nodig.

‘We hangen sterk af van water en gebruiken het voor transport, scheepvaart, bepaalde delen van de industrie. Gemiddeld gebruiken we in Vlaanderen ongeveer 120 liter per dag, en dat is toch wel een grote hoeveelheid’, licht Niko Verhoest, professor Hydrologie en Waterbeheer aan de Universiteit Gent, toe.

Droge zomers, natte winters

Het Europees Milieuagentschap stelt dat er meer en meer landen in Europa getroffen worden door waterstress. Hoewel die tijdens de zomermaanden meer uitgesproken is in Zuid-Europese landen, wordt ze ook belangrijker in noordelijke landen, zoals in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland.

‘We verwachten eerst en vooral dat door klimaatopwarming de zomers iets droger gaan worden en de winters iets natter’

Veranderende klimaatomstandigheden hebben een invloed op de frequentie en intensiteit van droogtes en hun milieu-impact en de economische gevolgen ervan lijken de voorbije 30 jaar toegenomen te zijn.

Ook in Vlaanderen zijn er factoren die ervoor kunnen zorgen dat water een schaarser goed wordt. ‘We verwachten eerst en vooral dat door klimaatopwarming de zomers iets droger gaan worden en de winters iets natter’, licht Verhoest toe.

‘Anderzijds pompen we ook heel vaak water op uit diepere grondlagen, waardoor we eigenlijk het water in die lagen uitputten. We verergeren de zaak doordat we heel veel dichtbetonneren, waardoor het water nog minder makkelijk in de bodem kan dringen en niet ter beschikking komt van planten. Eigenlijk houden we het water dus onvoldoende vast in ons systeem.’

Prijsbenadering

Het Europees Milieuagentschap stelt nu een onderzoek voor waarin ze het waterbeheer in Europa onder de loep neemt. De onderzoekers geven aan dat er geen pasklare oplossing bestaat om de waterefficiëntie te verhogen, maar dat een combinatie van prijsbenadering enerzijds en niet-prijsbenadering anderzijds, de ideale oplossing kan vormen.

Volgens onderzoekers is er geen pasklare oplossing om de waterefficiëntie te verhogen.

Acht EU-lidstaten komen in de steekproef voor: Cyprus, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Roemenië, Spanje en Zweden. Uit de studie blijkt dat de Europese Unie met haar waterbeleid haar lidstaten aanmoedigt om water beter te beheren.

Vooral een combinatie van tariefmaatregelen, zoals belastingen of tarieven op watergebruik in combinatie met andere maatregelen, zoals het aanmoedigen van waterbesparende douchekoppen of vormingen en bewustzijnscampagnes, lijkt interessant. Door die combinatie verbruiken mensen in hun huishoudens minder water verbruiken.

Vlaamse regenputten en rioolstelsel

Verhoest stemt in met het idee van de mix van maatregelen. Hij geeft voor Vlaanderen specifiek ook nog enkele voordelen die de overheid nu al neemt zodat huishoudens meer water besparen.

‘Er zijn nu al een aantal maatregelen, zoals is er de verplichting van een regenput en regenwater voor het doorspoelen van het toilet.

‘Regenputten worden afgekoppeld van het rioolstelsel zodat het water in de bodem kan dringen wanneer de regenput vol is’

Dat regenputten worden afgekoppeld van het rioolstelsel zorgt ervoor dat, wanneer de regenput vol is, de overschot in de bodem kan dringen in plaats van in het rioolsysteem te belanden. Dat zijn al goede maatregelen die getroffen worden.’

Verder heeft Verhoest ook nieuwe maatregelen in gedachten. ‘Ik denk dat het ook wel nuttig kan zijn om na te gaan hoeveel een gezin gemiddeld verbruikt, om dan op een realistische manier te evalueren welke hoeveelheid water noodzakelijk is.

De excessen kunnen dan zwaarder belast worden, wat een incentive kan zijn voor een groeiend gebruik van regenwater.

Natuurlijk moet men zich ervan bewust zijn dat sommige mensen die in steden leven, geen gebruik kunnen maken van regenwater. Ik denk wel dat mensen pas echt aan zo’n beleid gaan deelnemen als er een financieel luik aan te pas komt.’