Elke 16 seconden een stilgeboorte: 'doodgezwegen tragedie'

Elk jaar bevallen twee miljoen moeders na meer dan 28 weken zwangerschap van een overleden baby. Dat is elke 16 seconden een doodgeboren kind. Unicef, de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldbank spreken van een ‘doodgezwegen tragedie.’

Volgens het nieuwe rapport A Neglected Tragedy: The Global Burden of Stillbirths vindt de overgrote meerderheid van de stilgeboortes (84 procent) plaats in landen met lage- en middeninkomens. In 2019 kwamen drie op de vier doodgeboren baby’s ter wereld in Afrika ten Zuiden van de Sahara of in Zuid-Azië.

Elke 16 seconden

Een 'stilgeboorte' of doodgeboren kind wordt in het rapport gedefinieerd als een baby die zonder tekenen van leven wordt geboren na 28 weken zwangerschap of langer.

‘Het verlies van een kind bij de geboorte of tijdens de zwangerschap is een verwoestende tragedie voor een gezin. Maar al te vaak wordt het verdriet in stilte doorstaan’

‘Het verlies van een kind bij de geboorte of tijdens de zwangerschap is een verwoestende tragedie voor een gezin. Maar al te vaak wordt het verdriet in stilte doorstaan’, zegt Henrietta Fore, uitvoerend directeur van Unicef. ‘Elke 16 seconden ervaart ergens ter wereld een moeder de tragedie van een stilgeboorte. Naast het verlies van mensenlevens zijn de psychologische en financiële kosten voor vrouwen, gezinnen en samenlevingen ernstig en langdurig.’

‘Voor veel van deze moeders had het nooit zover moeten komen. De meeste doodgeboren kindjes hadden geleefd als hun moeders goed zouden zijn opgevolgd en de juiste prenatale zorg hadden gekregen van bekwame begeleiders.’

COVID-19

Het rapport waarschuwt ook dat de COVID-19-pandemie het wereldwijde aantal doodgeboren kinderen zou kunnen verhogen. Een halvering van de gezondheidsdiensten als gevolg van de pandemie kan in 117 lage- en middeninkomenslanden bijna 200.000 extra stilgeboorten veroorzaken over een periode van 12 maanden. Dit komt overeen met een stijging van het aantal stilgeboren baby’s met 11,1 procent.

Volgens modellen die voor het rapport zijn uitgevoerd door onderzoekers van de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, zou door de coronacrisis in 13 landen zelfs een toename van 20 procent of meer in het aantal stilgeboorten zichtbaar kunnen worden.

Te weinig zorg

De meeste stilgeboortes zijn te wijten aan een gebrek aan zorg tijdens de zwangerschap. Meer middelen om betere zwangerschapsopvolging te organiseren en meer vroedvrouwen en verplegers op te leiden is een noodzaak, stelt het rapport.

‘Het verwelkomen van een baby in de wereld zou een tijd van grote vreugde moeten zijn, maar elke dag ervaren duizenden ouders ondraaglijk veel verdriet omdat hun baby dood ter wereld komt’

In 40 procent van de doodgeboorten zijn complicaties tijdens de bevalling de oorzaak. Dat verlies kan worden voorkomen door de moeders beter te omringen met opgeleide gezondheidswerkers en verloskundige zorg. Ongeveer de helft van alle stilgeboortes tijdens de bevalling vindt plaats in Afrika ten Zuiden van de Sahara en in Centraal- en Zuid-Azië. In Europa, Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland is dat 6 procent.

‘Het verwelkomen van een baby in de wereld zou een tijd van grote vreugde moeten zijn, maar elke dag ervaren duizenden ouders ondraaglijk veel verdriet omdat hun baby dood ter wereld komt’, zegt Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. ‘Deze tragedie toont aan hoe belangrijk het is om essentiële gezondheidsdiensten te versterken en in stand te houden, en hoe cruciaal het is om meer te investeren in verpleegkundigen en vroedvrouwen.’

Sociaaleconomische status

Het rapport merkt ook op dat stilgeboorte niet alleen een uitdaging is voor arme landen. In 2019 hadden 39 landen met hoge inkomens een hoger aantal stilgeborenen dan neonatale sterfgevallen. In landen met een hoog inkomen zijn er meer stilgeboortes in de groep moeders met een laag opleidingsniveau.

Ook de sociaaleconomische status houdt verband met een grotere incidentie van stilgeboorten. In Nepal bijvoorbeeld hebben vrouwen uit lagere klassen 40 tot 60 procent meer kans op een stilgeboren kind, dan vrouwen uit de hogere klassen.

Zowel in lage- als hoge inkomenslanden worden meer baby’s stilgeboren in landelijke gebieden dan in steden. Etnische minderheden in hoge inkomenslanden vinden een minder vlotte toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg. Het rapport vermeldt dat de Inuit-populaties in Canada bijvoorbeeld bijna drie keer vaker met stilgeboortes te maken krijgen, dan de rest van Canada. Afro-Amerikaanse vrouwen in de Verenigde Staten lopen bijna twee keer zoveel risico op een stilgeboren kindje dan witte vrouwen.