Groenten rotten weg terwijl helft van Zimbabwe te weinig eten heeft

Stapels voedingswaren op de markten in de steden lijken te wijzen op overvloed. Maar omdat de bevolking amper geld heeft om voedsel te kopen, rotten de groenten er vaak gewoon weg. 

Zimbabwe wordt niet gespaard van ironie. Deze Zuid-Afrikaanse natie wordt geconfronteerd met enorme voedselverspilling, terwijl het land ook nijpende voedseltekorten kent.

Meer productie dan consumptie

Op een van de grootste groentemarkten van Bulawayo in het centrale zakendistrict van Zimbabwe, komen honderden verkopers hun waren aanprijzen. Rottende groenten zijn er echter de norm geworden.

‘Zelfs als we de prijzen verlagen, hebben veel mensen niet het nodige geld om op de markt te komen kopen’

Het land stevent af op een niet eerder geziene voedselcrisis en het gebrek aan beweging op de belangrijkste voedselmarkten in de steden is tekenend voor de situatie waarin veel ontwikkelende landen zich bevinden: een onbalans tussen voedselproductie en –consumptie.

‘We kunnen de groenten niet gewoon wegschenken omdat ze aan het rotten zijn’, zegt Mihla Hadebe, die tomaten, kool, mango en komkommer verkoopt. 

‘Zelfs als we de prijzen verlagen, hebben veel mensen niet het nodige geld om op de markt te komen kopen’, zegt Hadebe. 

Onzekerheid

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) en de Zuid-Afrikaanse Voedselorganisatie SAMACET is het moeilijk om in te schatten hoeveel voedsel er precies verspild wordt in Zimbabwe maar ze weten dat het ‘heel wat’ is. 

Zimbabwe is een van de landen die werd opgenomen in de Voedsel Duurzaamheidsindex van het Barilla Centre for Food and Nutrition en de Economist Intelligence Unit (EIU). Er is veel bezorgdheid over het land vanwege de voedselonzekerheid voor minstens de helft van de Zimbabwanen (8 miljoen mensen), ondervoeding, de aanhoudende droogte en de onzekerheid over wat de klimaatverandering nog zal brengen. 

Ondertussen worden groenten weggegooid, ondanks de mededelingen van voedingsexperts over het belang van groenten in het dagelijkse dieet. 

Verliezen beperken

Het Barilla-rapport van 2018 met als titel Fixing Food, merkte op dat Zimbabwe een land is ‘waar gezondheids- en voedingsrichtlijnen nog steeds geen deel uitmaken van de nationale communicatie.’ 

Ongeveer een derde van het voedsel dat de wereld produceert, gaat verloren of wordt weggegooid. ‘Duurzame landbouw houdt in dat voedselverspilling wordt aangepakt op het niveau van de consument en ook bij de oogst, namelijk door de verliezen te beperken van verse producten en gewassen voordat ze de consumentenmarkten bereiken. Dit omvat een verandering van de consumptiepatronen, het investeren in infrastructuur en het inzetten van nieuwe digitale technologieën’, staat te lezen in het rapport.

Kinderen zwaar getroffen

‘Er wordt vandaag voldoende voedsel geproduceerd om de wereld te voeden. Honger beëindigen en tegemoet komen aan de stijgende vraag naar voedsel, kan niet mogelijk zijn zonder iets te doen aan de enorme hoeveelheden verspild voedsel’, concludeerden de samenstellers van het rapport.

‘In Zimbabwe lijdt ongeveer 1 op 3 kinderen jonger dan vijf aan ondervoeding.’

Voor landen als Zimbabwe waar toenemende honger bij grote delen van de bevolking een feit is, is de aanpak van dit probleem urgent. Het kinderfonds van de VN (Unicef) heeft al alarm geslagen over de groeiende voedselonzekerheid in het land die vooral kinderen en vrouwen treft.  

‘In Zimbabwe lijdt ongeveer 1 op 3 kinderen jonger dan vijf aan ondervoeding, terwijl 93 procent van de kinderen tussen 6 maanden en 2 jaar niet de juiste hoeveelheid nutriënten consumeert’, zegt James Maiden van Unicef Zimbabwe.

“Over het hele land wil dat zeggen dat ongeveer 34.000 kinderen ernstig ondervoed zijn”, zegt hij. 

Extreme droogte

Terwijl in stedelijke en landelijke gebieden gezinnen lange tijd hun voedsel produceerden in gemeenschappelijke tuinen, hebben die projecten te lijden gehad onder extreme droogte. Zelfs de boorgaten konden niet altijd soelaas bieden.

‘Wat er gebeurt is verschrikkelijk. We hebben een boorgat, maar zoals je kunt zien, lijden onze groenten enorm onder de hitte’, zegt Judith Siziba, een van de vele vrouwen die groenten kweekt voor huishoudelijke consumptie in de stad Bulawayo.

‘We kunnen niets anders doen dan toekijken. We dachten dat de boorgaten ons verlichting zouden bieden op de momenten dat er geen regen valt, maar nee’, vertelt ze. Er heerst bezorgdheid omdat de klimaatverandering ook de grondwaterstanden heeft beïnvloed. Daarbovenop kamp Zimbabwe met recordtemperaturen waardoor de voedselonzekerheid verder toeneemt.

Volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) neemt het aantal mensen in Zimbabwe dat voedselhulp nodig heeft toe. 

Volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) neemt het aantal mensen in Zimbabwe dat voedselhulp nodig heeft toe. 

‘WFP werkt aan een verdubbeling van de hulp in Zimbabwe. Wij willen 4,1 miljoen mensen met honger bijstaan’, zegt Isheeta Sumra van WPF in Zimbabwe. ‘Daar hebben we dringend 200 miljoen dollar voor nodig.’

Volgens Duurzaam Ontwikkelingsdoel 12 van de VN (SDG12) moeten we tegen 2030 de voedselverspilling per inwoner halveren en voedselverlies in de productie- en bevoorradingsketens reduceren.