Gewaagde protestmars voor gerechtigheid in Turkije

Volgens Erdoğan vervoerden de vrachtwagens echter hulpgoederen voor Turkmenen in Syrië. Hij beschuldigde de krant van spionage en sprak van een complot, opgezet door aanhangers van zijn aartsvijand Fethullah Gülen. Hoofdredacteur Can Dündar en redacteur Erdem Gül werden in mei 2016 veroordeeld voor het spreiden van staatsgeheime informatie. Dündar wordt daarnaast ook nog eens vervolgd voor het verspreiden van terroristische propaganda. Inmiddels leeft hij in ballingschap in Duitsland.

CHP

​De Republikeinse Volkspartij is met 133 van de 550 zetels de grootste oppositiepartij in het land. Het is de voormalige partij van Mustafa Kemal Atatürk, de stichter van Turkije en daarmee ook de oudste Turkse politieke partij. De partij wordt tegenwoordig vooral gezien als een centrumlinkse partij.De Turkse regering had naast Dündar en Gül ook Berberoğlu al enige tijd in het vizier. Berberoğlu zit sinds 2015 in het parlement namens de liberale oppositiepartij CHP. Parlementsleden kenden in Turkije tot voor kort echter gerechtelijke immuniteit, waardoor Berberoğlu niet kon worden vervolgd. De immuniteit voor parlementsleden werd in mei 2016 echter opgeheven, waardoor de rechtsgang tegen Berberoğlu alsnog kon doorgaan. Aanvankelijk werd hij veroordeeld tot levenslang, maar die termijn is intussen teruggebracht tot 25 jaar.

Berberoğlu zelf noemde de veroordeling een ‘waarschuwing, gericht aan de Turken’. Engin Altay, een van de parlementaire leiders van de liberale oppositiepartij CHP, spreekt over ‘een bitter voorbeeld van de volledige controle die de uitvoerende macht heeft over het rechtssysteem’ en ‘een poging om iedereen die niet tevreden is met de regeringspartij AKP te intimideren.’

Gewaagd protest

Berberoğlu’s partij laat het er niet bij zitten en CHP-voorzitter Kemal Kiliçdaroglu is op 15 juni een protestmars voor gerechtigheid begonnen, van Ankara naar Istanboel, een tocht van 430 kilometer. Volgens Kiliçdaroğlu is de veroordeling ‘gemotiveerd door het paleis’. De mars zal zeker 23 dagen duren en zal eindigen bij de gevangenis in Istanboel waar Berberoğlu gevangen zit. Publieke demonstraties zijn gewaagd in Turkije. De voorbije jaren zijn deze immers vaak afgelopen met geweld en arrestaties.

Het is des te opvallender dat net Kiliçdaroğlu het initiatief tot de mars heeft genomen. Hij wordt meer gezien als een grijze autocraat en omschreven als een ‘bedaarde opa’. Er klinkt veel kritiek op de CHP als oppositiepartij onder Kiliçdaroğlu. De partij zou volgens de critici een te passieve houding aannemen tegenover het toenemende autocratische gedrag van Erdoğan. Daarvoor wordt ook verwezen naar het feit dat zo’n 20 CHP-parlementsleden wel degelijk zelf hebben ingestemd met de opheffing van de immuniteit voor parlementsleden.

De mars is dus wellicht niet alleen bedoeld om een statement te maken, maar biedt ook een mogelijkheid voor Kiliçdaroğlu om zijn eigen positie te redden.

De protestmars lijkt aan te slaan bij de Turken. Duizenden mensen zouden al meelopen. Op maandag werden de demonstranten opgeschrikt door het overlijden van een 69-jarige man die meeliep in de mars. Hij stierf aan een hartaanval.

De regering zelf bekritiseert de mars. Waarnemend premier Canikli legt het uit als een vorm van steun ‘aan FETÖ’, de benaming voor de Gülenbeweging waarmee deze als een terroristische organisatie wordt neergezet.

Kritiek klinkt ook uit de hoek van andere oppositiepartijen. Voorzitter Devlet Bahceli van de nationalistische MHP vindt dat Kiliçdaroglu in een val trapt die is neergezet voor Turkije. Parlementsleden van de pro-Koerdische HDP zijn dan weer boos dat Kiliçdaroglu pas in actie komt nu er een CHP’er vastzit, terwijl kopstukken van de HDP al eerder in de cel waren beland.