Grote stuwmeren bedreigen bijen en andere bestuivers

De aanleg van grote stuwmeren bedreigt bijen en andere bestuivers. In het Amazonewoud geraken bijen een stuwmeer niet meer over en sterven ze uit. Dat heeft verstrekkende gevolgen voor de planten in de omgeving.

Emilio Esteban-Infantes CC BY-NC-ND 2.0

 

Bij de bouw van de waterkrachtcentrale van Balbina, in het Braziliaanse Amazonegebied, 26 jaar geleden werd het omliggende bos onder water gezet. Daardoor ontstonden 3546 eilandjes. Dat had nadelige gevolgen voor kleine zoogdieren, kikkers, vogels en zelfs insecten.

Braziliaanse wetenschappers hebben nu ontdekt dat de kleinste orchideebijen al uitgestorven zijn op de eilandjes die het verst van de bossen aan de rand van het stuwmeer verwijderd liggen. De kleine bijen slaagden er niet in de enorme wateroppervlakte over te steken.

43 stuwmeren

De orchideebijen spelen een zeer belangrijke rol in de tropische bossen: ze bestuiven meer dan zestig plantenfamilies en honderden orchideesoorten.

De studie, die in de vakpublicatie Biological Conservation is verschenen, bevestigt dat grote stuwmeren een ernstige bedreiging vormen voor de diversiteit van de bestuivers. Daar moet men rekening mee houden bij het ontwerp van nieuwe dergelijke projecten, vooral in kritieke zones zoals tropische wouden, zeggen de auteurs.

‘Er is een strategie nodig om bestuivers te beschermen want ze hebben een belangrijke ecologische rol’

Brazilië wil tot 2022 nog 43 grote stuwmeren aanleggen in het Tapajós-bekken. Dat bekken ligt in het hart van de deelstaat Amazonas en is van vitaal belang voor de biodiversiteit van deze zone.

De waterkrachtcentrale van Balbina was ooit bedoeld om Manaus, de grootste stad van Amazonas, volledig van elektriciteit te voorzien, maar levert vandaag slechts 10 procent van die stroom.

‘De achteruitgang van de bestuivers is overal ter wereld zorgwekkend’, zegt hoofdauteur Danielle Storck-Tonon van de Staatsuniversiteit van Mato Grosso. ‘Er is een strategie nodig om ze te beschermen want ze hebben een belangrijke ecologische rol, vooral in het Amazonewoud.’

Geïsoleerde eilanden

De onderzoekers verzamelden mannetjesbijen op 34 eilandjes van verschillende groottes, van 2 tot 10.000 hectare.

Bijna 80 procent van de gevangen orchideebijen bleek tot slechts twee soorten te behoren. Naarmate de eilandjes groter waren en dichter bij de bossen aan de rand van het stuwmeer lagen, nam de biodiversiteit toe. Veel bijensoorten hebben groot bosgebied nodig om planten te kunnen bestuiven.

Vooral op geïsoleerde eilanden bleek de diversiteit sterk gedaald te zijn. Op de meest afgelegen plaatsen vonden de onderzoekers alleen grotere orchideebijen. Die kunnen grotere afstanden afleggen. De kleinste bijen waren uitgestorven.

Zelfs op relatief grote eilanden

‘De meeste Euglossa-bijen, de kleinste orchideebijen, verdragen niet veel zon, warmte en wind, in tegenstelling tot de grootste soorten’, zegt David Roubik, hoofdwetenschapper van het Smithsonian Tropical Research Institute in Panama. ‘De grootste bijen vliegen over grote open gebieden en leiden de warmte op een efficiënte manier af.’

‘We verliezen deze soorten nu zelfs op relatief grote eilanden, van 200 hectare’

Het Amazonewoud is gedurende meer dan veertig miljoen jaar een van de meest stabiele en grootste bossen ter wereld geweest, zegt coauteur Carlos Peres van de Universiteit van East Anglia (Groot-Brittannië). ‘We verliezen deze soorten nu zelfs op relatief grote eilanden, van 200 hectare.’

Het onderzoeksteam wil zich richten op de gevolgen van grote stuwmeren voor andere diersoorten. De vooruitzichten zijn niet goed, zegt Peres.

‘Het bos gaat stelselmatig achteruit. Door het verlies van bosgebied en het isolement gaat de resterende bosmassa op de eilanden achteruit. Deze ‘hoge eilandbossen’ verliezen hun ongerepte kwaliteit door de milieu-impact van dit stuwmeer.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.