Illegalen tussen wal en schip

Controle krijgen over de illegale migratiestromen is één van de topprioriteiten van het nationale veiligheidsplan van de federale politie 2004-2007. Maar gebrek aan coördinatie tussen verschillende diensten en beleidsniveaus en een aantal gaten in het wettelijk kader zorgen ervoor dat hulpbehoevende vluchtelingen vaak letterlijk en figuurlijk in de kou blijven staan.

Zijn broze gestalte is nauwelijks zichtbaar tussen de plooien van het deken. Wanneer ik samen met Ria Vervaeke van de vzw Provinciaal Integratiecentrum (PIC) West-Vlaanderen de ziekenhuiskamer binnenkom, richt hij schuw zijn hoofd op. Kumar herstelt in het Franciscus-Xaveriesziekenhuis van Brugge van een enkelbreuk.

 

Brute pech gehad toen hij twee weken geleden de terminal van Zeebrugge wilde binnengeraken en over de dubbele omheining van drie meter hoog, afgezet met in spiralen gedraaide prikkeldraad, klom. Sinds de veiligheidsmaatregelen verhoogd zijn, nemen de illegalen meer risico’s. Nog vóór Kumar de bewuste container kon bereiken, werd hij door de bewakingsdienst opgemerkt en overgedragen aan de politie. Het hele artikel in MO* van deze maand.

‘Wij jagen niet op illegalen’

Jaarlijks doorkruisen een paar duizend migranten ons land zonder papieren, op doorreis naar het beloofde land Groot-Brittannië. Volgens de officiële cijfers van de Federale Politie werden er in 2003 11.001 illegalen aangetroffen, de aantallen voor 2004 zijn nog niet bekend. 4690 mensen werden onderschept door de scheepvaartpolitie van Oostende en Zeebrugge, waarvan 4235 in Zeebrugge. Al zitten in dit cijfer ook dubbels, mensen die meermaals tegen de lamp liepen.’We hebben er een gehad die wel zestien keer is gevat’, zegt Mike De Preetere, hoofd van de cel Administratieve en Gerechtelijke Afhandeling van Illegalen (AGAI) van de Zeebrugse scheepvaartpolitie.

ochtend dat ik bij de Zeebrugse politie langs ga, zitten er in de tijdelijke opvangruimte vier Indiërs die ‘s nachts zijn opgepakt. Tussen de 18 en de 25 jaar oud en eveneens uit Punjab. Sinds vorig jaar zijn het vooral Indiërs die aangetroffen worden, naast Moldaviërs, Albanezen of Vietnamezen. ‘De grote crisissen in de wereld golven na tot hier in Zeebrugge’, weet De Preetere uit ervaring. Tijdens de Balkanoorlog waren het gezinnen op de vlucht voor het oorlogsgeweld, tijdens het regime van de Taliban in Afganistan families met dochtertjes, nu de economische vluchtelingen uit India.

De Preetere: ‘Bij het fouilleren zien we vaak hoe arm de mensen zijn, hoe hun kleren soms met lappen aan elkaar geregen zijn. Als mensen in wenen uitbarsten omdat ze het trauma van hun reis moeten verwerken, als we jonge meisjes er op wijzen dat ze wellicht in de prostitutie terechtkomen en ze antwoorden ‘nog liever dat dan terugkeren naar waar ik vandaan kom’, dan weet je dat er nog heel wat mis loopt in de wereld.’

De Preetere is een minzaam man, die behalve zijn politie-uniform weinig strengheid uitstraalt. ‘Wij jagen niet op illegalen. Illegale mensen zijn er niet, het zijn mensen die naar Engeland willen en waarvoor er in België of in de rest van Europa geen plaats is. Hun enige overtreding is dat ze zonder wettelijke vergunning op ons grondgebied verblijven. Onze focus is de mensensmokkel en mensenhandel. De illegalen kunnen nuttige informatie aanbrengen om de netwerken in kaart te brengen.’

De ministers moeten samenwerken

De Preetere nam drie jaar geleden het initiatief om een meer structurele samenwerking op te zetten tussen de politie en de sociale sector -het Rode Kruis, het OCMW en het Sint-Jansziekenhuis van Brugge- om systematisch te kunnen inspelen op de dringende menselijke noden. Johan Vangenechten van het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk in Antwerpen, en vertrouwd met de problematiek van de mensenhandel, vindt de aanpak van AGAI in Zeebrugge uniek. Volgens hem kan hij model staan op Europees vlak omdat die menselijke benadering de meeste informatie over de netwerken oplevert.

‘Het probleem is dat er geen structurele ondersteuning van deze benadering is.’ De AGAI-cel van de Zeebrugse politie en Vervaeke van de vzw PIC bevestigen dit. Ria Vervaeke: ‘Sinds 1996 is er het KB dat illegalen op doorreis het recht geeft op dringende medische hulp. Maar eenmaal het aantal hospitalisatiedagen die het RIZIV toekent, verstreken is, staan ze op straat en zijn ze niemand nog een zorg.’ Er is dringend behoefte aan bijkomende opvang, waar gekwetste illegalen kunnen revalideren, en aan een sociale permanentie bij de AGAI, die de illegalen kan informeren over alternatieven als asielaanvraag in België of vrijwillige repatriëring.

Van wie moeten dergelijke structurele maatregelen komen?
Vervaeke: ‘Vluchtelingenwerk Vlaanderen zegt dat het om een lokaal probleem gaat, waar lokaal oplossingen voor moeten worden gezocht. Maar Zeebrugge en Oostende vormen de trechter van een probleem dat internationaal is en dat te maken heeft met de economische en politieke globalisering. Nu is het niemand zijn probleem en niemand zijn taak.’

Vangenechten: ‘In eerste instantie kunnen die vragen gesteld worden aan de Vlaamse Gemeenschap, maar je komt al vlug in aanraking met het federale niveau. Deze thematiek veronderstelt dat verschillende ministers en verschillende bevoegdheidsdomeinen op dezelfde golflengte zitten en dat kan soms een lang proces zijn.’

Wanneer ik het gebouw van de politie van Zeebrugge verlaat, vertrekken ook de Indiërs. Met in de ene hand een uitwijzingsbevel om het grondgebied binnen de vijf dagen te verlaten, en in de andere hand een lunchpakket. Ze trekken het ijzeren poortje achter zich dicht, kijken nog eens om en wuiven. ‘Misschien tot ziens, als het een volgende keer weer tegenzit.’

 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Latijns-Amerika & ecologie
    Alma De Walsche schrijft over ecologische thema’s, van klimaat- en energiebeleid, over landbouw- en voedsel tot transitie-initiatieven en baanbrekers. Ze volgt al enkele decennia Latijns-Amerika, met een speciale focus op de Andeslanden.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.