‘Landen helpen bij de transitie naar CO2-arme, klimaatbestendige, slimme en inclusieve economieën’

IMF lanceert eigen klimaatfonds gericht op kwetsbare landen

UN Photo / Logan Abassi / Flickr (CC BY-NC-ND 2.0)

Het Internationaal Monetair Fonds ontwikkelt een nieuw fonds ter waarde van maximaal 50 miljard dollar. Arme landen, die worden getroffen door schulden, COVID-19 én de klimaatverandering, kunnen daarmee hun weerbaarheid tegen de gevolgen van de klimaatverandering vergroten.

Het voorgestelde Resilience and Sustainability Trust zou financiering herverdelen van rijke naar armere landen. Het geld moet samengaan met beleidsondersteuning om economische klimaatrisico’s te beheersen.

Het fonds heeft een belangrijk doel, zei IMF-baas Kristalina Georgieva op de jaarlijkse bijeenkomst van de organisatie: ‘landen helpen bij de transitie naar CO2-arme, klimaatbestendige, slimme en inclusieve economieën’.

Sommige betrokkenen zeggen dat financiering beter via bestaande klimaatfondsen kan lopen.

De ministers van Financiën van de belangrijkste economieën, de G20, ondersteunen het plan en vragen het IMF en de Wereldbank om samen te werken aan de realisatie ervan.

Experts noemen de stap ‘cruciaal’ bij de hulp aan kwetsbare landen bij de aanpak van de drievoudige crisis die schulden, COVID-19 en klimaatverandering samen hebben veroorzaakt. Maar er klinkt ook kritiek: sommige betrokkenen zeggen dat financiering beter via bestaande klimaatfondsen kan lopen.

Lobby van kwetsbare landen

Sinds het begin van de coronapandemie pleiten ontwikkelende landen en kleine eilandstaten al voor financiële steun om de weggevallen inkomsten uit toerisme en de handel in grondstoffen te compenseren. Door hun lage kredietstatus kunnen ze moeilijk aan leningen komen om groen herstel te financieren. In veel gevallen hebben ze moeite om in de basisbehoeften van burgers te voorzien.

Sara Jane Ahmed is financieel adviseur van de ministers van de V20: een groep van twintig kwetsbare landen, die bij het IMF hebben gelobbyd voor de oprichting van een dergelijk fonds. Zij zegt dat het IMF van oudsher gericht is op financiële crises, waardoor ‘de fysieke crisis veroorzaakt door klimaatrampen onvoldoende wordt ondersteund’.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws
Dat terwijl klimaatverandering voor de meest klimaatgevoelige ontwikkelingslanden ‘economische en financiële ontwrichting en vernietiging’ betekent, aldus Ahmed. Het nieuwe fonds zou kwetsbare landen kunnen ondersteunen bij de ontwikkeling van economische strategieën rond klimaatbestendigheid, denkt ze.

Belangrijke gebeurtenis

Kevin Gallagher, hoogleraar Ontwikkelingsbeleid aan de Universiteit van Boston en voorvechter van ‘groene schuldenverlichting’, noemt het ‘een cruciale gebeurtenis’. Met het Resilience and Sustainability Trust creëert het IMF een grootschalig klimaatfinancieringsfonds, zegt hij. ‘Dat gebeurt niet elke dag.’

Het fonds kan volgens Gallagher ‘de hiaten in de structuur van klimaatfinanciering opvullen’ door opkomende economieën en ontwikkelingslanden te helpen omgaan met klimaatrampen.

Treft een orkaan bijvoorbeeld een Caribisch eiland, verwoest het daar hotels en wegen, waardoor toeristen wegblijven en inkomsten verdampen, dan kan het land vaak niet meer aan betalingsverplichtingen voldoen voor schulden of import. Het fonds zou een land in zo’n situatie in staat stellen om het IMF te benaderen voor klimaatgerelateerde steun.

Oneerlijke verdeling

Het idee voor het fonds ontstond tijdens een eerder besluit van het IMF om het equivalent van 650 miljard dollar (bijna 560 miljard euro) aan reserveactiva in de wereldeconomie te pompen. Deze zogenoemde speciale trekkingsrechten (special drawing rights of SDR’s) moesten landen helpen omgaan met de coronacrisis.

Dit nieuwe fonds zou in tegenstelling tot andere IMF-fondsen, steun bieden aan zowel kwetsbare middeninkomenslanden als de armste landen.

Maar de SDR’s worden toegewezen aan landen op basis van de grootte van hun economie. Daardoor ontvangen rijkere landen de meeste steun en kregen lage-inkomenslanden maar zo’n 18 miljard euro.

Georgieva heeft er bij rijke lande herhaaldelijk op aangedrongen om het geld vrijwillig te herverdelen zodat het terecht zou komen op plekken waar het het hardst nodig was. IMF-medewerkers hebben geprobeerd dit mogelijk te maken.

Dit nieuwe fonds zou in tegenstelling tot andere IMF-fondsen, steun bieden aan zowel kwetsbare middeninkomenslanden als de armste landen.

Klimaatbestendigheid

Paul Steele, hoofdeconoom bij de in Londen gevestigde IIED-denktank, noemt het fonds ‘een doorbraak voor klimaatgevoelige landen’. Door meer aan de behoeften van ontwikkelingslanden te voldoen, ‘kan het transformerend zijn voor klimaatbestendigheid.’

Het IMF zegt ervan overtuigd te zijn dat het fonds met de steun van de internationale gemeenschap binnen iets meer dan een jaar in werking kan treden.

Hoewel experts de oprichting van het fonds toejuichen, kijken ze ook naar de kleine lettertjes. Een hoge VN-functionaris zegt dat elk mechanisme voor de herverdeling van de SDR’s landen moet helpen ‘hun klimaatplannen voor 2030 waar te maken en weerbaarder te worden’.

Steele van IIED zegt dat de SDR’s die via het fonds worden herverdeeld, aanvullend moeten zijn aan bestaande hulpgelden. Het VK heeft woensdag toegezegd 1 miljard van de toegewezen 20 miljard pond (24 miljard euro) te delen met kwetsbare landen. Opvallend is wel dat de Britse minister van Financiën Rishi Sunak dit naar verwachting meetelt om de ontwikkelingsbudgetten te verlagen in plaats van het te gebruiken om eerdere budgetten aan te vullen.

Steele denkt dat het geld kan leiden tot beleidsveranderingen die tot nu toe uitbleven in het belangrijkste financieringssysteem van het Parijsakkoord, het Green Climate Fund, dat op project- of programmabasis werkt.

Rigide voorwaarden

Hannah Ryder, directeur van Development Reimagined, een Afrikaans internationaal ontwikkelingsadviesbureau, denkt daar anders over. In een artikel voor The Africa Report betoogt ze dat de SDR’s rechtstreeks moeten worden herverdeeld binnen het Green Climate Fund en het Adaptation Fund – zonder dat hier een nieuw door het IMF beheerd fonds bijkomt.

‘We kunnen het ons niet veroorloven om miljarden aan klimaatfinanciering vast te houden.’

Op die manier kan financiering zich richten op specifieke regio’s, waar geld het hardst nodig is, schrijft ze. ‘Wil Georgieva echt een held zijn, dan moet ze geen nieuw fonds opzetten, maar het fonds hervormen waar ze al deel van uitmaakt.’

In het verleden ging de toegang tot IMF-gelden gepaard met zware fiscale voorwaarden, die volgens velen meer kwaad dan goed deden. Ook zouden die voorwaarden landen ervan weerhouden om steun te vragen.

Gallagher vindt het daarom ‘van het grootste belang’ dat het nieuwe fonds geen rigide voorwaarden oplegt voor toegang tot geld. ‘We kunnen het ons niet veroorloven om miljarden aan klimaatfinanciering vast te houden.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Climate Home News.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.