Rijstteelt moet anders in een opwarmend klimaat

De klimaatverandering dreigt de rijstproductie sterk te verminderen, terwijl er net meer mensen gevoed moeten worden, stelt onderzoek in India. Om aan die groeiende vraag te voldoen, zullen rijstboeren hun aanpak flink moeten veranderen.

Rijst is het belangrijkste voedingsgewas in India, China en andere landen in Zuidoost-Azië. In de VS en in andere delen van de wereld groeit de vraag, maar de klimaatverandering dreigt de productie parten te spelen. 

‘Als je kijkt naar waar ze traditioneel rijst verbouwen, dan zijn dat de landen die veel water hebben, althans vroeger’, zegt Prasanta Kalita, hoogleraar Landbouw en Biologische Engineering aan de University of Illinois. ‘Tropisch weer zorgt er voor de zware regenval die nodig is voor de rijstproductie. Voor de productie en verwerking van een kilo rijst is zo’n 4000 liter water nodig.’

Klimaatcrisis

De klimaatopwarming dreigt die beschikbaarheid van water in het gedrang te brengen, terwijl er net meer water nodig is om de groeiende wereldbevolking te voeden. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) schat dat de wereldbevolking tegen 2050 met twee miljard mensen zal groeien en dat de vraag naar voedsel met 60 procent zal toenemen.

Om met minder water aan die groeiende vraag te kunnen voldoen, deden Kalita en zijn collega’s onderzoek naar nieuwe landbouwmethoden in India. Ze verzamelden gegevens over de rijstopbrengst en klimaatomstandigheden en gebruikten vervolgens computersimulaties om toekomstscenario’s te modelleren.

‘Temperatuur, regenval en CO2-concentratie zijn essentiële ingrediënten voor de groei van gewassen.’

‘Als het weer verandert, heeft dat invloed op de temperatuur, regenval en CO2-concentratie’, zegt hij. ‘Dat zijn essentiële ingrediënten voor de groei van gewassen, vooral voor rijst.’

Uit het onderzoek blijkt dat de groeifase van gewassen korter wordt: de gewassen rijpen sneller en bereiken dus niet hun volledige potentieel. Als boeren hun huidige praktijken behouden, zal de rijstopbrengst tegen 2050 aanzienlijk afnemen, blijkt uit het onderzoek. 

Lees ook

India verliest grondwater in sneltempo

Andere aanpak

De wetenschappers reiken wel verschillende strategieën aan om de effecten van klimaatverandering te verzachten.

Zo eist de traditionele rijstteelt dat de velden met zo’n 15 centimeter onder water worden gezet. Door de velden vlak te maken, kan al heel wat water worden bespaard. Ook het gebruik van direct ingezaaide rijst in plaats van transplantaties, kan tegelijk de productie verhogen en het waterverbruik verminderen.

Tot slot kunnen boeren de plantenresten laten staan. ‘Het bodemoppervlak verliest continu water door temperatuur, vochtigheid en wind’, zegt Kalita. ‘Als je plantenresten op de grond laat liggen, vermindert dat de verdamping en blijft er meer water in de grond. Bovendien is het afstervende plantenmateriaal goed voor de bodemkwaliteit.’

Ook na de oogst zijn er nog ingrepen mogelijk om de verliezen te voorkomen. De FAO schat dat ongeveer 30 procent van de gewassen verloren gaat of wordt verspild na de oogst, dus elke ingreep om die verliezen te verminderen kan de voedselzekerheid ten goede komen.

Als al die ingrepen over de hele productieketen worden uitgevoerd, is het mogelijk om de rijstproductie met 60 procent te verhogen en daarbij de vraag naar irrigatie zo laag mogelijk te houden, stellen de onderzoekers.