Tabaksindustrie vervrouwelijkt in Zimbabwe

Madeline Murambwi trotseert het verkeer in Harare, de hoofdstad van Zimbabwe.

Ze zit aan het stuur van haar gloednieuwe Toyota Land Cruiser en is op de terugweg van de tabaksveiling die haar net duizenden dollars rijker maakte.

“De tabaksteelt brengt goed op. Voorheen besefte ik niet dat mannen zo goed verdienden aan tabak. Nu heb ook ik grote vooruitgang geboekt op economisch vlak”, zegt Murambwi (47) eraan toevoegend dat ze met haar opbrengsten investeert in vastgoed.

“Tot nu toe heb ik al 42.000 dollar verdiend aan de verkoop van tabak, en dat wordt nog meer”, zegt ze. De vrouw bezit sinds twee jaar een tabaksplantage van 32 hectare in de provincie Mashonaland East.

Wondermiddel tabak

Op de markt in Zimbabwe brengt een kilo tabak tussen 2,67 en 2,91 dollar op, afhankelijk van de kwaliteit.

Volgens de gegevens van de Zimbabwaanse Vereniging van Vrouwelijke Tabaksboeren (ZAWTF) die dit seizoen 85.006 leden telt, is 32 procent van hen vrouw.

De overheid schat dat er 110.000 kleinschalige tabakstelers aan het werk zijn waarvan 39,5 procent vrouwen.

“Veel alleenstaande moeders vinden hun weg naar de tabak, een wondermiddel om snel fortuin te maken”, zegt Grace Mapuranga van ZAWTF. “Ze houden zich sterk in een traditioneel door mannen gedomineerde wereld en worden aan een snel tempo de nieuwe tabakstyconen.”

Een van hen is Elsie Msipa (38). “Tabak heeft mijn leven veranderd”, zegt ze, verwijzend naar haar goede inkomsten waarmee ze eigen kledingwinkels kon starten rond Harare.

Ze dankt haar succes aan het Ministerie van Landbouw, zo zegt ze zelf. “Zij voorzagen me van deskundige kennis over de tabaksteelt en de ondersteuning van experts.”

Exportproduct

Volgens het Ministerie van Landbouw is tabak in Zimbabwe goed voor 40 procent van de export.

De ZAWTF schat dat het land in 2013 tabak uitvoerde ter waarde van 771 miljoen dollar waarvan een kwart van het blad afkomstig was van de plantages van vrouwen. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties is Zimbabwe een van de grootste uitvoerders van tabak met export naar onder meer België, China, Rusland, Zuid-Afrika en de Verenigde Arabische Emiraten.

Achter deze successen zitten inspanningen van maatschappelijke organisaties die de samenwerking tussen boerinnen, de overheid en private partners ondersteunen.

Hoewel Zimbabwe oproept tot meer vrouwelijke aanwezigheid in bepaalde takken van de economie, meldde de genderbarometer in 2013 geen specifiek gendervriendelijk beleid in de sectoren landbouw en mijnbouw.

Een ambtenaar van het Ministerie van Vrouwenzaken die liever anoniem wenste te blijven vertelde wel dat dit snel zou veranderen zodat er, met het oog op het halen van de millenniumdoelstellingen in 2015, ook in landbouw en mijnbouw gelijke kansen tussen mannen en vrouwen gegarandeerd kunnen worden.