Topman Wereldbank treedt af

Wereldbank-voorzitter David Malpass stopt in juni, bijna een jaar voor het einde van zijn officiële termijn. Zijn persoonlijke opvattingen over de klimaatverandering leidden tot heel wat controverse. 

Malpass kreeg al langer felle kritiek over de inzet van de bank voor het klimaat en ook persoonlijk stond hij onder toenemende druk. In september vorig jaar weigerde hij openlijk te aanvaarden dat de verbranding van fossiele brandstoffen de planeet opwarmt.

Malpass werd tijdens een evenement in de marge van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties gevraagd of hij het eens was met de wetenschappelijke consensus over de klimaatverandering. Het hoofd van de Wereldbank ontweek de vraag herhaaldelijk, onder hoongelach van het publiek. Uiteindelijk antwoordde hij: ‘Ik ben geen wetenschapper’.

Nieuwe uitdagingen

Het vertrek van Malpass komt op een moment dat de Wereldbank heeft aangegeven klimaatactie een centralere plaats in haar missie te willen geven.

In de “routekaart voor evolutie”, die vorige maand werd gepubliceerd, stelt de Wereldbank dat zij ‘haar missie moet aanpassen’ om de ontwikkelingscrisis aan te kunnen en ‘klimaatactie te ondersteunen’. Dit volgde nadat landen als de VS en Duitsland een oproep hadden gedaan aan de Wereldbank om de klimaatagenda te hervormen.

Malpass zei niet waarom hij vertrekt, maar publiceerde in een verklaring dat hij nieuwe uitdagingen wil aangaan. Hij zei ook nog trots te zijn op wat er tijdens zijn termijn is bereikt. ‘We hebben hard gewerkt om de armoede terug te dringen, de economische groei te bevorderen, de schuldenlast van de overheid te verminderen en de levensstandaard over het hele spectrum van menselijke ontwikkeling te verbeteren.’

Hij zei ook dat de Wereldbank tijdens zijn ambtstermijn ‘belangrijke nieuwe hoogtepunten heeft bereikt op vlak van financiering, waaronder klimaatfinanciering’.

Benoeming door VS

In 2022 gaf de Wereldbank naar eigen zeggen 31,7 miljard dollar uit om landen te helpen de klimaatverandering aan te pakken, een stijging van 19 procent ten opzichte van de vorige periode.

De bank kwam echter onder vuur te liggen vanwege de manier waarop zij haar klimaatuitgaven telt. Onderzoek van Oxfam bijvoorbeeld baseerde zich op de klimaatfinanciering van de bank in 2020 en stelde nadien dat tot 40 procent van de uitgaven niet onafhankelijk kon worden geverifieerd.

‘Klimaatverandering moet een van de topprioriteiten zijn, naast een volledige inzet voor multilateralisme.’
Sonia Dunlop van E3G denktank

Malpass, die als econoom ooit werkte voor investeringsbanken en voor het Amerikaanse ministerie van Financiën, werd in 2019 benoemd door de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump. De Verenigde Staten zijn de grootste aandeelhouder van de Wereldbank en het is al een lange traditie dat de Amerikaanse regering het hoofd van de Wereldbank kiest.

Volgens Nadia Daar van Oxfam International moet dit proces echter worden opengesteld voor meer kandidaten om de geloofwaardigheid van de instelling te verbeteren. ‘Als aandeelhouders de Wereldbank echt willen “evolueren”, moet de opvolger van Malpass worden gekozen op basis van een open en op verdiensten gebaseerd selectieproces’, zei ze op Twitter.

Sonia Dunlop van E3G denktank zegt dat de volgende leider ‘een visionair’ moet zijn met een diep inzicht in de voedsel-, energie- en ontwikkelingscrises die de wereld in de greep houden. ‘Klimaatverandering moet ook een van de topprioriteiten zijn, naast een volledige inzet voor multilateralisme’. Verder acht ze het nodig dat de nieuwkomer de volledige steun geniet van ontwikkelde en ontwikkelingslanden. ‘En het is natuurlijk hoog tijd dat de ontwikkelingsbank van de wereld een vrouw aan het stuur krijgt.’

Alle twaalf voorzitters van de Wereldbank waren Amerikaanse mannen en op de Amerikaanse Koreaan Jim Yong Kim na waren ze ook allemaal wit.

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner Climate Home News.