Woestijnvorming slokt 23 hectare grond per minuut op

Margaret Gauti Mpofu (54) zou alles doen om de productiviteit van haar grond te beschermen. Gezonde grond betekent een zekere oogst en een inkomen voor haar gezin.

Elke morgen trekt ze naar haar lapje grond van 5000 vierkante meter, 20 kilometer van de stad Bulawayo. Behendig schept ze er koeienmest uit een plastic emmer. Daarna besproeit ze de groenten met behandeld afvalwater.

‘Ik zou dit niet mogen doen’, zegt Mpofu terwijl ze op de voren wijst die het irrigatiewater op de afhellende grond getrokken heeft. ‘De bodem verliest vruchtbaarheid telkens als we irrigeren, want het water stroomt snel en voert waardevolle bovengrond mee. Ik moet voortdurend mest toevoegen om de vruchtbaarheid van de grond te verbeteren en de oogst te vergroten.’

12 miljoen hectare per jaar

De woestijnvorming rukt op, een gevolg van de klimaatverandering en onduurzame landbouwpraktijken zoals slechte irrigatie en overbegrazing.

Wereldwijd is meer dan de helft van de landbouwgrond getroffen door bodemdegradatie, zegt de UNCDD, de instantie die op het VN-verdrag ter bestrijding van woestijnvorming toeziet. Dat heeft gevolgen voor 1,5 miljard mensen.

Het wordt erger, zegt de UNCDD. Doordat de vraag naar voedsel tegen 2030 met 50 procent zal toenemen, zal er ook meer vraag zijn naar grond, met meer ontbossing en bodemdegradatie als gevolg.

Nu al gaat elk jaar 12 miljoen hectare cultiveerbare grond verloren, genoeg om 20 ton graan op te kweken. 12 miljoen hectare per jaar, dat betekent 23 hectare per minuut. Het wordt de hoogste tijd bodemdegradatie aan te pakken, zegt de UNCCD.

Economische kost

De economische kost van bodemdegradatie en woestijnvorming wordt op 490 miljard dollar per jaar geraamd. Terwijl duurzaam grondbeheer de economie net 1400 miljard dollar kan opleveren, stelt de UNCCD.

Vooral in Afrika is de impact groot.

Vooral in Afrika is de impact groot, omdat velen er van de landbouw afhangen voor hun voedsel en inkomen.

De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN verwacht dat Afrika tegen 2030 twee derde van zijn landbouwgrond zal verliezen als de woestijnvorming geen halt wordt toegeroepen.

Vorig jaar kampte Zuidelijk Afrika met de grootste droogte in meer dan dertig jaar.

Migratie

De Werelddag tegen Woestijnvorming, die zaterdag plaatsvond, stond dit jaar in het teken van migratie.

‘Plattelandsgemeenschappen voelen zich in de steek gelaten, mensen vluchten er weg.’

Wereldwijd is het aantal internationale migranten gestegen van 222 miljoen in 2010 naar 244 miljoen in 2015. Dat heeft niet alleen met politieke instabiliteit, voedselonzekerheid en armoede maar ook met bodemdegradatie en andere milieuschade te maken, zegt de UNCCD.

‘Overal ter wereld staat migratie hoog op de politieke agenda’, zegt UNCDD-baas Monique Barbut. Ze ziet hoe steeds meer mensen op het platteland de hoop verliezen. ‘Plattelandsgemeenschappen voelen zich in de steek gelaten, mensen vluchten er weg.’

Welvaart creëren

Barbut zegt dat landbouwgrond net ‘een tijdloos instrument is om welvaart te creëren’ en ‘massale werkgelegenheid’.

Meer dan 100 van de 169 landen die door woestijnvorming en droogte zijn getroffen, nemen of plannen maatregelen om de bodemdegradatie tegen 2030 in te dammen.

Top van de Aarde

De UNCCD werd in 1994 opgericht als gevolg van de historische Top van de Aarde uit 1992 in Rio de Janeiro plaats. Toen werden woestijnvorming, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit aangeduid als de grootste uitdagingen voor duurzame ontwikkeling.

De strijd tegen woestijnvorming en bodemdegradatie maakt vandaag deel uit van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, de ontwikkelingsagenda die de VN tegen 2030 willen realiseren.