WWF: Wereldwijde 'New Deal' nodig om biodiversiteit te redden

Het Wereldnatuurfonds (WWF) slaat alarm over de pijlsnel dalende biodiversiteit op aarde. Een ‘New Deal’ op het vlak van biodiversiteit, bodemverarming en klimaatverandering is nodig om de natuur én de mens te redden.

De term new deal refereert naar het wetgevend kader dat de Verenigde Staten na de oorlog uit het slop hielp. Een soortgelijk omvangrijk en ingrijpend initiatief is nodig nu wilde dieren en vrije natuur aan hoog tempo verdwijnen, zegt het WWF.

“Het gaat echt ontzettend snel nu”, zegt Marco Lambertini, directeur-generaal bij het WWF. “Het tempo van de teloorgang van de natuur is ongezien en gaat steeds sneller. Dit gaat alle landen ter wereld aan, bijna nergens ontsnappen we aan deze trend.”

Volgens Lambertini gaat het al lang niet meer om het redden van panda’s, olifanten en tijgers. “Uit het recente Living Planet-rapport van het WWF blijkt dat het aantal gewervelde diersoorten met 60 procent is gedaald in de afgelopen 40 jaar”, zegt hij. “Vooral zoetwatersoorten zijn bedreigd, met een achteruitgang van 80 procent. Met name in Zuid- en Centraal-Amerika is de teloorgang opvallend, waar 89 procent minder dieren in het wild overleven dan in 1970.

Amazonegebied

De voornaamste oorzaken achter dit verlies aan biodiversiteit staan in rechtstreeks verband met menselijke activiteit, zoals uitputting van de grond en herbestemming ervan. Meer dan 40 procent van alle grond ter wereld is in gebruik voor landbouw.

Het Amazonegebied, goed voor 10 procent van alle soorten op aarde, is geconfronteerd met ontbossing en vernieling van de habitats om plaats te maken voor landbouw, zoals sojakweek of veebedrijven. Ondanks de inspanningen om deze schadelijke ingrepen een halt toe te roepen is in een halve eeuw een vijfde van het Amazonewoud verdwenen.

“Voedselproductie is de belangrijkste drijfveer achter dit verlies aan natuurlijke habitats”

In Indonesië zijn de grote mensapen met uitsterven bedreigd omdat de bossen waarin ze leven worden vernietigd om palmolie te produceren. Lambertini: “Voedselproductie is de belangrijkste drijfveer achter dit verlies aan natuurlijke habitats. Weinig mensen zijn zich bewust van het verband tussen hun eten en de impact op de natuur overal ter wereld.”

Dat is nog niet alles. Volgens de UNCCD, de VN-organisatie die strijdt tegen de verwoestijning, verarmt de bodem wereldwijd door moderne oogstmethodes en veehouderij. Dat leidt tot woestijnvorming en verder verlies van biodiversiteit.

“Door deze evolutie inzake voedselproductie, verstedelijking en verschraling van de natuur, verspillen we veel kostbare grond”, zegt UNCCD-directeur Monique Barbut. “We verliezen onze band met de aarde. We verliezen aan hoog tempo datgene wat ons in leven houdt: het water, de bodem en de biodiversiteit.”

Dat beaamt ook Lambertini: “Er wacht ons geen voorspoedige, gezonde en gelukkige of zelfs maar gewone toekomst op een aangetaste planeet.”

Lees ook

Europese belangen in illegale Braziliaanse sojateelt

Drie conventies

De UNCCD is maar een van de drie conventies opgericht tijdens de Top van Rio in 1992. De andere conventies zijn die voor Biologische Diversiteit (CBD) en het VN-kaderverdag rond de Klimaatverandering (UNFCCC).

Hoewel ze zeker hun belang hebben als op zich staande structuren, is er volgens Lambertini meer samenwerking nodig, aangezien de materies ook in verband staan met elkaar.

“Wij doen een oproep voor een New Deal voor de natuur. Een overeenkomst die de onderlinge afhankelijkheid erkent, en ook de wisselwerking tussen klimaatverandering, bodemdegradatie en natuurbehoud.” 

Ook in 2017 deden de drie instellingen een oproep om gemeenschappelijke projecten voor te bereiden, te zorgen voor gecoördineerde actie op deze drie vlakken en multidisciplinaire projecten te financieren. Daar is tot nog toe weinig van terechtgekomen.

De ‘New Deal’ voor natuur en mens zou net als de Klimaatconferentie van Parijs de inspanningen van de internationale gemeenschap stimuleren door ambitieuze doelen te stellen om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen en de natuur te beschermen en te herstellen.

In tegenstelling tot de meerderheid van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen heeft de doelstelling rond biodiversiteit 2020 als deadline, en naar alle waarschijnlijkheid zullen veel landen die doelen nog bij lange na niet halen tegen dan.

Een New Deal voor de natuur zou daarom een kader vormen om regeringen ook na 2020 te helpen om hun inspanningen vol te houden en te vergroten.

Tijdens de recente Biodiversiteitsconferentie van de VN werden de eerste voorbereidende stappen gezet om zo’n kader te creëren. Het WWF merkte echter op dat de doelstellingen weinig ambitieus waren. “Het is tijd voor een wake-up call over het verlies aan biodiversiteit op aarde. Alle belanghebbenden, van zakenlui, over regeringsleden tot de bevolking zelf moeten nu actie ondernemen, als we ook maar een sprankeltje hoop willen hebben om een duurzame toekomst voor iedereen te verzekeren en om een ‘New Deal voor Natuur en Mens’ in het leven te roepen tegen 2020.

“Daartoe moeten we de neuzen in dezelfde richting zetten en is een sterke politieke wil nodig. Helaas was daar op de laatste klimaatconferentie weinig van te merken.”

Miljarden euro aan diensten

Volgens de Living Planet Index levert de natuur ons jaarlijks voor 109.000 miljard euro aan diensten en zorgt bovendien voor frisse lucht, schoon water, voeding en medicijnen. Wilde dieren en planten spelen daarbij een belangrijke rol, en kunnen de bodem helpen herstellen en behouden.

“We vergeten te vaak dat levende wezens van fundamenteel belang zijn om ecosystemen in stand te houden zoals wouden, oceanen, waterrijke gebieden en graslanden”, zegt Lambertini. “Het verband tussen biodiversiteit en deze ecosystemen is erg sterk, en een belangrijk wapen in de strijd tegen klimaatverandering.”

“Het verband tussen biodiversiteit en deze ecosystemen is erg sterk, en een belangrijk wapen in de strijd tegen klimaatverandering”

Zo worden ongeveer 87 procent van alle plantensoorten met bloemen bestoven door dieren. Oogsten die deels dank zij bestuiving via dieren worden gerealiseerd staan in voor 35 procent van alle voedsel op aarde. Grote apenoorten helpen zaden en pollen te verspreiden, en zo tropische regenwouden in stand te houden, die een cruciale rol spelen voor de regenval op aarde en de vermindering van de koolstofuitstoot.

Tijdens de recente VN-klimaattop in Polen werd vaak gesproken over natuurlijke oplossingen voor het klimaatprobleem, waaronder wouden die de concentratie van broeikasgassen met 30 procent kunnen doen dalen. Het WWF dringt er bij alle betrokkenen op aan om samen te komen en een grondig kader uit te werken om het milieu te helpen beschermen tegen de volgende klimaattop in China in 2020.

“Het is hoog tijd dat we de natuur niet langer als vanzelfsprekend beschouwen. Wij hangen meer van de natuur af dan de natuur van ons. Dus moeten we natuurbehoud en milieubescherming niet als een bijzaak zien, maar als bepalend en richtinggevend voor ons denken en voor onze beslissingen, zowel op politiek als op economisch vlak”, aldus Lambertini.